Bhap bani bangsa takik tỉnh Đồng Nai: Yam tapa kan kandah ngak kaya meda
Thứ tư, 00:00, 26/08/2015 Jasi Jasi

 

Dalam dom thun tapa, bruk ngak nong tuk halei jeng gaok ralo kan kandah yau: yaom vật tư tagok, langik tuk pandiak tuk hajan, jit ruak angaok phun pala anek athur raong tuk halei jeng mbuan tamuh tabiak, yaom kaya nong tuk trun tuk tagok...min meng bruk kham merat patagok kinh tế baoh sang, ralo baoh sang baoh sang urang bangsa takik hu ba ilamu kỹ thuật bahrau tame bruk ngak nong, khang hatai buh jien tame ngak piah paglaong jien mek tame di  angaok sa mblang taneh. Kadha vak hadei ini di Đoàn Sĩ – urang vak di rayo sap ndom Việt Nam daok di bal raya Hồ Chí Minh brei thau ka dom urang ngak mbang naih jioy bhum urang bangsa takik tỉnh Đồng Nai:

 

Sang sa-ai Đinh Công Tâm, bangsa Mường daok di palei Suối Dzui, xã Túc Trưng, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai dahlau diah lac baoh sang kathaot. Min meng hatai kham merat, diuk pasang sa-ai ngak taong abih bruk piah tapa truh kan kathaot. Thun 1999, gam haong phun jien patak pataom hu, sa-ai khang hatai mesre labaih 20 triệu đồng di gilang pariak piah pala 1,3 ha pa-aok angaok bein pa-aok blait oh hu kein laba.  Kayua caga hu aia pruh, gam haong jalan iek glang njauk ilamu nan ye bein pa-aok di sa-ai tamuh siam saong brei năng suất glaong. Sa-ai Đinh Công Tâm brei thau: Phun pa-aok jang yau dom phun karei tame bilan  yaom trun biak biar nan ye jien mek tame oh hu hadom. Meng nan sang dahlak salih tapa ngak ka nyu avar jang nan lac ngak karei bilan. Dom thun akaok mereip oh ka hu ilamu nan ye oh ka hu ralo, dom thun hadei di nan meng ilamu bac megru hu,  năng suất thun halei jeng tani tanat. Ngak karei bilan pablei hu yaom saong mbuan pablei jang.

Meng jalan ngak karei bilan, yaok thun sang sa-ai Tâm laba hu meng 150 tal 200 triệu đồng. Thun 2007, sa-ai hu mikva palih ruah pok ngak Akaok klup kapul pa-aok brei năng suất glaong. Langiu cakrok patagok bruk ngak mbang, sa-ai daok jak ba dom baoh sang dalam palei halar hatian padang kapul daong ngak sang daok hu 10 urang (1 thun rik 3 triệu đồng sa urang), meng yaom jien ini, kapul pilih ruah, brei ngak saong pasiam veik 2 baoh sang dalam sa thun. Dalam thun 2014, kapul daong ngak sang daok kayua sa-ai Tâm ba tabiak padang ngak hu 6 baoh sang, pasiam veik 4 baoh. Taphia di nan, sa-ai daok jak ba mikva hu mbaok tame kapul halan hatian patak pataom. Jien patak pataom ini hu brei ka dom baoh sang urang bangsa takik kan kandah mesre yaom jien jhung lap piah ngak mbang patagok kinh tế. Ong Đoàn Thanh Hoàng – Phaok Akaok Ủy ban bhap bani xã Túc Trưng, huyện Định Quán brei thau: Sa-ai Tâm urak ini lac urang hu angan je dalam bhap bani urang bangsa takik di xã. Bruk xã hội ye sa-ai hu mbaok dalam klup kapul daong ba gauk ngak mbang. Dalam bruk ngak mbang pala drak ye sa-ai dang tabiak tacei pato mikva ilamu ngak pa-aok karei bilan hu kein laba. Lingiu di nan, sa-ai daok tut angan bac Đại học Nông nghiệp piah paglaong ilamu. Rik daong rilo ka puk palei dalam bruk patruh eik patrun kathaot.)

Oh hu ralo taneh yau sang sa-ai Đinh Công Tâm di xã Túc Trưng, huyện Định Quán, sang sa-ai Trần Văn Lý daok di palei Tín Nghĩa, xã Xuân Thiện, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai patak pataom jien padai tui jalan peih quán pablei salih sit gam haong dom bàn bi da. Hadei di ralo thun patak pataom gam haong jien mesre hu meng gilang pariak, thun 2001, sang sa-ai buh jien tabiak raong latha saong anek mba mba rilo. Jalan ngak ini hu ba mai ka sang sa-ai ralo jien. Sa-ai Lý brei thau: Dalam tuk raong meyaih oh hu hagait cuang kandah ye kein laba biak glaong, meyah gaok kan kandah ye jeng mek hu veik phun jien. Ta-eng bruk raong mba mba yaok thun sang buh tabiak 300 triệu đồng. Meng blaoh  jeng mek hu veik phun jien. Daok latha dalam van urak ini daok 3 drei, 2 tano sa binai. Latha tano raong mek nhung, lasa binai raong piah menek. Meyah pablei ka cò ye yaok ký nhung hu meng 7 tal 8 triệu đồng, meyah drei duah hu mối angaok bal raya ye pablei hu meng 10 tal 14 triệu.)

Oh lac ngak mbang naih jioy, sang sa-ai daok abih hatai rik daong ka puk palei yau daong anek pajaih, ilamu raong mba mba ka dom baoh sang kathaot; brei brah ka dom sang kan kandah dalam dalam palei.... Mai meng nan bo sa-ai hu pok angan dalam Nyaom roya urang lambaok bangsa takik tỉnh Đồng Nai thun 2014. Taha palei Thổ Khuyển daok di palei Tín Nghĩa, xã Xuân Thiện, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai brei thau: Sa-ai Trần Văn Lý daok di palei Chơ Ro ini, lac urang hu angan je. Sa-ai ngak mbang naih jioy haong bruk raong mba mba, raong latha yaok thun mek tame hu labaih 100 triệu đồng. Sang danaok siam mekre, anek bhik hu mbang bac tal labik tal dhua baloh duah hu bruk ngak tani tanat, kinh tế cakrok patagok.)

Tui kuhria mboh, thun 2014 tỉnh Đồng Nai hu labaih 860 baoh sang urang bangsa takik ngak mbang naih jioy, rilo jang 88 baoh sang dut haong thun 2013. Baoh sang hu jien mek tame labaih 100 triệu sa thun hu rilo jang, meblah labaih 75%, dalam nan hu 8 baoh sang hu jien mek tame meng 1 tal 1 tỷ meteh sa thun. Ndom ka bruk ngak mbang pablei salih naih jioy dalam bhum urang bangsa takik, ong Điểu Bảo, Akaok Ban Bangsa tỉnh Đồng Nai brei thau: Yaok thun mBan Bangsajeng  hu peih bruk pok meyaom dom baoh sang ngak mbang pablei salih naih jioy, dalam nan hu gah ngak nong, pablei salih, baloh bruk daong gauk, urang hu daong ka urang oh hu piah ba gauk patagok. Dalam tukvak tapa hu dom kareih camin điển hình, yau sa-ai Lý lac urang bangsa Chơ Ro. Sa-ai hu jalan ngak mbang siam, raong latha blaoh daok raong anek mba mba gam haong pala drak.        

Dom kareih camin ngak mbang naih jioy nan nyu pachreih ba bhap bani dom bangsa takik di Đồng Nai salih jalan saneng, jalan ngak. Meng nan, hu ralo jang baoh sang urang bangsa takik thau patagok pren khang di drei, paglaong bruk jum pataom gauk, yam tapa kan kandah piah ngak kaya meda./.    

 

Jasi
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC