Bruk raong pabui jhuk di sa baoh sang di xã Đông Giang

Labaih 3 héc-ta taneh labik binek Ó Chay di sang sa-ai Lầu A Ân daok di xã Phan Lâm, huyện Bắc Bình, dahlau diah pala phun pa-ok blait, amaraik kalu saong pablak haong phun bei plom min jien mek tame biak takik. 5 thun mai ini, sang sa-ai salih tapa pala patei taha Nam Mỹ. Yaok héc-ta patei, sa-ai buh jien tame ngak labaih 150 triệu đồng. Tal tuk paik baoh, yaok héc-ta hu meng 45- 50 tấn patei, pablei yaom meng 6- 12 ribau đồng sa kg, jien mek tame hu yaok rituh triệu. Njauk uan tabuan jang nan lac janih patei ini mbuan pablei, urang pablei salih mai tal sang duah blei nan ye sa-ai Lầu A Ân oh daok kuhri kuhria ka bruk pablei tabiak: “Patei ini phun jien buh tame rilo min kein laba jang tangei ratak, min jeng daok pambak tame yaom kaom darak pasat tra. COVID-19 ini jeng ngak kan kandah tal bruk pablei tabiak, baoh hagait jeng gaok kan kandah meng COVID-19 abih, blaoh radaih meng atah mai jeng kan kandah. Yaom kaom jeng oh hu yau dahlau diah.”

Anak bruk yaom kaom kaya nong trun tagok biak samar, bhap bani bangsa bhum ceik Phan Lâm, huyện Bắc Bình hu pala rilo janih phun karei di gauk angaok mbang hamu di drei, piah parilo gah jien padai mek tame, plaih pambak tame sa janih phun.

Kayua yau nan ye bo sang sa-ai Phạm Hàn Thái saong sa-ai Mang Thị Thảo Sương daok di huyện Bắc Bình jeng buh tame jaik 400 triệu đồng piah pala panat bhong Indo. Sa-ai Thái brei thau, labik bein di sa-ai taneh riya siam lagaih, hu jalan ribaong aia nduac luac thun nan ye sa-ai pala pabak rilo janih phun: “Panat hu 1.200 phun, la-u xiêm bier 200 phun, piah pabak tame labik ia bhian dauk oh laghaih haong phun panat ye pak nan drei pala pablak haong phun la-u. Hadei di nan gam hu la-u saong hu pa-nat piah paik pablei. Dahlau di abih, drei pala iek dahlau, hadei di nan drei mong yau habar blaoh buh jien tame ngak.”

Oh lac tok caik hatai tal bruk salih phun pala ngan haong dom janih phun pala bahrau, bhap bani bangsa takik daok cak rok patagok pren khang đặc sản di palei drei piah ngak mbang. Di xã bhum ceik Đông Giang, huyện Hàm Thuận Bắc hu 15 baoh sang palih ruah raong pajaih pabui juk nan lac pajaih palei saong raong hu biak siam, pabui prong tal halei hu urang mai duah blei tal nan. 

Ong Bờ Rông Thiết, Akaok Kapul urang nong xã Đông Giang brei thau, karja palei daong ka urang nong jien pajaih, pandap mbang saong klauk vaccine caga ruak ka pabui, gam haong nan hu tacei pato ilamu raong glang: “Bruk raong pabui jhuk ini, lac bruk di bhap bani, dahlau diah sang raong pabui juk oh pablei bo piah mbang dalam tuk rija, roya meng kan. Min meng blaoh nan, bruk raong pabui juk ini hu bhap bani di labik karei, dom doanh nghiệp, urang đầu tư biak takre. Nan ye Kapul urang nong daok brei peih prong bruk raong pabui ini.”

Tukvak tapa, pasak Pachreih nong-Pachreih ikan, Pasak Dịch vụ bhum ceik tỉnh Bình Thuận saong Ủy ban bhap bani dom huyện hu pambuak bruk peih labaih 3.000 tal pato pathram panduan jao, pandar ilamu khoa học - kỹ thuật, padang ngak 50 bruk ngak iek ilamu pala drak, raong glang ka jaik 203.000 baoh sang urang bangsa takik, haong yaom jien buh tame ngak abih tih jaik 5,7 tỷ đồng. Meng nan, rilo sang urang nong bhum ceik di tỉnh ini khang hatai salih janih phun pala, athur raong saong tuk akaok mereip mek hu rilo kein laba.

Ong Mang Lăng, Akaok kapul urang nong xã Phan Lâm, huyện Bắc Bình brei thau, kuhria ta-eng phun panat Thái, xã hu yaok pluh héc-ta, saong daok hu doanh nghiệp Ba Hữu kuhria peih labik ngak pandap meng panat saong pambuak bruk haong urang pala panat: “Xã hu 50 héc-ta panat paje, bo dự án lac 300 ha. Hadei ini sang ong Ba Hữu meda peih công ty ngak pandap meng panat, jeng hu  35 baoh sang pataom mbaok tame.”

Tui ong Nguyễn Minh Tân, Akaok Mban Bangsa tỉnh Bình Thuận, labik bhum ceik daok atah di pasak nan ye bruk meyaih khan pandap panda kaya nong tal tangin urang pandar daok takik. Langiu di nan, dom sang urang bangsa takik daok kurang phun jien buh tame ngak, bruk taom gaok haong ilamu, công nghệ thông tin jeng daok takik. Nan ye, Bình Thuận meda pambak prong dom bruk ngak ba mai kein laba, jul khang bruk daong phun jien saong ilamu kỹ thuật ka urang nong bhum ceik, padang dom hợp tác xã, ba jalan ka urang nong tame dom chuỗi ngak tabiak piah grap tanat labik pablei tabiak: “Khaol drei daok brei buh jien tame ngak dom bruk raong glang menuk ada, athur raong, pala dom janih ngak nong tui jalan padang chuỗi giá trị blaoh padang HTX. Abih di nyu lac, meda roh duah dom sarak piah daong saong dui pachreih dom doanh nghiệp piah buh jien tame ngak mbang di bhum urang bangsa takik. Meng dom doanh nghiệp ini tuk hu mbaok di palei meda peih bruk ngak mbang, padang dom chuỗi giá trị, ba bruk ngak saong paglaong jien mek tame ka bhap bani.”

Bhap bani bangsa takik tỉnh Bình Thuận daok pataom gauk di 11 xã saong 20 puk palei pablak gauk di dom huyện bhum ceik. Dom pandap panda kaya nong di bhap bani bhum ceik jeng ndung ba asal biak karei, mbak carak asal ilamo di dom bangsa saong bhum ceik di tỉnh Bình Thuận. Piah ka dom janih pandap panda kaya nong di bhap bani bhum ceik brei mboh hu labik dang di drei, langiu di bruk sangka, daong ba di Karja palei, ye urang nong jeng brei kham merat duah thau pan kajap saong pabak hatai caong khi di darak pasar,  padang angan je ka pandap panda. Ngak hu yau nan, urang nong lac urang bangsa takik di bhum ceik meng patagok hu jien mek tame, cak rok hu pren khang di bhum palei./. 

Urang lang: Jasi – 12/12