Pahe, bingi, hu rilo dinh dưỡng, dalam dom thun bilan mesruh metak, njam tang tuk halei jeng lac sa janih oh kurang hu dalam var mbang huak yaok harei di bộ đội daok dalam glai. Harei ini, njam tang saong dom janih njam glai karei jeng janih njam bingi biak karei di Binh Phuoc saong ba jien tame rilo ka mikva. Kadha vak di Ngọc Anh saong Nguyễn Tấn, urang pambuak bruk saong rayo sap ndem Viet Nam daok ngak bruk di Binh Phuoc brei thau ka bruk nan:
Sa-ai Điểu Kinh daok pak palei 5, xã Minh Hưng, huyện Bù Đăng urak ini hu jaik 1 sào taneh bein pala njam tang pablak saong phun paok blait. Sa-ai Kinh brei thau, njam tang dahlau diah tamuh rilo dalam glai, khin mbang ye brei tame glai duah paik, luac harei meng ginup mbang. Taphia di nan, glai glo dak harei dak takik, kan si duah hu njam tang. Piah hu njam mbang bo oh njauk tame glai duah, sa-ai mek phun tang glai mai pala dalam bein sang drei. Tapa labaih 3 thun pala njam glai di sang, nyu ba mai ka sa-ai rilo kein laba, dalam tuk nan bruk pala nyu biak mbuan. Sa-ai Điểu Kinh lac:"Tame glai buac nyu ba mai sang bloh kuac lubang pala, dua bilan hadei tabiak caduk, thun camereip drei oh ka paik, dom thun hadei drei meng paik. Cang langik hajan drei pala oh cang buh khak."
Daok sang ông Điểu Đan jeng daok di xã Minh Hưng…pala njam tang pablak saong 1,2 hecta pa-ok blait saong cacao. Bruk ngak ini hu ba jien tame ka sang ong luac thun. Ong Đan brei thau, urak ini sa kilo njam tang yaom meng 40 tal 50 ribau đồng, bilan pandiak meda tagok meng 50 tal 70 ribau đồng sa kilo. Yaok sa sào taneh pala njam tang dalam 1 bilan paik hu labaih 20kilo hala meda, yaom pablei meng 40 tal 50 ribau đồng sa kilo, yaok bilan po bein duah hu jien rilo meng bruk pala janih njam ini. Oh lac duah hu jien, pabak var mbang ka baoh sang, bruk pala njam tang daok hu sa siam lagaih tra nan lac pacang hu bruk glut jaleih taneh di bilan hajan, takik buh khak, siam ka taneh. Ong Điểu Đan brei thau:"Biak lagaih tuk drei jar var bruk hit, oh nao darak hu…njam pala di sang ye nyu hacih…Pala dalam bein piah pacang glut jaleih taneh bein di drei."
Anak meta mboh lac, bruk pala njam tang pablak saong phun karei ba mai rilo kein laba yau nan ye bruk ngak ini dak harei dak hu pambak praong. Urak ini, hu labaih 200 hecta taneh di mikva huyen Bù Đăng hu pala pablak njam tang, dalam nan, ta-eng xã Minh Hưng hu 110 hecta. Tui urang jakar pachreih nong huyện Bù Đăng, njam tang biak mbuan pala, tamuh siam saong praong samar. Urang pala oh abih rilo prein yawa iek glang, oh cang buh khak atau pruh jru, hu hajan atau pruh ia ye phun tamuh hijao, siam. Njam tang takre halui, tamuh siam ala halui phun công nghiệp, daong ka phun khik hu độ ẩm, pacang glut jaleik taneh. Sa-ai Nguyễn Văn Giang, urang jakar Balai pachreih nong huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước brei thau: "Mikva nao buac phun glai mai pala pablak dalam bein…vin sang, takik buh prein yawa tame iek glang saong hu njam hacih piah mbang…Kein jang kein tuk pala pablak jeng pacang hu glut jaleik taneh, ba theik taneh biak siam ka bein di sang."
Urak ini, njam tang oh lac piah mbang dalam var lisei di mikva bo daok hu dom nhà hàng, tuai damuai tuk mai tal Binh Phuoc duah blei biak rilo. Sa-ai Trần Mai Nhỏ, urang pablei salih di darak Bù Đăng brei thau:
" Urang blei mai ngak ia bai, xào, riak rilo…njam glai hacih, oh jru tavao hagait. Thei jeng blei dua klau kilo, urang blei payua ka gauk, njam ini mbang siam kayua oh pruh jru hagait."
Ba njam tang tame pala di bein sang nan lac sa bruk ngak ba mai rilo kein laba. Oh lac duah jien tame, pacang glut jaleih taneh, bruk ini daok rik dg khik ramik sa janih njam glai pahe, bingi, siam ka prein yawa, gam ngak brei hu rilo jang jainh pandap mbang huak di bhap bini urang bangsa takik di Binh Phuoc./.
Viết bình luận