Pajaih padai pahe, đặc sản daok meblah labaih 85% mblang taneh

Ong Huỳnh Văn Thòn, akaok kapul khik ramik di Tập đoàn Lộc Trời brei thau, dalam dom thun tapa, kapul hu ba tabiak bruk ngak padai khang kajap tui tanut chuẩn di dunya (SRP). Ni lac tanut chuẩn camriep di dunya ka bruk ngak padai brah khang kajap hu pambuak tal dom bruk kinh tế, xã hội saong alam langik tasik. Urak ni, taong abih bhum ngak padai brah di kapul hu jaik 12.000ha jeng ngak tui tanut chuẩn SRP. Bruk ngak ni hu daong ka urang ngak nong trun labaih 15% jien blei jru khik caga phun pala, daong khik prein yava urang nong saong khik caga alam langik tasik. Thun blaoh, kapul ni hu pablei 126 tấn brah tapa darak pasa Châu Âu. Ni lac brah pahe camriep pablei tapa Châu Âu tui Harak pambuak bruk Tự do pablei salih Việt Nam – EU.  “Tapa bruk ni brei mboh lac, urang nong khol drei gam saong dom doanh nghiệp, hu prein pala drak mek hu dom asal kadha biak catang abih di Châu Âu; nan ye, khol drei tui nan piah ngak jalan peih tabiak ka bruk ramik veik bruk ngak padai brah di drei, paglaong siam mekre asar brah, bo siam mekre nan nyu mai meng pajaih, meng bhum pala drak, meng jalan ngak, thau hu asal di phun pajaih saong brei thau hu labik pala drak. Gam haong paglaong asar brah Việt, nyu daok paglaong hu raidiuk di urang ngak nong di kol drei”

An Giang lac sa dalam dom tỉnh dang akaok ka bruk ngak padai brah. Bruk pablei tabiak negar lingiu brah di An Giang yaok thun hu labaih 220 triệu USD saong yaom jien ni daok tagok dalam dom thun anak tal tuk tỉnh daok pataom tame ngak pasiam dom kraong, ribaong ba ia tame mblang hamu, gam haong jhul khang bruk ba jamriak tame duh ka bruk ngak nong, abih di nyu nan lac pandar saong cak rok patagok jamriak tame bruk ngak padai mblang hamu praong, ba brei saong ngak tui ilamo bahrau ka ngak padai “3 trun 3 tagok”, “1 njauk 5 trun”, meng nan rik daong peih praong bruk pala drak.

Phó akaok UBND tỉnh An Giang Trần Anh Thư brei thau, tukvak tapa tỉnh hu ba tabiak danak dak ngak padai brah tui jalan khang kajap ngan haong 4 asal kadha, dalam nan ba mai kein laba ka urang nong, ngak padai brah min jeng khik siam ka taneh riya; trun bruk pandar drak khak, yam tal ngak padai brah siam  ka alam langik tasik saong ngak padai brah tui jalan lagaih haong biến đổi khí hậu.  “Tỉnh An Giang meda pambuak haong dom Doanh nghiệp tuk ba tabiak dom danak dak ngak padai brah tui jalan khang jajap, pablei tapa  châu Âu tui sarak 103 hu pato tacei. UBND tỉnh An Giang pato tacei dom sở, dom gah di tỉnh peih ngak biak catang, tui jalan 3 njauk, lac:  thau bhum pala drak njauk; jalan ngak njauk; khik njauk pajaih piah pablei tapa darak pasa Châu Âu, tuk halei jeng padang hu hatai jia, yam tal padang angan je brah di An Giang, jang yau di bhum taneran kraong CL tuk pablei tabiak dom darak pasa.

Meng rilo thun tapa, tỉnh Vĩnh Long biak sangka tal bruk ngak tabiak pajaih siam, tỉnh hu padang 46 labik lac hợp tác xã, kapul pambuak gauk ngak, kalup kapul, nyaom pabam pajaih, sang pala drak hu mbaok tame, ngan haong taneh pala drak lac 100 ha ngak padai meng kan. Meng dom labik ngak tabiak pajaih ni yaok thun, Vĩnh Long hu pabak labaih 1.100 tấn pajaih nguyên chủng. Tui kuhria tal urak ni Vĩnh Long hu labaih 180 ribau ha bhian pandar pajaih brei mek hu tanut chuẩn pablei tabiak negar langiu meblah 79,4% abih tih mblang taneh pala phun yaok thun. Ong Đoàn Văn Tài, urang dalam hợp tác xã Tấn Đạt, huyện Vũng Liêm brei thau: Abih tih taneh ngak padai di urang dalam hợp tác xã jeng jao ka hợp tác xã, urang nong ngak gam sa jalan, siam lagaih tra lac hu rilo công ty saong doanh nghiệp mai blei abih ka hợp tác xã.

Tui Hiệp hội lương thực Việt Nam, yaom brah Việt Nam glaong jang Thái Lan dalam tukvak tapa lac Việt Nam hu sangka tal pajaih, dom pajaih đặc sản, padai pahe hu ba tame pala ngak hu daong brei thau angan je brah Việt di dom darak pasa negar lingiu saong dom darak pasar ni jeng taduan blei yaom glaong. Ni lac sa bruk biak bui sambai ka bhap bini, ka doanh nghiệp saong karja tỉnh tuk mek hu jak jeng di tuk camriep. Ong Nguyễn Trung Kiên, Phó akaok lac Tổng thư ký Hiệp hội lương thưc Việt Nam (VFA) ndem lac:  “Ndom ka pajaih ye kol drei daok tame darak pasa mbiah saong glaong, ni lac sa siam lagaih bo Việt Nam daok hu prein khang dut saong dom negar jaik taphia.”

Ong Lê Quốc Doanh, Thứ trưởng Mintri ngak nong saong patagok palei pala brei thau, brah Việt Nam mek hu yaom glaong abih dalam 10 thun mai ni, tapa nan brei mboh bruk salih jalan saneng pala drak, pataom tame pajaih siam, pahe, đặc sản piah pabak ka bruk pablei tabiak negar langiu, tame dom darak pasa biak kan tame hu saong urak ni, pajaih padai pahe, đặc sản daok meblah labaih 85% mblang taneh. Piah brei thau jang angan je brah Việt di darak pasa dunya, dom bhum palei, doanh nghiệp, bhap bini njauk pataom tame cak rok patagok dom pandap hữu cơ ba mai kein laba glaong bo daok siam ka langik tasik. Langiu di nan, njauk paglaong bruk chế biến piah paglaong yaom, bruk ngak saong pandar siam di abih bruk ưu đãi thuế quan meng dom harak pambuak bruk tự do pablei salih urak ni di dom janih kaya nong.

Brah Việt pablei tabiak negar lingiu hu ba mai 3 tỷ USD dalam thun blaoh, bruk ni brei mboh angan je brah Việt Nam di dunya. Piah hu yau ni, lac sa jalan nao gam kan kandah, gam glaih glar piah salih jalan sahneng ka bruk pala drak, phun pajaih, talei pambuak bruk meng urang nong tal doanh nghiệp piah ngak tabiak pandap panda siam pabak ka dom darak pasa negar langiu./.

Urang lang: Thu Thảo – 22/01