Kaol tội phạm ilamu glaong bhian pandar dalam vaktu daok brei atah di gauk nan lac ngak ja panuac khan di gah y tế

Tui dom urang ilamu gah an ninh mạng, sa dalam dom jalan bleik saleik bo kaol tội phạm ilamu glaong bhian pandar dalam vaktu daok brei atah di gauk urak ini nan lac ngak ja panuac khan di gah y tế, payua thư điện tử ka urang hu pagam tui tập tin, atau dom jalan ba tal asal kadha ka bruk COVID-19. Tuk peih dom tập tin pagam tui atau tame dom jalan pambuak tal, mac tính di urang njauk mã độc nyu tame atau mblo tabiak thong tin, thẻ tín dụng. Kayua huac njaom mbak COVID-19, rilo urang duah jalan pacang caga saong taong ruak, kol nyu pgam pambak tame bruk huac ini, pandar mạng xã hội saong ndom biai online piah meyaih khan pandap ja lac pacang caga hu virus piah pachot. Sa-ai Lê Thu Hương, daok di quận 3, ban raya HCM dahlau daih njauk ruak COVID-19 brei thau lac dalam tuk taong ruak di sang, sa-ai duah thau angaok mạng xã hội piah blei jru taong ruak, lahik jien min ruak oh cadu: “Dalam mbang jit meng bloh dahlak jeng lac F0. Angaok mạng ba tagok rilo janih jru meyaih khan lac meda pacang caga hu COVID nan ye dahlak blei, min hadei di nan meng thau biak di nyu lac jru  ruak yuh la-an.”

Sa jalan ngak jeng hu kol nyu pambak tame lac pandar Zalo, Viber... iew phon mek angan lac jabat karja gah adat hukum, pandar ilamu padauk angan je ala số phon dreh yau số phon di jabat karja, khan lac urang pang phon hu pambuak pagam tal sa vụ án prong jru phien ma túy, rao jien, phạt hadei ka bruk ngak suan hukum nao mai angaok jalan.v.v... Hadei di nan, ieu cài đặt ứng dụng ja mek angan “Mentri Công an”, nhập thong tin tài khoản gilang pariak, atau buh jien tame sa gilang pariak. Sa-ai Nguyễn Trần Đức, daok di Ba Đình, Hà Nội brei thau bhian taduan hu dom mbang iew phon yau nan: “Dalam tuk jit ruak, dahlak daok di sang taduan hu phon, kol nyu mek angan lac công an, pachot lac drei njauk phạt kayua ngak suan hukum nao mai angaok jalan. Sang dahlak ba-yar jien điện tapa tài khoản, min hu menuac iew phon mai lac suai ba-yar jien điện saong njauk phạt ngak ka dahlak mboh duh hatai...”

Tui Sarak 100 di Raja-ei ka bruk langyah ngak suan dalam gah nao mai angaok jalan ye CSGT njauk payua harak brei thau tal po radaih ngak suan nan piah langyah. Nan ye, oh hu bruk jabat chức năng iew phon tal urang peih radaih ngak suan hukum nao mai angaok jalan.

Pagam pambak tame hatai khin daong bhap bani daok gaok kan kandah kayua jit prong, kaol tội phạm công nghệ glaong daok pachot bhap bani rik pataom brei dom kadung jien pahla, kadung jien vaccine ja, hadei di nan, meblah mek. Website danak dak “Sap daoh Yuan ranaih” jeng njauk kaol nyu ngak ja piah klaik mek thong tin di urang hu mbaok tame ma-in. Pambuak pagam tal bruk buh jien tame ngak mbang, kol nyu pachot lac hu laba glaong tuk hu mbaok tame pabak brei pandap panda atau dịch vụ pambuak tal pacang caga, dut iek, taong ruak COVID-19.

Taphia di nan, kaol tội phạm daok ieu buh jien tame ngak mbang tapa dom sàn giao dịch, paguan sanya ba-yar jien jhung biak glaong, sanya lac oh njauk rủi ro, atau gaok rủi ro biar, samar mek hu veik phun jien tui tỉ lệ kuhria blaoh. Thượng tá Phạm Đức Hà, Phaok akaok An ninh mạng saong pacang caga tội phạm công nghệ glaong brei thau: “Dom kapul nyaom menuac urang dui pachreih bhap bani buh jien tame ngak mbang nan lac oh njauk adat hukum. Bhap bani njauk cak hatai sangka tuk buh jien tame ngak mbang, pablei salih angaok mạng piah plaih lahik jien.”

Anak dom jalan ngak biak kan thau di kaol tội phạm công nghệ glaong, bhap bani njauk paglaong hatai sangka piah khik caga ka rup drei eng. Meyah mboh yau njauk pachot, brei pambuak bruk haong jabat karja, payua jalan link tal labik canhbao.ncsc.gov.vn./.

Urang lang: Jasi – 13/09