Chau bản triều nguyễn inem krung pakat negar,
Thứ ba, 00:00, 12/08/2014 langyah Phi Giah langyah Phi Giah

Taphia bruk biak karei di hình thức văn bản ngan saong but cih ngự phê di dom patao triều Nguyễn, tính xác thực ka dom bruk kinh tế - xã hội di VN tukvak akaok abhap 19 tal meteh akaok abhap 20, jeng yau talei rohim pambuak bruk di saman patao Nguyễn saong dom taneh ia angaok dunya, Châu bản triều Nguyễn daok hu yaom glaong sajarah biak praong. Dalam 773 tập, ngan saong 85 ribau đơn vị Châu bản, hu 19 blah brei thau cambaih hatai sahneng ka chủ quyền taneh ia di dom patao Nguyễn ngan saong dua pulao Hoàng Sa saong Trường Sa, brei mboh tapa bruk brei urang nao pasang iek dom pulao, duk, cih bản đồ, vak nhật kí hành trình, hu mbaok tame cứu hộ, cứu nạn angaok tasik… Giáo sư Phan Huy Lê – akaok kapul ilamu sajarah dak rai VN ndom lac: meda hu dom blah châu bản karei hu duah mboh, ruah duah hu asal brei thau chủ quyền tasik, pulao di VN:

Dalam dom blah châu bản hu brei mboh cambaih  bhum Hoàng Sa hu dua pulao Trường Sa, Hoàng Sa, lac địa giới, lac cương giới angaok tasik di taneh ia drei. Ini lac cương giới angaok tasik, saong daok lac labik biak kan kandah kayua kol drei thau ini lac bhum pulao san hô hu dom pulao ndaong, pulao dauk dalam ia biak kan kandah. Ka dua nan lac dom patao Nguyễn brei patagok bruk khik iek Trường Sa, Hoàng Sa tal tanut pakat negar, nan lac oh jao ka pul palei bo triều đình peih bruk khik iek ala bruk tacei pato saong phê duyệt di dom patao saman Nguyễn”. 

Dom tư liệu ini jeng brei mboh bruk giao thoa saong tiếp biến dalam tukvak patagok di dom văn bản hành chính VN thời cận saong hiện đại, meng hình thức tal ngôn ngữ thể hiện. Meyah tukvak camereip, Châu bản triều Nguyễn ralo meng hu vak tui akhar hán saong akhar nôm ye tukvak luac abhap 19 – akaok abhap 20, daok hu vak meng akhar Prang saong akhar Quốc ngữ. Thạc sĩ Nguyễn Văn Kết – tạp chí văn thư  lưu trữ VN lac:

Pataom tame saong giao thoa ngak jeng bruk salih barau biak praong dalam ngôn ngữ sap Việt, abih di nyu nan dalam gah hành chính công vụ. Ngan saong bruk hu mbaok di harak ba-ar hành chính di karja Prang gam saong karja patao Nguyễn, ngak jeng bruk giao thoa ngôn ngữ Prang – Hán – Việt… ngak pambak  tal ngôn ngữ hành chính harei ini”.

Bruk UNESCO pok Châu bản triều nguyễn lac inem krung tư liệu di danak dak ký ức lbhum Châu Á – Thái Bình Dương brei mboh yaom glaong biak praong di dom tư liệu ini, ngan saong dom kadha yau: hu tính xác thực glaong, brei mboh cambaih laih, hu hệ thống ka bruk khik iek karja di saman patao Nguyễn. Eng gah ruah duah ilamu, sajarah dak rai, Châu bản triều Nguyễn nan lac tư liệu gốc daong ka urang dalam tuk ruah duah, padang veik saong khik ramik dom yaom glaong ilamu – sajarah dak rai. Bruk nan brei hu jalan khik ramik siam, lagaih. Tiến sĩ Phan Thanh Hải -Giám đốc pasak khik ramik inem krung medikl uế ndom lac:

Dom tư liệu ini oh lac piah khik mepiah saoh bo brei diuk hu dalam xã hội. nan lac bruk praong bo dahlak saneng oh lac châu bản bo dom gilang tư liệu di Viện ruah duah Hán Nôm saong dom viện ruah duah karei jeng yau nan. Kol dahlak hu pok panuac lac, ngak yau habar brei ka taong abih dom sang bac đại học, viện ruah duah jeng hu bản số hóa di châu bản atau dom tài liệu quý karei. Hu yau nan bruk tiếp cận di gah ruah duah, di sinh viên đại học meng hu mbuan lagaih”.

Pasak khik mepiah pakat negar 1 daok kuhria patabiak tapuk, tiến hành số hóa saong padang blah web dua sap Việt – Anh ka asal kadha di châu bản triều Nguyễn piah yaih khan tabiak dunya. Bruk pabak pasiam hồ sơ pok tagok UNESCO brei angan châu bản triều Nguyễn jeng inem krung tư liệu dunya jeng hu jabat chức năng samar peih ngak, piah châu bản triều Nguyễn oh lac daok dalam phạm vi negar, khu vực bo daok hu pok meyaom di dunya./.

langyah Phi Giah
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC