Ilamo cồng chiêng daok mbuan si lahik nao di ralo puk palei dalam tỉnh Đắc Lắc. Min di palei Kom Leo, xã Hòa Thắng, bal sit Buôn Ma Thuột, hu sa kapul nyaom uranaih Ê Đê jeng daok abih takre bac taong chiêng saong me-in cồng chiêng. Ini lac bruk siam di puk palei dalam khik ramik ilamo cồng chiêng – drap ar ilamo di manuac sia dunya.

Ala halui phun muồng taphia sang cộng đồng palei Kom Leo, xã Hòa Thắng, bal sit Buôn Ma Thuột, sa nyaom jaik 20 adei likei urang Ê Đê, adei sit abih bahrau 6 thun, adei prong abih 17 thun, daok caik hatai tui iek saong pathram taong chiêng tui tacei pato di nghệ nhân Y Hiu Niê Kđăm. Dom adei daok vin taom dhar nghệ nhân, caik hatai tui iek gru ngak, meng pal gai, yaok  taih nhịp saong yaok nhịp taong. Dalam jaik 20 adei hu mbaok tame bac, hu adei oh ka hu mbang halei mboh diễn tấu cồng chiêng. Min tuk mehit sap chiêng yava tagok, adei jeng mboh biak chreih chrai.

Băng:

PV: Salam adei, adei angan hagait?

NV: adei angan Y Thuyết Niê

PV: Adei dom thun paje?

NV: 10 thun

PV: Adei hu pang urang taong chiêng paje?

NV: hu

PV: Adei pang pak halei?

NV: angaok tivi

PV: dalam sang adei hu thei thau taong chiêng halei oh?

NV: Bo, oh thau tra

PV: Tuk mehit nhạc chiêng angaok tivi  haong pang nhạc trẻ ye adei takre kadha halei jang?

NV: Pang nhạc chiêng

PV: Kayua habar yau nan?

NV: Kayua nhạc chiêng gheih, nhạc chiêng mbuan pang

PV: Tuk pang nhạc chiêng yau nan adei mboh yau habar?

NV: Adei mboh drut droi ralo.

Hadei di tuk tacei pato bloh, gru Y Hiu nao pasang iek yaok adei. Yaom lac bahrau bac min dom adei taong biak gheih, samar thau taong. Meng nan gru Y Hiu parabha jeng nyaom, piah hu jalan tacei pato ka nyu lagaih. “Dahlak mboh dom adei biak caik hatai, dom adei jeng thau lac tuk halei jeng hu kadha bahrau, dom gheih mekre di nyu. Tal harei ini dom adei jeng abih hatai, jeng daok hu dom adei oh ka gheih, nyu tui năng khiếu di yaok urang, oh thei dreih thei hu. Saong dom kadha bo gru pato tacei, dahlak mboh tal bac ini jaik meteh dom adei bac hu, kadha cơ bản bo gru ba tabiak ye  dom adei ngak hu jaik ginup abih”.

Hè thun ini, tal pato taong chiêng mbang akaok meti hu peih tabiak di palei Kom Leo saong phun jien buh tabiak jaik 30 triệu đồng kayua Ủy ban bhap bani bal sit Buôn Ma Thuột daong brei. Dalam sa bilan, nghệ nhân Y Hiu pato tacei ka dom adei dom ilamu taong chiêng cơ bản abih di angaok dua janih chiêng bar saong chiêng krem. Yaok harei tal bac peih tabiak dalam sang ilamo cộng đồng min harei ini palei peih nyaom biai nan ye tal bac hu ba tabiak ala halui phun muồng. Yaom lac bac pak halei min hatai takre di dom adei jeng oh salih karei.

Tal bac daok rah tabiak ye sa-ai Hoàng Thị Thủy, Bí thư đoàn xã Hòa Thắng vaih tame rivang, tangin pan sa kadung baoh kayau. Tal bac hu tuai, bo daok hu pandap, dom adei mboh chreih chrai tagok. Sa-ai Thủy brei thau, ini lac jalan piah pachreih bruk bac megru di dom adei, caong khin dom adei pathram megru ka nyu siam piah harei hadei xã hu sa kapul chiêng ranaih bo xã tuk halei jeng caong khin. Jeng pachreih ba dom adei, harei ini mai bac gam hu anai gru atau cei gru hu mbaok pachreih ba, ye harei paguh dom adei kham merat hu mbaok ka nyu ginup jang saong katung dui dom ayut karei mai bac. Nan ye bhian di nyu lac tuk biar harei, khaol dahlak brei urang ngak gah ilamo atau urang đoàn tame ini pachreih ba dom adei”.

Tui ilamu meng kan di urang Ê Đê, tok hu urang prong meng hu taong chiêng, daok uranaih oh ka tal umo ye oh brei taong chiêng. Min urak ini, tuk bo bruk diễn tấu cồng chiêng dak harei dak takik nao, dom nghệ nhân thau pasiam chiêng, thau taong chiêng dak harei dak takik saong thei jeng prong thun, bruk pato, pathram ka rai rah patui di nan, lac bruk njauk ngak. Min bruk ngak ini oh lac mbuan. Piah khik hu sa kapul chiêng, langiu di bruk buh jien tame peih tal bac, daa gru mai pato, dom adei brei bhian pathram saong praong jang nan lac njauk hu sa không gian labik ka dom adei taong, ma-in.

Hadei di tal bac ini, hu sa kapul chiêng ranaih hu padang tagok. Dom adei lac kapul chiêng lambaok ka palei nao pataom mbaok dalam dom mbang pakacah me-in chiêng atau nao parang me-in pak ini pak daih. Caong khin lac, sap chiêng di dom adei hu gheih jang piah dak harei dak bingi pang jang. Sap chiêng nan meda tui takai dom adei nao atah jang, yava atah jang./.