KADHA BIAK KAREI DI BIMONG CAM LABAIH RIBAU THUN
Thứ bảy, 06:00, 19/07/2025 Urang lang: JASI Urang lang: JASI
VHAM.VOV.VN: Bimong Ponagar, daok tapen kraong Ine, angaok mbuan Cù Lao, phuong Bắc Nha Trang bahrau taduan raok harak labik dang inem mek pakat negar biak karei. Ini lac dom baoh bimon kalan Champa prong hu labaih ribhau thun ieu lac bimon kalan biak karei, hu padang ngak meng kiak saong cih bingu la angaok patau saong lan am, hu mbaok labaih ribhau thun di tinh Khanh Hoa. Kadha “Dom bangsaadei sa-ai” harei ini, daa mikva saong taong abih gauk mai rivang bimon tapa kadha vak ngaok harak Vietnamnet.

Dom baoh bimong kalan Cam hu padang ngak meng abap 8 tal abap 13. Meng kan khan veik, ala jaman rai patao Panduranga, bimon ini hu padang ngak piah kakuh Yang Ponagar di urang bangsa Cam. Bimon Ponagar pambuak pagam haong rai diuk di bhap bani yaok rituh thun tapa. Baoh bimong kalan ini hu labik dang biak karei dalam rai diuk hatai, glo akaok hatai saneng di urang bangsa Cam saong bhap bani Khanh Hoa.

Thun 1653, tuk urang Viet mai daok di bhum taneh medin dinh Thái Khang (urak ini lac tinh Khanh Hoa) hu taduan raok ilamo Cam saong pok Po Ine Nagar jeng Thánh Mẫu Thiên Y A Na dalam rai diuk hatai saneng di urang Yuen di bhum palei. Tui panuac khan meng kan caik mai, Thiên Y A Na Thánh Mẫu nan ieu lac po di angaok langik trun mai, daong ba pato tacei ka bhap bani ngak padai, menyim jih dalah, raong anek kén mek marai…

Anak mblang pimon kalan Po Nagar Ia Trang ieu lac Mandapa hu dom mbaik gang prong padang ngak meng kiak am, hu taong abih 10 mbaik gang di dalam saong 12 mbaik gang sit dalipar meta kiang di gah langiu.

Dalam nan, labik Mandapa hu 4 maik gang prong hu ngak meng kiak am, dalam nan hu 10 mbaik gang prong gah dalam saong 12 gang sit thaik binguk dalipar meta di gah langiu. Labik ini hu padang ngak piah ngak sang padeih padei cang dahlau di tuk tagok bimon ngak yang dalam dom masa vaktu peih ngak Yang prong di bhap bani Cam di jaman nan.

Bimon kalan hu padang ngak di labik glaong di abih angaok tabung mbuan Cù Lao, hu 4 baoh bimon, hu padang ngak tui ilamu di urang Cam, hu ngak taong abih meng kiak. Di dalam bimon huan tagok tal tabung, pabah mbang bimon payeng tame gah ia harei tagok. Mbaok langiu daning bimon hu rilo mbaok kiang gang.

Bimon prong glaong labaih kurang 23m, paling yang Ponagar. Bimon hu 4 pakat tal saong dom rup patau yang thaik binguk meng anek athur, di 4 kieng hu 4 baoh bimon sit. Angaok bimon hu rilo rup patau, rup yang phù điêu hu ngak meng kiak am, dalam nan hu thaik binguk dom yang kamei, dom anek athur sahanak ginreih yau khein, pabe, lamen…, angaok pabah bimon hu dom baoh patau yang Shiva.

Abih di nyu, rup patau Po Ine Nagar baoh patau hu ilamu seni praong glaong jaman Campa, nan lac bruk pambuak gauk nao mai di ilamu rup patau vin saong sarak Ndong di mbaok patau.

Klau bimon daok gah Meraong ye kakuh yang Siva saong bimon gah Barak Tây Bắc kakuh yang Ganesa. Dalam bimon kalan pak ini daok khik rilo baoh patau kan lawik klak abih di urang Cam, cih vak gilac dom panuac kadha pok meyaom Po Ine Nagar, brei thau ka dom janih ndap nda kaya kan piah padang ngak bimon gam saong bruk alin hadiah hamu taneh brei yolyang...

Langiu di bimon kalan biak karei, bimon Ponagar daok hu jeng pasak piah peih ngak dom bruk tui hatai jia di bhap bani labik gah mraong kreih nagar saong bhum mbuan ceik glaong Tây Nguyên.

Yaok thun, tame harei 20-23/3 tui saka aia bulan, di ini meda hu rah tabiak bruk ngak Yang Bimon Ponagar piah pahaddar tal Po Ine Nagar Thiên Y A Na. Yaok ribhau urang di grauk labik dalam negar, dalam nan ralo di abih urang bangsa Cam ba rilo janih kaya kan mai tal labik inem mek ini piah paling yang.

Pak di ini daok hu labik parang iek. Bhap bani mai pak ini ye meda jirah ieik bimon kalan kan dalau lawik caik mai, duah thau ka hatai saneng, ilamo di urang bangsa Cam meng kan.

Taphia di bimon prong asal pasak hu garong dak rilo blah ao atah meng khan bai lam hu vak tagok gai kung khung caga blaoh blai piah dom urang angui cuk khan ao oh ka siam gheih ye meda nyim piah cuk tame dalam kakuh anak Po.

Sa urang tuai damuai mai meng nagar Korea khan lac: “Yaom mada lac sa urang di nagar langiu, min tapi dahlak mboh taduan mek hu prein khang biak karei di labik ini. Sang danaok bimon kalan di ini biak karei bimon kalan di India, dalam nan mboh ilamu nyu biak jaik taphia”./.

Urang lang: JASI

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)