KAYA MBANG BIAK BANGI DI BANGSA RANDAIY
Thứ bảy, 06:00, 30/08/2025 Urang lang: MINH KIÊN Urang lang: MINH KIÊN
CHAM.VOV.VN: Tui urang bangsa Randaiy, halam salao lisei oh lac sa var mbang bhian yaok harei blaoh nyu daok yau sa baoh bingun piah urang dalam sang pataom gauk, parabha bui sambai, pambuak gauk di dalam rahra bhap bini. Var mbang huak ini tuk halei jeng hu bak dom janih kaya kan mbang bhap bini, pagam hoang dom ndap nda kaya kan di dalam langik ceik glai saong adat suai lavik di bangsa. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai” adit ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau ka kaya mbang di urang bangsa Randaiy. Kadha hu ba tagok harak bangsa saong Patagok.

Di salao klam lisei nan, mbuan si mboh abih di nyu hu ieu lac baoh traong phik – sa janih mboh yau bhian biasa min nyu hu ieu lac sa janih kaya mbang huak hu angan di urang bangsa Randaiy. Baoh traong phik hu hana haong ikan ruk thu, ngak ia bai haong ralo glai atau tuk tut ia mesin baoh amraik, mbang mboh phik bingi biak karei, blaoh hadei di nan mboh nyu langeim yamen – kaya mbang hadar dar daok meng sit, di ging apui sang atah saong dom kadha khan dalikal di tapen taphia caih tapai.

Ikan rik thu ieu lac janih kaya mbang oh kurang hu. Ikan rik thu, ikan nuk atau ikan ia taba, bambu pandiak blaoh am nyu, mbang haong lisei saong baoh traong phik. Mbang mboh mbak meng ikan, hang meng amraik ngak jeng sa kaya mbang bangi karei biak kan si var – sa kaya mbang mboh bhian biak min ngak “mahu randap” ka biak rilo urang jirah tuai damuai atah jaik mai.

Meyah khin brei dahlah iek, baoh lahaong thaok brei ka nyu hang lac bruk pilih ruah oh klak tapa hu. Baoh lahaong hijao thik jeng rak sit talei, srau haong rik thu, njam glai, thaok saong sara, amraik glai, ngak jeng laba gam langeim gam hang, gam pahe bangi, mbang sa mbang blaoh lac hadar suai miat miat.

Lisei tahnek meng araok kreim – sa janih kaya mbang bangi pahe brei mboh sa raidiuk jaik taphia langik tasik glai glo ceik car di urang bangsa Randaiy. Brah ndiuk pahe bangi hu tahanek dalam kreim, khik tani tanat pahe bangi ceik glai, mbang gam haong sara tange atau rik thu, ba mai bruk kan si var.

Njauk ndom mayai bau tal dom bingun pataom gauk atau raya adat, di angaok paban mbang huak di urang bangsa Randaiy oh kurang hu menuk am, menuk raong palao di mblang di glai, pandam kaya ngak bangi, am brei kanyik hitam di angaok dang apui, biak mbau pahe bangi. Yaok ralo bangi, ndung bak kaya bangi di ceik glai, mbang haong sara aik plang amraik, daong ngak mbuan takre brei ka kaya mbang huak di urang bangsa Tay Nguyen.

Langiu di nan, dom kaya mbang yau ye ralo pabui glai am dalam kreim, ia bai tapung (ngak meng tapung tangei, njam glai), rabung glai tuk tut sara amraik saong dom janih njam patam dalam glai yau hala mbep, taduk la-a… jeng ngak ka hu rilo kaya mbang huak di anek urang bangsa Randaiy.

Var huak di urang bangsa Randaiy mboh daok kurang meyah oh hu tapai tram haong hala pa-auk dalam caih, menyum vil taom dan ging apui, gam menyum gam dak dalikal khan ndom meyai. Ia tapaiy oh lac sa janih kaya ia brei menyum bhian, blaoh nyu daok brei mboh ka bruk pambuak pagam, gul pataom, gheih ghang lai lan di saong tuai damuai urang jirah hatai bui sambai bhap bini di urang Tay Nguyen.

Oh lac sa janih kaya mbang bangi di bhum palei glai ceik Tay Nguyen, dom kaya mbang huak ini nyu daok ngak brei takre tal ka dom urang tuai damuai jirah kan si mbang huak di abih. Rilo tuai damuai mbang huak haong urang bangsa Randaiy di tapen taphia ging apui dalam baoh sang tong atah, hu “mbang” baoh traong phik, rik thu, lisei tahanek dalam araok kreim, ralo menuk glai am… Hu urang nao atah di palei jeng daok hadar, mahu, bau tal hamiat ka kaya mbang ndung bak hatai anit ranam menuac urang bangsa di Tay Nguyen.

Dalam raidiuk urak ini, salao lisei bhap bini di bangsa Randaiy oh daok lac sa bruk brei iek gheih mata di dalam kaya kan mbang huak, blaoh nyu daok ieu lac talei sa dang talei rohim brei pambuak pagam tukvak meng kal dahlau saong urak ini, nyu lac sa bruk brei ka rairah sit thun umo thau saong hadah mbaok meta ka ilamo bhum palei.

Yaok urang jirah tuai damuai, var harei mbang huak di mbon palei glai ceik Tay Nguyen oh lac sa bruk ba drei tame kaya kan mbang huak ka langeim bangi, blaoh nyu daok ieu lac jalan gaok tame binguk yava urang bangsa Tay Nguyen – labik gheih ghang siam mekre, anit ranam tuk halei jeng daok dalam kaya mbang, banah ikan, tanjaok tapaiy, kadha dak dalikal tapen taphia ging apui./.

Urang lang: MINH KIÊN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)