
Adat ngak yang likau hajan ieu lac sa kadha di dalam dom adat cambat hu yaom glaong abih di bol bhap rahra dom bangsa takik daok di Tay Nguyen, brei mboh hatai iek praong gam saong dom yang mebang saong likau hu sa raidiuk trei sir, haniem phol. Hajan ieu lac sa asal kadha pambuak tapak tal bruk diuk rai di bruk pala drak saong bol bhap rahra. Kayua yau nan, adat ini oh lac sa adat cambat bo lac sa bruk pambuak gauk di anek menuac saong langik tasik alam.
Daok di Mbon palei Mắp, ban sit Ea Pôk, huyen Cư M’gar, tinh Dak Lak, yaok thun tame puac bilan 3, tuk taneh riya tapa 6 bilan pandiak bhang, phun pala biak caong hu ia hajan piah cakrok patagok ye mikva urang bangsa Randaiy peih Adat ngak yang likau hajan.

Ndap nda kaya janih ngak yang hu alak, ralo menuk, pabui, baoh kayau, padai brah… brei mboh hatai iek praong di bol bhap saong dom po yang po mebang. Dalam adat, ong gru puac panuac kamaon da-a yang ceik, yang kraong, yang glai, yang pathau mai iek. Hadei di blaoh adat, Urang hu angan je gam haong mikva tame bruk trun palaik pajaih akaok meti, payua dom hatai caong takre ka sa haliem bilan pala drak yuak kuak hu rilo.
Tui adat, ong gru hu sajanih ieu yang likau hajan ye brei hu ngak rilo abih lac klau mbang dalam sa bilan, saong adat biak ginreih tuk hu sa hatai, samu gauk di bol bhap rahra.
Jaman ini, Adat ngak yang likau hajan daok hu angan ngak mengak di dom labik. Yau nan min, di rilo labik, adat ini jeng khik hu bruk siam gheih saong jaik taphia, oh khin parang iek angaok mblang adaoh tamia atau dom asal kadha karei, ngak jeng sa bruk gireih pambuak pagam anek menuac saong alam. Meng bruk ini, Adat ngak yang likau hajan jeng lac sa bingun piah ka bol bhap rahra brei mboh hatai gul pataom. Grauk urang, meng urang umo taha ranaih tal likei kamei, thei thei jeng hu mbok tame dom bruk srap gap ka adat ngak yang, brei mboh hatai iek praong ngan haong po yang mebang saong ngak jeng kein lagaih piah ka grauk urang jaik gauk jang.

Yaom lac mada kayau yau nan, Adat ngak yang daok gaok oh takik kan kandah dalam raidiuk rahra jaman bahrau. Sa dalam dom kan kandah praong abih lac “ngak jeng bruk pablei salih duah jien” meng dom adat cambat meng kal. Jirah rivang hu daong ngak patagok ngak mbang di Tay Nguyen, min bruk ngak dom adat meng kal jeng bruk piah ngak jirah rivang meda ngak lahik ilamo bangsa meng kal. Dom adat meda patakik atau hu salih karei piah duh ka hatai caong di tuai damuai, mbuan ngak lahik gireih di adat.
Piah khik ramik saong patagok yaom kaom ilamo mikva urang bangsa takik daok di bhum taneh Tay Nguyen, UB Bhap bini tinh Gia Lai pambuak haong Vien Han lam Khoa hoc Xa hoi Viet nam bahrau peih ngak Nyaom biai khoa hoc saong angan “Patao Apui – Damnei saong bruk rah tabiak di langiu”. Di ini, dom urang roh duah pandar bol bhap rahra dom bangsa di Tay Nguyen brei padang sa labik ilamo peih – labik tuai damuai meda rivang duah thau ka raidiuk duh yang bo oh ngak kurang ilamo meng kal. Taphia nan, bruk pato megru rairah hadei ka yaom glaong di dom adat piah hu ilamo saong hatai hadah mbaok gam saong drap ar ilamo di bhap bini bangsa drei.

Ilamo Tay Nguyen ieu lac sa baoh gilang praong oh hu yaom halei pagap dreih hu, pataom meng dom yaom glaong di raidiuk duh yang di bol bhap rahra. Yaom lac daok gaok oh takik kan kandah dalam jaman bahrau urak ini, min hu bruk jum tangin di bhap bini, dom jabat karja saong taong abih bhap bini, dom adat meng kal yau Adat ngak yang likau hajan jeng meda hu khik ramik saong patagok./.
Viết bình luận