Labik pataok plaih ribuk ka ghe gilai ikan di Phú Quý

Hu mbaok di tuk peih pakak Sang mac xử lý saong ngak veik hareik hareim di pulao Phú Quý dalam sa harei puac bilan 4 meng bloh, khaol dahlak mboh hu bruk bui sambai di bhap bani labik ini tuk sang mac ini hu ba tame pandar. Ong Phạm Sinh, daok di palei Triều Dương, xã Tam Thanh jeng lac labik caik sang mac oh padauk hu kadha bui sambai di drei. Ong Sinh khan lac, meng kan mai, hareik hareim dalam pulao ini tuh mai pataom mbuk saong lam cuh pak ini. Dom thun jaik di ini, bruk rivang ma-in cak rok patagok, hareik hareim jeng tagok tui. Hareik hareim pataom jeng mbuk glaong yau ceik, mbau bruk. Urak ini hu sang mac, bhap bani dalam xã saong huyện pulao thei jeng bui sambai: “Thun ini peih pakak hu sang mac xử lý hareik hareim di Phú Quý. Yau nan ka vệ sinh môi trường di puk palei khik hu hijao – hacih – mekre. Anak tal, bhap bani caong khin alam môi trường hu siam jang, ngak habar ka nyu hijao – hacih – mekre.”

Sang mac xử lý saong ngak veik hareik hareim Phú Quý hu padang ngak angaok mblang taneh praong labaih 2 ha di palei Triều Dương, xã Tam Thanh ngan haong yaom jien buh tame ngak abih tih labaih 66 tỷ đồng. Ong Lê Đình Yên, Phaok Akaok sang mac brei thau, sang mac hu công nghệ bahrau ngan haong talei chuyền blei tame meng negar langiu meda xử lý hu 70 tấn hareik sa harei, meda langyah hu taong abih hareik hareim tuh tabiak yaok harei di pulao (35-40 tấn sa harei) saong jaik 139.000 tấn hareik hareim daok pataom mbuk meng lavik mai: “Dom hareik klak, huyện jeng brei ba tame halang mek, nan lac halang tabiak mek hữu cơ ba tame xử lý veik, binah daok veik ba nao lam tui adat. Daok hareik hareim bahrau ye ngak nyauk tui jalan ba tabiak, nan lac ba tame lubang hadei di nan tapa neh rabha janih. Neh rabha blaoh ba tame halang piah neh rabha tabiak jeng dua binah. Binah hareik hữu cơ ba nao ngak khak, binah daok veik ba tame cuh.”

Dahlau di nan, bruk ngak labik pataok plaih ribuk ka ghe gilai ikan di Phú Quý (mbang ka I) kayua Sở Ngak nong saong patagok palei pala Bình Thuận ngak po buh jien tame ngak hu ngak salah blaoh hadei di 4 thun padang ngak. Bruk ngak ini hu 2 kadha nan lac: Ar pacang riyak saong labik phao pataok gilai, ngan haong yaom jien buh tame ngak abih tih labaih 544 tỷ đồng. Urak ini, Mban Khik iek danak dak padang ngak dom bruk ngak Ngak nong saong patagok palei pala tỉnh Bình Thuận (iew katut lac Mban Khik iek danak dak ngak nong) daok kham merat ngak ka nyu salah dom harak gar, taong yaom piah ba tame pandar.

  Dalam sa tukvak katut panak tra, tuk hu ba tame pandar, bruk ngak ini meda pabak ka 1.000 sruh gilai ikan ngan haong gilai prong abih công suất tal 600 CV nao taong mek kaya ikan di bhum tasik Nam Trung bộ, pulao kaoh Trường Sa saong nhà giàn DK1 tame pataok, plaih ribuk. Taphia di nan, MBan khik iek danak dak ngak nong Bình Thuận jeng daok ngak dom harak gar kuhria caga padang ngak danak dak (mbang ka 2) piah pok tagok Mentri ngak nong saong patagok palei pala.

Meyah hu trung ương pasang iek, parabha brei phun jien trung hạn vaktu 2021-2025 ngan haong yaom jien buh tame ngak abih tih 532 tỷ đồng, mbang ka 2 di danak dak meda patui veik kuac kuah jalan gilai nao, labik aia piah pataok; padang ngak labik pataok gilai saong dom bruk ngak karei karei ka dom janih gilai 600 CV, 90 CV…Ong Nguyễn Hoài Phong, Chánh Văn phòng MBan khik iek Danak dak ngak nong Bình Thuận brei thau: “Meyah ngak salah taong abih dom bruk kuhria caga piah buh jien tame ngak, danak dak hu pasang iek brei adat ngak, thiết kế hu brei adat ngak, blaoh đấu thầu, peih ngak tui bruk di tỉnh jao dalam thun ini brei peih bruk padang ngak, tui kuhria puac thun ini.”

Sang mac xử lý saong ngak veik hareik hareim, Labik pataok plaih njaik ribuk ka gilai ikan nan lac dua bruk ngak prong bo bhap bani Phú Quý daok cang mong rilo thun tapa. Dua bruk ngak ini hu ba tame pandar langyah biak rilo kan kandah di pulao. Daok ndom ka suai lavik, piah cak rok patagok tani tanat, khang kajap, Phú Quý caong khin hu tỉnh Bình Thuận saong trung ương sangka buh jien tame padang ngak ar pacang gah Barak di pulao. Urak ini ar pacang gah Meraong hu ngak salah blaoh saong patagok hu siam mekre dalam bruk pacang khik ar tasik plaih aia tasik mbang tame, taphia di nan daok lac labik piah mai rivang ma-in. Dom bruk ngak karei brei ka rai diuk bhap bani jeng hu Phú Quý caik hatai pathau tagok, duah phun jien buh tame ngak. Ong Tạ Minh Nhựt, Phaok Bí thư Huyện ủy, Phaok Akaok UB bhap bani huyện Phú Quý caong lac: “Bruk xử lý aia neriak urak ini jeng oh ka hu, nan ye khaol dahlak jeng pabak tame đầu tư công vaktu 2021-2026. Yau nan min, ngan haong phun jien sit sot di pulao, kan si pabak hu. Nan lac dom bruk ngak praong di Phú Quý dalam tukavk anak tal”

Pulao Phú Quý praong labaih 17 km2, bhap bani hu jaik 30.000 urang, lac labik hu yaok ribau mbang ghe gilai dalam saong langiu tỉnh nao mai. Gam haong bruk cak rok patagok kinh tế tasik, dom thun jaik di ini, tuai damuai mai Phú Quý rivang ma-in dak harei dak rilo. Padang ngak dom bruk ngak brei ka rai diuk di bhap bani, piah cak rok patagok kinh tế tasik saong rivang ma-in nan lac bruk hu ba tabiak ngak dahlau di abih di Phú Quý urak ini./.

Urang lang: Jasi – 16/05