Urang raong kubao brei pilih ruah biak tani tanat dalam bruk duah saong raong kubao
Harei pataom ginuh kubao Đồ Sơn, urang Việt Nam daok ieu lac “đấu ngưu”, lac sa adat cambat meng kan, hu meng lavik saman, lac sa rija meng kan di urang taong ikan di bhum tasik Đồ Sơn, Hải Phòng; rah tabiak di harei 9 bilan 8 saka ia bulan yaok thun; lac inem krung ilamu phi vật thể pakat negar thun 2013 di Việt Nam. Ini lac 1 rija hu adat cambat biak praong, raok kiệu thần, hu payong pacang, hu kapul me-in 8 janih alat ragam meng kan...
Piah caga ka harei pataom ginuh kubao, urang raong kubao brei pilih ruah biak tani tanat dalam bruk duah saong raong kubao, iek glang dalam jaik 1 thun. Bhian di nyu, hadei di Tết blaoh, dom labik ginuh kubao jeng brei menuac hu rilo ilamu nao grauk labik piah blei kubao, hu tuk urang nao jaik 1 bilan tame dom tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định, Thái Bình, atau nao tagok tal Tuyên Quang, Bắc Kạn... meng duah hu drei kubao njauk hatai. Kubao brei lac dom drei kubao tano khang kadang, bilau angaok akaok khang, kapal piah plaih pandiak, hu cada praong, takuai gul, atah saong sit nao gah akaok, ka-ing kapal, tapak lac kubao oh huac kubao karei ginuh. Calah pha di kubao brei praong min sit gah likuk, dak sit dak siam. Takaiy kubao brei jhuk jangaih, akaok takaiy glaong tagok yau 2 cánh cung, kreh dua takaiy hu mbuk hình chóp, dua takaiy brei hakuak. Meta kubao brei jhuk, ah dalam meta bhong meriah.
Harei pataom ginuh kubao hu 2 binah, lac binah adat haong binah me-in sambai. Meng harei 1 bingun akaok bilan, dom urang taha dom palei hu kubao ginuh ngak adat kakuh yang Điểm Tước di kalan Tổng. Hadei di nan ngak adat raok ia, pambuak haong adat kakuh Thuỷ Thần. Klaok ia ginreih yaok thun salih sa mbang hu palei ba mai kalan di drei.
Di kalan palei, dom po kubao brei kubao tabiak ngak adat Thành Hoàng, hadei di nan, kubao ginuh hu ieu lac "Ong kubao".
Dah page harei ginuh, lac harei 9/8 saka ia bulan, mon 1 dah page, urang dang akaok bruk ieu yang di dom palei ngak adat likau Thành Hoàng brei ba kubao nao ginuh. Mon 6 – mon 7 mesup, raok “ong kubao” tabiak labik pakacah.
Labik pakacah, atau mblang ginuh, bhian lac dom mblang taneh praong, bhian praong 80m, atah 100m, hu ribaong ia vil val. Gah dalam ribaong hu ngak labik dang ka kubao ginuh ieu lac "xào xá". Lingiu di nan, vil val hu khán đài piah menuac sia maong iek saong preo pachreih brei kubao pakacah.
Ba akaok kapul raok lac hala dok 5 gah, hagar, long kiệu, bát bửu. Menuac cakon kiệu, menuac taong hagar, taih chiêng… me-om khan bhong meriah, cuk ao meriah jih katam kanyik, talei kaing bhong. Menuac ieu loa tuak khan lauk, cuk ao jhuk, ka-ing kak talei bhong, capha patih,. Nao gah likuk lac lac dom ong taha, urang pan bruk agam saong dom ong kubao, angaok ka-ing hu me-om sa blah khan bhong, takaiy kak sa candaih pataih. Nao taphia yaok ong kubao hu 2 urang likei tangin pan dok khan bai piah tamia. Bruk raok dom ong kubao tame dom “xào xá” chreih chrai dalam sap phleing 8 janih, hala dok par tui ngin gam saong sap preo pachreih ba di menuac urang dalam bhum...
Tuk ong kubao yam tame xào xá, sap hagar, sap loa yava tagok khang dane tame Hòn Độc, labik kubao hu sik paling ka yang ia.
Patui di nan lac adat tamia daok peih mbaok harei pataom, hu 24 likei dam di palei parabha jeng 2 talei tamia gam lamin lamuac, gam khang kadang, biak mekre biak ginreih dalam sap di ginag, thanh la; brei mboh veik bruk Quận He Nguyễn Hữu Cầu dahlau di tuk tabiak taong kalin, brei mboh hatai caong Yang hangin daong ka ghe gilai yam tapa rayak praong tabiak tasik. Tamia dok blaoh, meng 2 gah, ong kubao hu ba tame xới, hu menuac pacang payong saong saong tamia dok dua gah, Tuk 2 ong kubao atah di gauk 20 m, urang ba kubao samar suak "sẹo" brei kubao blaoh samar nduac tabiak gah lingiu. Dua ong kubao nduac tame ginuh gauk mbiah tal tuk hu kubao janeh, kubao lah.
Tamat bruk pakacah, ong kubao janeh hu ngak adat raok mai sang. Mesup harei 10 bilan 8, taong abih ong kubao hu mbaok tame pacah jeng hu sik ngak ralow paling yang di kalan, hu gam sa jam darah saong bilau kubao ieu lac bilau darah. Tal jala pandiak bruk ngak adat hu peih tabiak. Hadei di nan, jam bilau darah hu tuh trun tasik, ralow daok veik hu parabha brei menuac sia dalam palei mbang mek patuah./.
Urang lang: M. Phương – 15/02
Viết bình luận