Rilo urang dok khik piah alat ragam di bangsa drei 

Dalam langik pandiak bingi di dom harei jaik si Tết, meng pasak xã, nao tapa jalan palei, khaol dahlak nao tal sang Gru Thường Xuân Hữu daok di palei Cavait, Lạc Trị, xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Dalam baoh sang sit, ong daok pato akhar Cam ka dom adei sit dalam palei, sap tapaoh akhar “Kăk”, “Khăk”, “Găk”, “Khăk”… (akhar Cam) yava tagok di biar harei jua lange, ngak ka kol drei mboh biak sron mbon, salamat.

Dalam baoh sang sit di ong, mong pak halei jeng mboh dom tu bak tapuk. Tapuk halei hu yaom, ong caik tame sa tu karei. Di umo 70 thun, min ong jeng daok kanar hadar angan yaok baoh tapuk saong labik caik di nyu.

Gru Thường Xuân Hữu brei thau, dom harak gar klak di abih hu cih vak meng akhar Cam daok veik biak takik, kayua yau nan ye drei njauk khik ramik nyu. Dom boh tapuk klak meng dom blah tal dom rituh blah ba-ar ndung bak ilamu Cam ngan haong dom asal kadha yau hukum agama, adat cambat tanarakun, dom kadha daoh takơ, sakawi, adat pato anek menuac jalan ndom puac, daok dang… langiu di nan daok hu dom asal kadha ka văn học.

"Lac sa urang prong tagok pak di bhum palei ni…"

Menek tabiak saong prong tagok angaok bhum taneh bak pandiak saong hangin, meng sit ong patuah hu thau vak akhar Cam meng dom gru di drei daok dalam palei pato veik. Tuk taduan mek dom bộ harak gar, ong tuk nan jeng biak takre, nan ye ong dak puac dak takre, lavik nao yaom glaong ilamo di bangsa nyu njaom tame ong tuk halei jeng oh thau.

Meng hatai anit ranam prong dalam, hatai saneng biak glaong ka ilamo di muk kei, dalam dom thun tapa, ong nao duah pataom dom ilamo hu mboh di meta saong oh mboh di meta, meng bruk cih vak veik dom adat cambat dalam lakhah caga, ngak yang mebhang, Ka-tê,... Yaom lac rai diuk daok kan kandah, min ong jeng abih hatai tui bruk roh duah, khik piah biak rilo dom tapuk klak biak hu yaom cih vak angaok barar dó, hala gar.

Lac rai 7 X daok di palei Tịnh Mỹ, xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận – bhum taneh hu pagap yau pasak ilamo Cam di tỉnh Bình Thuận, sa-ai Ức Viết Vòng jeng hu hatai anit ranam ilamo bangsa drei oh lah hagait  Gru Thường Xuân Hữu.

Ngak bruk di Pasak parang iek ilamo Cam nan ye sa-ai hu laghaih jang Gru Xuân Hữu dalam bruk roh duah dom pandap panda pambuak pagam tal ilamo bangsa drei.

Sa-ai Vòng caik rilo tuk vak piah nao duah thau, cih vak veik dom ilamo  meng kan di urang Cam yau: Rija Yaup, Rija Prong, Rija Harei... Meng hatai caong khin khik ramik veik dom ilamo di bangsa Cam, sa-ai Ức Viết Vòng hu nao tal yaok baoh sang bhap bani piah pathau khan jak ba mikva alin brei dom pandap klak piah parang iek di Pasak. Langiu di bruk roh duah, sa-ai daok hu ghi âm veik dom kadha daoh, adat cambat di dom halau janeng dalam bhap bani Cam yau: adat ngak yang di urang Cam Ahier, dom adat cambat di urang Cam… Yaok labik di Pasak parang iek ilamo Cam hu sa-ai mong iek biak tani tanat haong hatai anit ranam  yau urang anek di drei.

Sa-ai Vòng brei thau, uranaih urak ini oh daok mbak carak haong ilamo meng kan, abih di nyu lac dom adat agam di bangsa nan ye sa-ai meng roh duah, pataom khik veik dom adat cambat, ilamo agama piah caik veik ka dom rai hadei:

Saai Vòng ba abih hatung hatai di drei piah duah thau ilamu Cham ….

Meng bruk roh duah di sa-ai Vòng saong dom ayut sahabat bo pandap  parang tabiak di Pasak parang iek ilamo Cam dak harei dak rilo jang. Urak ni Pasak daok parang tabiak labaih 300 pandap panda, jaik 200 blah thaot ka bruk ilamo ngak mbang ngak huak di urang Cam tapa dom jaman cak rok patagok, dom harak gar klak... Meng nan, nyu dui pachreih hu tuai damuai ranam ilamo Cam mai rivang iek duah thau, rik daong tame bruk pato pakai ilamo meng kan ka dam dara Cam harei ini saong cak rok patagok bruk rivang ma-in di puk palei...

Meng dom rik daong ka bruk khik ramik saong patagok ilamo Cam, di Nyaom roya urang lambaok pakat negar dom bangsa takik Việt Nam mbang ka II  di bilan 12/2020 meng blaoh, sa-ai Ức Viết Vòng hu Thủ tướng Rajaei pok brei harak meyaom.

Daok Gru Thường Xuân Hữu hu Karja pok brei angan Nghệ nhân bhap bani saong hu dom pakat karja pok meyaom rilo mbang.

Taong abih dua urang nan jeng hu mbaok dalam Nyaom roya pakacah gauk anit ranam taneh aia pakat negar mbang ka X - thun 2020. Nan lac bruk bui sambai hadah mbaok meta oh lac ka ta-eng ong Thường Xuân Hữu saong sa-ai Ức Viết Vòng bo daok lac bruk bui sambai di mikva Cam Bình Thuận saong lac bruk pachreih ka dom urang daok harei melam oh thau glaih glar ba tangin tame khik ramik ilamo Cam./.

Urang lang: Jasi -13/2