Dom siêu thị dalam negar brei trun yaom dom pandap panda pandar piah klah rabha kan kandah song urang pandar dalam negar 

Kapul kraong Mekong pakat dunya (MRC) jabat daok di Lào bahrau tabiak harak pathau khan bruk thủy văn di dom taneh ia gah ala kraong, saong pachreih rajaei dom taneh ia langyah bruk tanut ia kraong Mekong biar di abih dalam thun ka 2 gam gam. Pathau khan brei mboh, ia nduac di kraong Mekong biar di abih kuhria meng thun 1997 ba tal bruk  “ia trun biak khang ” di danao Tonle Sap (Biển Hồ) di Campuchia. Kayua yau nan ye, MRC hu panuac kaei 4 taneh ia gah ala lac Việt Nam, Campuchia, Lào haong Thái Lan patagok khik iek bruk pandar ia ka nyu lagaih. Saong brei duah dom labik pabak meyah hu bruk kurang ia dalam bilan hajan, atau ieu Trung Quốc tathuak tabiak rilo jang meng dom binek di gah ngaok, yau bruk hu ngak di thun 2016.

Mintri Công an hu  pok tagok  Rajaei  bruk brei  thẻ căn cước công dân pagam  chip piah pataom dom khaw  tin ka  bảo hiểm, harak adat peih radeih...Thẻ căn cước pagam chip điện tử hu rilo kein lagaih kayua dom khaw khik piah prong jang rilo mbang dut song  thẻ căn cước mã vạch. Janih thẻ ni tuk brei ka bhap bini meda hu pabak  khaw tin, pataom tame song dom kadha karei di  bảo hiểm, harak adat peih radeih...Mintri Công an peih bruk brei thẻ căn cước công dân meng thun  2016, urak ni hu brei labaih  16 triệu thẻ ka bhap bini  16 tỉnh, ban.  Dom  tỉnh dok veik, bhap bini dok pandar  chứng minh thư 9 số song 12 số. Tui kuhria, tuk danak dak  thẻ pagam chip hu brei tapa, dom tỉnh, ban dalam negar  hu brei  thẻ pagam chíp điện tử samu gauk  song tal bilan  7/2021 dalam negar brei hu  50 triệu thẻ căn cước công dân.

Nao gam haong Rajaei dalam bruk pacang caga jit saong abih di nyu lac khik hu ginup jru tavao, pandap iek ruak, prein dut iek piah samar thau dom urang mboh yau njom COVID-19, Cty ia tasau Việt Nam (Vinamilk) daok hu daong pabak 8 tỷ đồng ka Hà Nội, Đà Nẵng, tỉnh Quảng Nam haong tỉnh Quảng Ngãi. Akaok thun 2020, meng tuk jit COVID-19 bahrau tamuh tabiak di Việt Nam, Vinamilk hu daong 10 tỷ đồng piah blei jru tavao, pandap panda y tế daong mboh samar drah urang njom COVID-19; daong khan ao khik rup gah y tế haong jaik 1 triệu pandap dinh dưỡng daong prein ka dom urang daok di labik pacang jit. Kuhria tal urak ini, Vinamilk hu rik daong ka bruk pacang caga jit COVID-19 yaom jien tagok tal jaik 40 tỷ đồng.

Lambaok  Liên hiệp HTX pablei salih ban raya HCM (Saigon Co.op) brei thau, dom siêu thị Co.opmart, Co.opXtra, Co.op Food dalam negar brei trun yaom dom pandap panda pandar yaok harei piah klah rabha kan kandah song urang pandar dalam negar dalam luac bilan  8 ni. Tui nan, danak dak hu parabha jeng 2 mbang, mbang 1 meng ni  tal harei  19/8/2020 song dom  siêu thị nan pataom tame patrun yaom ka 4 nyaom pandap lac: rilaow, ikan, menyek mbang, mì gói. Dom janih  gia vị jeng hu trun yaom dalam , trun meng  10-20% dut song dahlau deih.

Harei 15/8, Sang bac Đại học Bách khoa Hà Nội peih pakacah Kadha duah thau hatai sahneng ka labaih 5 rabau 600 thí sinh. Ini lac thun camereip sang bac Đại học Bách khoa Hà Nội peih pakacah kadha vak pasang iek, duah thau hatai sahneng tapa 2 binah lac trắc nghiệm haong tự luận, dalam nan hu asal kadha ka Toán saong Bac thau. Thí sinh mek kadha pasang iek hatai sahneng haong điểm Toán, Lý, atau Toán, Hóa di mbang pakacah tamat THPT piah hu pilih ruah tame sang bac. Tal urak ini, hu labaih 5 rabau 600 thí sinh hu ginup prein piah tame pakacah. Tapa kadha duah thau hatai sahneng saong tui kuhria meblah meng 30% tal 35% dom chỉ tiêu pato pakai di sang bac dalam thun ini.   

Harei kabroi, ceik pui Sinabung, gah brak palao  Sumatra, Indonesia pruh tabiak, ngak jeng geing thur mun glong 2 mét. Jabat  chức năng Indonesia hu batabiak panuac khan gah kapan haoh, dom kapan haoh hu panuac kakei paglong hatai sahneng tuk par tapa labik jiak cambuai ceik apui kayua ceik pui  Sinabung meda pruh tabiak rilo mbang tra. Mbang bahrau abih ceik pui  Sinabung pruh lac harei  10/8. Thun 2010, ceik pui  Sinabung mbang camereip “medeih tagok” hadei di labaih  400 thun ndih kandang.  Indonesia lac sa negar dok dalam bhum  “taom dar  apui” di Thái Bình Dương, labik bhian rah tabiak bruk paoh gauk  ba tal megei boh taneh, ceik pui mbuan si rah tabiak jang dom labik karei. Urak ni di negar ni hu labaih 130 ceik pui dok pruh khang.

Dom urang ilamu hu duah mboh bruk lac dom urang ruak COVID-19 meda gaok kan kandah suai lavik ka prein yava, dalam nan hu gam menuac hu taong thit ruak. Tui tạp chí Science, angan dom ruak meng COVID-19 daok dak harei dak atah tabiak. Dom bruk yau glaih glar, baoh hatai chat samar, kan suak yava, pandik talang talaih, kan sahneng mboh, oh daok thau pahe atau mbau, gaok mai ba tal ruak baoh hatai, suad, thận saong glo akaok. Dom kan kandah suai lavik daok kandauk dalam di urang ruak COVID-19 daok hu roh duah, nan lac: trun bruk ngak di thần kinh, ruak phổi saong hatai baoh, patagok dom darah gan, ba tal gar darah saong var drei jan.

Gah ngak nong  Ô-xtrây-li-a dok dang anak bruk kurang urang ngak trak kayua bruk kreik pambah mbang jalan tapen negar kayua jit  Covid-19. Meyah oh duah hu jalan ka bruk ni ye yaom pandap mbang di  Ô-xtrây-li-a meda tagok dalam tuk vak anak tal. Meng thun  2019, Australia yaok thun brei  1500 thị thực urang ngak dalam tukvak padeih ka urang  Việt Nam. Dom urang ngak hu mbaok dalam danak dak ni hu adat dok di Australia rilo di abih sa thun kuhria meng di harei tame  song hu dui atah tuk vak  meng  1 tal  2 thun  meyah ngak bruk takik di abih  3 bilan di bhum gah brak Australia atau ngak bruk dalam dom gah rong glang menuk ada athur rong, pala song paik mek kaya nong, pala song ngak kayau, tong chap ikan; du lịch song khách sạn, nhà hàng./.

Urang lang: M. Phương – Hani Pha – 15/08