KHIK RAMIK ILAMO MENG KAL DI URANG CAM TAPA DOM URANG NAIH GHEIH
Chủ nhật, 07:00, 27/07/2025 Urang lang: JASI Urang lang: JASI
CHAM.VOV.VN: Binh Thuan meng dahlau diah urak ini jeng angan tinh Lam Dong, ieu lac sa bhum taneh hu rilo inem krung ilamo hu mboh di meta saong oh mboh di meta. Dom nghe nhan gam haong urang taha akaok palei nan lac dom inem krung diuk, khik kajap yaom ilamo di urang meng kan caik veik. Kayua yau nan, bruk di dom urang naih gheih hu angan jie di dalam bhap bani ini hu yaom biak prong glaong dalam bruk khik ramik saong cak rok patagok inem krung ilamo oh mboh di meta. Ja Si, sa urang di Rayo sap ndom VN hu kadha dom mayai ka dom urang nghệ nhân abih hatung hatai ini.

Menek tabiak saong prong tagok di bhum taneh bak pandiak saong angin, meng sit, Po Gru Thường Xuân Hữu (hu Karja pok brei angan Urang naik gheih Ưu tú, Urang naih gheih bhap bini) di xã Phú Lạc, tỉnh Lâm Đồng (huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận dahlau diah) patuah jamo taduan mek hu yaom akhar Cam meng di dom urang gru di drei. 

Gam saong baoh hatai anit ranam jeng ye trak hatai saong yaom ilamo di ong ame, dalam dom thun tapa ong buh tabiak rilo tukvak piah nao roh duah dom yaom ilamo oh mboh di meta, meng bruk cih vak gilac dom adat cambat tanarakun dalam ndam lakhah, tagok gru tagok pasaih, Ka tê, Pô Dam... Nao tapa dom thun bilan tuk trun tuk tagok dalam rai diuk, ong jeng that triak sa hatai saong bruk roh duah, khik pataom biak rilo dom blah harak gar cih vak angaok ba-ar yaok, hala gal.

Urang naih gheih bhap bini ong Thường Xuân Hữu brei thau, urak ini ong daok khik yaok rituh harak gar urang bangsa Cam meng jaman dalau, ndung bak prein diuk khang kadang di urang Cam meng kan.

“Ini lac dom công trình, nyu cih vak gilac dom adat cambat tanarakun, kiến trúc di urang Cam meng kan; cih vak gilac dom rik daong di ong akaok ong kei, ong amuk dalam bruk ngak bimon kalan, tal bruk ngak mbang ngak huak yaok harei piah rai rah harei hadei thau bo khik ramik, juai caik lahik nao adat cambat tanarakun di drei.”

Ong sa hatai pabak pren ka ilamo di bangsa drei tui jalan pathau khan, pato tacei ka anek kamuan rai rah hadei ini saong bhap bani dom janih ilamo siam gheih, tah klaak meneng dom adat cambat oh daok siam laghaih, dom adat cambat ngak brei lahik rilo tukvak saong jien padai. Kayua yau nan ye, rilo adat cambat hu peih ngak biak patak pataom, bui sambai, oh peih ngak prong prang bo jeng daok khik hu janih siam gheih meng kan di urang bangsa Cam.

Daok Urang naih gheih bhap bini Ưu tú Thổ Đồng daok di xã Hồng Thái, tỉnh Lâm Đồng (dahlau diah lac huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận) hu mikva saong ayut sahabat atah jaik anit ranam brei angan ieu lac Đồng “ghinang” atau Đồng “Saranai”. Angan ini nyu pambuak pagam saong bruk ndam gam saong ong luac rai.

Ong Thổ Đồng khan yau ini, ong biak bui sambai tuk hu mikva anit ranam, karja sang iek iek dhaong. Ini jeng lac pren khang caik ka ong patui veik hatai takre piah rik daong tame bruk khik ramik ilamo di bangsa drei.

Gam hu hatai takre gam saong hu hasit ilamu, ong Thổ Đồng nao roh duah, bac megru dom urang thau taong ginang, pah baraneng, yuk saranai, blaoh bac gam jalan ngak dom janih alat ragam ini.

Ong Thổ Đồng brei thau, ong njauk buh tabiak rilo tukvak masa piah bac megru saong roh duah hu ilamu ngak ginang, jeng yau ye Saranai blaoh thau oh njauk lac thei jeng ngak hu.

“Thun 1976 dahlak tui bac taong ginang, yuk saranai, hadei di tuk thau ma-in thau taong cambaih laih ye dahlak duah jalan ngak tabiak ghinang, paraneng  jeng yau dom janih alat ragam karei.”

Piah ngak blaoh sa baoh ginang, caong khin urang ngak njauk buh tabiak rilo tukvak masa saong prein yava. Kayua yau nan ye, njauk hu hatai takre saong biak ndam gam saong nyu ka meng ngak hu dom janih alat ragam ragu ginang ini.

Dalam baoh sang biasa pakat  4 di ong, dom pandap panda hu mboh dalam sang oh hu hagait karei langiu di dom janih alat ragam meng kan. Yaok janih alat ragam, hu ong dak caik biak gheih, dreih yau sa baoh mu-yim sit brei ka ilamo bhap bani di urang bangsa Cam.

Bình Thuận dahlau diah (urak ini ieu lac  Lâm Đồng) sa baoh bhum taneh hu biak rilo inem krung ilamo hu mboh di meta saong oh mboh di meta. Saong ini jeng ieu lac sa bhum taneh pataom rilo bhap bani urang bangsa takik mai daok haong gauk meng kan mai.

Ong Võ Thành Huy, Phaok Akaok Sở Ilamo – Padhih saong Jirah Rivang ma-in tỉnh Lâm Đồng brei thau, dom urang gheih tangin gam saong dom urang taha akaok palei nan lac dom inem krung daok diuk that. Dom urang nan daok khik hu yaom ilamo di urang meng kan caik mai. Kayua yau nan ye, dom urang ini hu yaom biak prong dalam bruk khik ramik saong cak rok patagok inem krung ilamo oh mboh di meta. Dom urang nan yau ye mbaik truai hadah pabak brei apui ka dom rai rah dam dara, rik daong ngak ka inem krung ilamo diuk hu miat miat haong thun bilan.

“Urak ini dalam tỉnh hu sa Urang naih gheih bhap bini Nhân dân saong nam Urang naih gheih Ưu tú hu karja pok brei angan urang bangsa takik. Mong rah tapa, tapa bruk peih ngak dom bruk ngak piah pacang khik saong cak rok patagok yaom ilamo meng kan di bhap bani bangsa takik dalam tỉnh ye hu rik daong ngak brei paglaong akaok saneng di bhap bani bangsa takik dalam bruk gam haong dom jabat khik iek Karja pacang khik saong cak rok patagok yaom ilamo oh mboh di meta saong mboh di meta di bangsa drei pak puk palei.”

Tui rup gam lac po taduan mek, gam khik bruk prong dalam dom bruk khik ramik, cak rok patagok yaom asal ilamo meng kan dalam rai diuk bol bhap rahra, kapul nyaom urang gheih hu bhap bani taong yaom, mong iek yau dom drap ar diuk dalam bhum urang bangsa takik. Kayua yau nan ye, sangka peih ngak siam dom sarak brei ka urang naih gheih, rik daong biak prong dalam bruk pacang khik gilang inem krung ilamo biak praong glaong di bhap bani dom bangsa takik./. 

Urang lang: JASI

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)