PATO ILAMO NGAK LAN AM DI URANG BANGSA CAM
Chủ nhật, 00:00, 12/01/2025 Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn
CHAM. VOV4.VN - Daok meng lavik di taneh Ninh Thuận, urang bangsa Cam dak padang jeng sa baoh gilang ilamu praong glaong, ralo janih kadha dalam nan hu bruk ngak gaok glah hu angan praong di dalam ilamu urang bangsa Cam. Min, urak ini, sang urang ngak gaok glah dak harei dak mboh takik kurang urang ngak gaok glah lan am. Piah khik janih kadha pachreih ilamu ngak gaok glah palei lan am, tỉnh Ninh Thuận ba tabiak ralo jalan kuhria ngak ka palei gaok glah lan am. Kadha vak di Minh Triều khan brei ka bruk kadha ini, daa mikwa tui pang.

Barau meng blaoh Sở Ilamo - The thao saong Yulit tỉnh Ninh Thuận pambuak bruk thong UBND huyện Ninh Phước peih 2 tal bac Nghe thuat ngak lan am di urang Cam, yaok tal bac hu 30 urang bac. Dalam nan hu sa tal bac biasa bhian ngak dan thong sa tal bac patagok glaong.

Labaih 20 thun ngak gaok glah lan am min tapi di palei oh ka peih tal bac ngak gaok glah lan am, urang ngak gaok glah lan am angan Đàng Thị Tám jeng tut tangin tame bac magru. Muk Tám khan lac, dom tal bac yau ye ini mada daong ka drei thong dom urang palei bac magru bruk ngak lan am thong gauk, bac magru brei ka thaik gaok glah lan am barau tui hatai urang khin blei, gam khik hu ilamu plei ngak gaok glah lan am Cam meng kan.

Tame bac magru, saai Quảng Thị Mỹ Châu khan lac, hu tal bac ini piah daong ka dam dara anek naih bac magru patagok tangin ngak gaok glah lan am. Sa-ai Châu khan lac:

“ Dahlak lac rai hadei palei ngak gaok Hamu Craok. Var ini dahlac mai bac di urang ngak gaok dahlau saong anai gru pato bingula  piah naih dahlak pato veik ka rai hadei…”

Di tal bac magru bhian biasa brei ka 7 urang gaok glah lan am ralo thun, hu tangin ngak naik joi thau tantu ganu ngak gaok glah lan am, meng cara papait gluh, mbeik jeng gaok glah, cih bingula, blaoh nao tal bruk am gaok glah lan am meng apui … Ong Phạm Văn Thành, Akok Jabat khik iek Ilamo saong Baoh sang, Sở Ilamo - The thao saong Yulit tỉnh Ninh Thuận ndom mayai lac:

“Bruk brei peih tal bac magru piah brei ka urang bac urang ngak gaok glah lan am dalam palei thau tani tanat cara ngak gaok glah lan am gam gam thong palei khik rami ramik ilamu ngak gaok glah lan am di bhum palei’’.

Meng tal bac dom janih gaok glah lan am barau hu tabiak dan thong gheih mata min oh brei lahik ilamu gaok glah lan am di palei ngak gaok glah lan am hamu chrauk dalau. Urak ini, di palei Bàu Trúc, ban sit Phước Dân, huyện Ninh Phước hu 800 baoh sang, dalam nan labaih 50% baoh sang gam thong ngak gaok glah lan am. Tui tame pato tal bac pakat bac patagok glaong, urang cih angan Chế Kim Trung brei thau lac, bruk ba bingula tui ilamu meng kan tame janih ndap nda ngak gaok glah lan am daong brei paralo janih kaya ngui gaok glah lan am, padang jeng ilamu karei di janih ilamu gheih siam di gaok glah lan am urang bangsa Cam. Thạc sĩ, urang cih thaik Chế Kim Trung khan lac:

“ Mikva palei Hamu Craok gheih ngak gaok glah ralo. Dahlak caong khin mikva ngak gheih jang tui ilamo nghe thuat…”

Hamu Chraok ieu lac sa palei ngak gaok glah lan am hu angan meng kan lawik jaman dalau di Asia Tengara Đông Nam Á, jeng ye dom palei ilamu mukei bangsa karei karei, kan abih ngak yau habar brei ka nyu ndam gam haong uranaih urang dam dara. Kayua yau nan ye, pato bruk ngak, jao brei bruk ngak meng jaman ini tal jaman hadei ieu lac sa cara njauk di abih piah khik hu manuac urang khik hu bruk ngak gaok glah lan am. PGS. TS Trương Văn Món, Sang bac Ndai hoc KHXH saong Nhan van Banraya Ho Chi Minh hu panuac lac:

 “ Ngak gaok ye njauk hu manuac pato. Drei khin siam mekre urak ini drei da-a urang ilamo glong jang mai pato…” 

Tui pataom, hu labaih 100 janih bingula, dalam nan hu labaih 40 baoh bingula di bimon kalan dan thong 60 bingula di pataik ban urang Cam hu urang thau hu dom urang nghe nhan khan veik, pato veik di tal bac ini. Bruk patui veik saong hadah krah pato tacei brei ka tal bac brei paralo janih ilamu bac magru ngak gaok glah lan am nyu jeng ieu lac sa janih khik ramik ilamu bangsa bruk ngak gaok glah lan am di bhum palei Bàu Trúc./.

Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC