DUAH THAU KA INEM KRUNG ILAMO CAM DI NINH THUẬN SAONG BÌNH THUẬN
Chủ nhật, 07:30, 15/12/2024 Urang lang: A.NGHIEM Urang lang: A.NGHIEM
CHAM.VOV4.VN -Dua tinh Ninh Thuan saong Binh Thuan urak ini jeng daok khik biak tamo inem krung ilamo Cam. Langiu di dom baoh bimon kalan, le hoi, hatai je bhap bani, labik ini daok hu 5 janih pandap dalam inem krung ilamo Cam hu brei thau lac Drap ar pakat negar. Saong urak ini, dua puk palei ini daok pataom tame roh duah saong cak rok patagok bruk jirah rivang ma-in. Kadha vak di Ja Si khan brei thau cambaih laih bruk ini.

Yaok thun, inem krung pakat negar yau ye bimon Po Klong Garai di tinh Ninh Thuan saong Inem krung bimon Po Sah Ine di tinh Binh Thuan pachreih yaok rituh ribau tuai damuai mai rivang iek.

Tuai damuai mai jirah di ini, oh lac sa janih mong iek bimon kalan yao klak biak karei, bo daok ba drei tame dang mblang ilamo Cam tapa dom bruk ngak adat cambat tanarakun meng kan dalam harei mbang Kate, daoh tamia bhap bani biak chreih 

 Pak di ini, tuai damuai meda pang hu urang khan yaih gam meng sap Viet gam meng Anh piah thau cambaih laih jang ka dak rai, janih kadha ilamo biak bingi di urang bangsa Cam. 

Ong Trần Phú Hải, sa urang tuai mai meng Ha Noi brei thau hatai saneng di drei tuk yam takai tal bimon Po Klong Garai pak di Ninh Thuan.

 “Dahlak mboh ilamo di urang Cam nyu biak gheih chreih. Hu rilo kadha adei oh ka roh duah hu, caong khin hu mai mong iek, duah thau saong mong iek janih biak chreih takre di ini hu hagait, karei dut pacoh haong dom ilamo bangsa karei. Meng kan diah blaoh padang ngak hu sang bimon kalan gheih krah  yau ini mekre, hu rilo jalan sarak, biak karei dut haong dom labik karei. Manuac sia saong tasik, gam haong bimon kalan labik biak siam gheih mekre”.

 Dalam vaktu masa roh duah, tuai damuai oh lac sa janih hu duah thau ka dom inem mek dak rai sajarah blaoh daok hu duah thau dom tour rivang jirah iek dom palei ngak gaok glah lan am, palei ngak di bhap bani urang bangsa Cam.

Meyah lac pak di Ninh Thuan daneiy angan ngan haong palei ngak lan Hamu Craok (ban sit Phước Dân, huyen Ninh Phước), jeng daok khik tamo jalan ngak lan meng tangin, hu dom urang roh duah, tuai damuai dalam nagar saong langiu negar mong yau sa baoh muyim lan am bangsa Cam, ye di Binh Thuan hu palei ngak gaok glah lan lan am Bình Đức palei Gok, xa Phan Hiệp, huyen Bắc Bình. Abih di nyu, “Ilamu ngak lan am di urang Cam” hu UNESCO ba tame talei angan Inem krung ilamo oh mboh di meta caong khin pacang khik chip.

Ong Nguyễn Anh Khoa, lambaok ka Kong ty rivang iek Sao Mai brei thau, mai haong bhum inem krung ilamo Cam di huyen Bắc Bình, oh sa janih  hu palei ngak Gok lan Bình Đức, Pasak Parang iek ilamo Cam blaoh di ini daok hu labik rivang iek krung kreiv patao bia bangsa Cam di palei Canar Tịnh Mỹ, xa Phan Thanh jeng mboh biak siam gheih.

 “Dahlau diah Kong ty rivang iek Sao Mai jeng yau dom adei sa-ai mai rivang iek karei di Binh Thuan hu nao tui danak dak di Sở Ilamo, Padhih saong Rivang ma-in hu pambuak pagam haong sa dua labik di huyen Bắc Bình, dalam nan hu palei ngak gaok glah lan am Cam Bình Đức saong dom palei ngak meng kan. Pak langiu nan brei mboh lac meda pambuak jeng danak dak tour siam gheih piah ba tuai damuai mai haong bhum inem krung daok di Bắc Bình, nyu pambuak pagam Bắc Bình, Bàu Trắng saong ban Phan Thiết.”

Mai jirah rivang inem krung ilamo Cam di Ninh Thuan saong Binh Thuan, tuai damuai daok hu duah thau tal lime Drap ar pakat negar dalam inem krung ilamo Cam nan lac: Patau huroh Hòa Lai, Thaik binguk patao Po Rome, Patau huroh Phước Thiện, Patau kakuh patau Po Klong Garai saong Linga ameh. Urak ini, dom drap ar hu khan nan daok hu parang prai iek di Muyim tỉnh Ninh Thuan saong Muyim tỉnh Binh Thuan.  

Dom drap ar pakat negar nan ieu lac halau gha harak gar ilamu biak prong brei ka dom urang roh duah ka dak rai sajarah, ilamo, sap ndom, akhar vak huruh cih saong seni nghe thuat tuk duah thau ka bein ilamo urang bangsa Cam; langiu di nan, brei thau lac yaom biak chreih gheih di dom inem mek, ngak brei patagok pren pachreih ka dom labik mai jirah rivang.

Piah patagok hu dom yaom inem krung ilamo Cam, dak padang angan je rivang ma-in ilamo biak bingi biak chreih karei, dua tỉnh Ninh Thuan saong Binh Thuan daok pataom tame peih ngak samu gauk dom danak dak, buh jien tame ngak ha tang rivang ma-in, jalan mbak. Taphia di nan, peih ngak dom daanak dak pasiam veik, peih ngak gilac inem mek dak rai sajatah - ilamo; jhuk khang bruk pandar ilamu kong nghe lek taka so, patagok bruk duah thau di dom labik mai jirah rivang; patagok bruk pambuak inem krung ilamo Cam haong dom labik siam gheih karei angaok labik piah ngak jeng pren pachreih bahrau brei ka tuai damuai.

 Ong Nguyễn Văn Hoà, Akaok Sở Ilamo, Padhih saong rivang ma-in tinh Ninh Thuan brei thau, UBND tinh jao ka Sở pambuak haong dom jabat karei roh duah ilamo dak padang dom danak, danak bruk roh duah, pasang mong, roh duah langyah dom janih ilamo, kadha siam gheih dalam bruk ngak adat cambat tanarakun, rai diuk, pesta raya bangsa Cam piah padang ngak gilac, pacang khik ka nyu njauk jalan, khik tamo dom yaom ilamo meng kan. Tapa di nan, roh duah piah duh ka bruk jirah rivang ma-in, ba breik bruk ngak, patagok jien mek tame ka bhap bani.

“Gah so khaol dahlak peih ngak tui dom adat brei thau ka bruk khik ramik saong cak rok patagok yaom di Drap ar pakat negar. Ngak yau habar piah pambuak pagam haong bruk cak rok patgaok yaom di nyu, khan brei thau, yaih khan, pambuak pagam haong bruk cak rok patahok rivang jirah ma-in di tinh. Abih di nyu lac Bimon Po Klaong Garai, inem mek pakat negar, biak gheih chreih karei saong inem mek bimon kalan Hoà Lai. Meng blaoh, sở jeng hu pok likau haong UB Bhap bini tinh ba brei phun jien piah pasiam veik, peih ngak gilac inem mek, pambuak pagam haong cak rok patagok bruk rivang ma-in, ngak jeng labik rivang ma-in ka tuai damuai tuk yam takai tal tỉnh Ninh Thuan”.

  Daok ong Bùi Thế Nhân, Akaok So Ilamo, Padhih saong rivang ma-in tỉnh Bình Thuan brei thau jang:

“ Khaol dahlak hu pathau tagok UB Bhap bini tinh mboh tangin tame danak bruk pacang khik karei ngan haong Drap ar Pakat negar Linga ameh. Taphia di nan, dalam danak bruk ini, khaol dahlak jeng hu ba tabiak jalan ngak nan lac parang iek bhian thun dalam dom bruk ngak prong saong dalam dom pesta raya biak karei. Khaol dahlak hulin jeng hu ngak jeng sa baoh dreh yau nan piah duh ka bruk parang iek bhian harei saong nao mai di dom labik, abih di nyu nan ieu lac dom labik bo hu rilo tuai damuai nagar langiu.”

 Daok dalam bhum taneh Mraong kreh nagar, Ninh Thuan saong Binh Thuan ieu lac 2 tinh hu rilo bhap bani urang bangsa Cam. Bein ilamo Cam ndung ba dom janih biak gheih chreih karei hu brei mboh tapa adat cambat tanarakun, panuac ndom, akhar huruh, khan ao angui cuk meng kan, seni nghệ thuật kiến trúc, bruk ngak meng tangin, daoh tamia bhap bani, ilamo mbang huak..., rik daong biak prong tame gilang inem krung ilamo Viet Nam.

Meyah hu buh prein jen tame ngak saong roh duah njauk jalan, ye mada yaom inem krung ilamo urang bangsa Cam meda ngak brei kaya meda jang pandap panda ka urang jirah rivang ma-in, pachreih sambai hatai jai tuai damuai mai jirah rivang iek./.  

Urang lang: A.NGHIEM

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH  “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

KADHA DAOH “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Vui Mùa Lúa Mới” hu radaoh Thanh Pháp vak tui ragu daoh di urang J’Rai. Kadha daoh ini mek hu yai B, mbang pakacah kadha daoh ndom ka huyen Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận dalam thun 2020.

24/11/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)