Di Cà Mau hu labaih 1.300 gilai ikan hu pagam pandap pasang iek jalan nao taong mek ikan

Ngan haong ong Võ Ngọc Thu, po gilai taong ikan di xã Lình Huỳnh, huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang, urak ini pandap pasang iek jalan nao di gilai ikan lac njauk hu, daok pak sang jeng mong iek hu labik di gilai angaok tasik. Ong meda hu ndom menyai nao mai haong urang peih gilai, ginum biai ka tukvak nao mai, jalan taong mek ikan yau habar ka nyu njauk haong adat hukum. Ong Thu jeng oh daok huac ka bruk taong mek lih tapa bhum tasik di negar langiu: “Dahlak ngak ikan hu labaih 30  thun paje nan ye mboh bruk ini jeng laghaih. Balai biên phòng pathau khan juai nao taong mek ikan lih tapa tasik negar langiu. Tuk nyu chap mek, njauk brei daok guk, lahik abih drap ar”.

Kiên Giang urak ini hu labaih 3.400 dalam abih tih labaih 3.800 gilai ikan atah meng 15m tagok hu pagam pandap pasang iek jalan nao taong cap ikan. Hu yau nan meng hu dom gah chức năng tỉnh Kiên Giang jhul pakhang bruk pathau khan adat hukum tal bhap bani. Di balai pasang iek Biên phòng Lình Huỳnh di huyện Hòn Đất – sa dalam dom labik hu ghe gilai tame tabiak prong abih di tỉnh Kiên Giang, dom van ndom biai haong bhap bani, ginum biai tapak haong po gilai, urang peih gilai, urang nao gilai… bhian hu rah tabiak, urang jakar, bol lin pataom tame pathau khan ka mblang tasik taong mek ikan, labik pataok ghe gilai, dom adat ka bruk taong ikan di gah thủy sản. Thiếu úy Hồ Đông Hồ, Akao balai pasang iek Biên phòng Lình Huỳnh brei thau: “Pathau khan ka mikva piah thau tuk nao taong mek ikan angaok tasik. Tuk taong mek ikan di labik pakauk ye meda gaok bruk jhak biak triak. Di Lình Huỳnh hu dom sruh gilai nao tabiak negar langiu taong mek ikan ye njauk mek caik guk, cuh gilai. Tuk mai veik puk palei meda njauk  phạt karei.”

Daok di Cà Mau, urak ini hu labaih 1.300 dalam abih tih labaih 1.600 gilai ikan hu pagam pandap pasang iek jalan nao taong mek ikan. Tukvak tapa, gah chức năng dalam tỉnh hu jhul khang bruk pasang iek saong langyah tui hukum dom sruh gilai taong mek ikan suan adat. Meng thun 2017 tal urak ini hu labaih 850 mbang ngak suan njauk langyah, abih tih jien taong phạt lac labaih 13 tỷ đồng. Dalam nan hu dom po gilai taong mek ikan suan adat di bhum tasik negar langiu njauk UB bhap bani tỉnh Cà Mau tabiak harak taong phạt labaih 1 tỷ đồng.

Ong Nguyễn Việt Triều, Phaok akaok Chi cục Thủy sản Cà Mau brei thau, meng akaok thun 2020 tal ini oh ka hu sruh gilai ikan halei di tỉnh njauk negar langiu cap khik. Hu yau nan meng hu dom adat taong phạt bruk ngak suan hu ngak pakhang veik, ngak ka urang mboh huac. Yau nan min, urak ini daok hu dom bruk ngak oh ka hu adat brei taong phạt, yau ye bruk brei pabak pandap pasang iek jalan nao mai taong cap ikan ka urang taong ikan oh khik hu ilamu kỹ thuật: “Meng tuk dom harak gar adat hukum pambuak tal bruk caik pandap pasang iek jalan nao mai taong mek ikan oh ka hu ba tabiak, tỉnh Cà Mau hu tacei dom sruh gilai caik pagam. Hadei di sa tukvak atah peih ngak mboh hu rilo cuang kandah tavak tave, quy chuẩn di pandap ini oh ka ba tabiak brei thau cambaih. Blaoh bruk pasang iek, tui mong, pambuak bruk langyah dom dữ liệu jeng daok hu cuang kandah tavak tave.”

Taphia di nan, bruk brei harak chứng nhận asal di kaya ikan jeng daok gaok rilo kan kandah. Urak ini Cà Mau hu jaik 4.500 sruh gilai taong mek ikan min tok hu 2 pabah lamnge Rạch Gốc saong Sông Đốc hu adat brei harak chứng nhận. Lingiu di nan, tui jalan ngak meng kan mai, dom sruh ghe gilai bhian nao tame ar pataom gauk yau nan ye bhian rah tabiak quá tải; cơ sở hạ tầng pambuak pagam haong pabah lamnge ikan jeng oh ka siam, oh ka pabak hu bruk daok rah tabiak.

Piah pacang cakak bruk taong mek ikan suan adat hukum di bhum tasik negar langiu, ong Lê Văn Sử, Phaok akaok UB bhap bani tỉnh Cà Mau mboh lac bruk pathau khan njauk salih bahrau meng asal kadha tal jalan ngak meng hu siam lagaih: “Bruk gilai lih tame bhum tasih negar langiu nan lac kadha suh sah di abih bo châu Âu oh peih talaih thẻ vàng ka khaol drei. Urak ini khaol drei iek tui dom adat hukum, caik pagam, pasang iek, langyah bruk ngak suan tapa pasang iek jalan nao mai taong mek ikan”

Meng dom kham merat pacang bruk taong cap ikan suan adat hukum, kadha bui sambai hu mboh nan lac rilo urang taong ikan thau paglaong akaok saneng di drei, peih ngak siam adat hukum di karja. Dom kan kandah bo dom tỉnh ban oh paok talaih hu ye brei hu bruk ba tangin tame di dom mentri, dom gah di Trung ương piah ka bruk ngak ini mek hu rilo siam lagaih jang dalam tukvak anak tal./.

Urang lang: Jasi – 08/10