NINH THUAN PEIH PRAONG GILANG TAPUK HIJAO DALAM SANG BAC

Piah ngak jeng labik ka anek saih bac megru, tukvak jaik di ini, dom sang bac pakat sa di tinh Ninh Thuan hu padang gilang tapuk hijao – sa dalam dom jalan ka anek saih bac megru ilamu pak di kreh lingik tasik. Gilang tapuk hijao hu daong ka var bac jeng jaik taphia, thoai mai, dak harei dak rik daong paglaong bruk  pato megru, abih di nyu nan lac bhum bhapbini bangsa takik.

 Mai Ninh Thuan ngak bruk, kol dahlak hu nao rivang sang bac pakat sa Phước Kháng, huyen Thuan Bac, baoh sang bac akaok mereip di tinh Ninh Thuan peih ngak gilang tapuk hijao. Di tuk anek saih tabiak mein, mblang sang bac mboh bak sap klao, ala halui phun praong, dom baoh sang kreim la-a di mblang sang bac, labik caik dom baok kik patau, xich du hu rilo anek daok tapen gauk, daok caik meta puac dom blah báo, tapuk dalikan bo dom adei takre. Gilang tapuk hijao di sang bac pakat sa Phươc Khang tabiak rai meng thun bac 2011 – 2012, hu ba mai ka anek saih sa bein akhar tapuk bak ban sambo, oh lac ngak pamedeih tagok hatai takre puac tapuk di dom adei, pakhang ilamu puac-bac dalam sang bac, bo daok ngak ka mblang sang bac tuk halei jeng hijao, hacih, mekre. Tapa nan, rik daong biak rilo dalam bruk dak padang sang bac anit ranam, anek saih naih gheih, paglaong bruk pato megru di sang bac. Gru  Hô Huu Pha – akaok sang bac pakat sa Phuoc Khang, huyen Thuan Bac, tinh Ninh Thuan ndom lac "Dom adei di bhum bhapbini bangsa takik bruk ngak mbang kinh te – xa hoi kan kandah yau nan ye oh hu labik piah ka dom adei mein, dom adei tok thau nao bac blaoh nao sang min. Yau nan ye, sang bac meng ba mbuan lagaih ka dom adei di tuk bac jeng yau tuk tabiak mein dom bruk mein ye : ndik xich du, bap benh, gilang tapuk hijao… Daok dom adei takre truyen tranh, dom adei tabiak labik gilang tapuk hijao piah puac. 6 thun ini mai, sang bac khik hu siam mekre, dahlau di abih nan lac anek saih nao bac ginup, oh hu anek saih klak bac meteh dhi.

                             

Daok sang bac pakat sa Xóm Bằng, xã Bắc Sơn hu 380 anek saih, rilo meng lac anek saih bangsa takik. Kayua gilang tapuk mengkan di sang bac ganik, oh giunp ka bruk puac tapuk di dom adei, mban giam hieu sang bac brei padang 4 thu vien hijao di mblang sang bac, mek labik daok lac halui di phun kayau piah dom adei puac truyen. Meng dom phun kreim pabu thu, sang bac hu ngak tabiak dom baoh ban, kik, tu tapuk caik ala dom phun di mblang sang bac, ngak jeng sa thu vien hijao, sa beir truyen tranh ka dom adei. Taphia nan, ngak jeng mblang mein ka anek saih ginum biai, klah rabha ka gauk dom asal siam mekre di tuk tabiak mein jeng ye dahlau di tuk tame bac. Nai gru Nguyễn Thị Phương, Chủ tịch công đoàn sang bac pakat sa Xóm Bằng, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận khan lac “ Akaok mereip dom adei biak e dè, tapa bruk padang gilang tapuk hijao daong ka dom adei oh daok nhut nhat, ndom biai saong gauk khang hatai jang”

Langiu dua sang bac pakat sa Phước Khang saong Xom Bang nan, urak ini, tinh Ninh Thuan hu labaih 130 sang bac pakat sa hu gilang tapuk hijao. Tapa bruk ngak di janih gilang tapuk ini, nyu daong ngak brei bhian randap ka anek saih dalam bruk puac tapuk, daong ka dom adei paglaong ilamu, rik daong pato pakai nhan cach ka anek saih, ngak jeng sa labik bac megru, sa labik mein  ka dom adei. Taong yaom ka bruk ngak hu di gilang tapuk hijao saong jalan pambak praong di tukvak tal, cei gru Nguyễn Văn Nhượng – akaok jabat pato megru sang bac pakat sa – So pato megru tinh Ninh Thuan brei thau :“Gilang tapuk hijao nan lac gilang tapuk jaik taphia saong anek saih, ngak ka anek saih tari tarieng puac tapuk jang, abih di nyu nan lac anek saih di bhum bhapbini bangsa takik, akaok mereip dom adei pathram hu ky nang puac, duah thau sap yun. Bo bruk ini nyu lagaih di abih ka danakdak bac 2 var dalam sa harei. Pagap yau dom adei daok veik jala pandiak ye dom adei puac tapuk, blaoh ndom biai bui sambai ngak ka bruk pato megru nyu chreih chrai jang. Labik bac chreih chrai, dom adei takre nao bac, rik daong patrun patakik anek saih klak bac. Pamaong tal bruk duh ka anek saih, yau nan ye, daok brei peih paglaong chat luong, paglaong kein laba.

                                                                     

Urak ini, dom sang bac dalam tinh Ninh Thuan daok pambak praong gilang tapuk hijao. Ini lac bruk barau, min mboh hu siam lagaih dalam bruk pato megru alamu, jalan diukrai ka anek saih./.

 

 Thúy Linh