Patei kaoh trun hu papaok pablei tabiak darak pasar negar langiu

Dalam dom thun jaik di ini, gah cao su daok dang anak rilo cuang kandah, kayua kein laba meng phun cao su ba mai biar, tui nan raidiuk urang pala cao su gaok rilo kan kandah. Anak bruk nan, thun 2017, Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương brei salih phun cao su tapa pala phun patei. Piah yam tapa bruk ini, Cao su Dầu Tiếng hu pambuak bruk saong Công ty CP Ngak nong U&I (Unifarm) tui jalan lien doanh pambuak gauk peih ngak danak dak pala 117 ha phun patei di taneh nông trường cao su Thanh An di xã Thanh An, huyện Dầu Tiếng. Danak dak hu pandar rilo công nghệ birau tame ngak tabiak patei yau: Cáp pacang jaleih phun, cáp tải kaoh  patei, sang xưởng, băng tải pajeng, ba patei, tame paok, gilang la-ar…tapa nan ngak brei baoh patei siam tagok meng tuk kaok trun tal tuk pablei tabiak negar langiu.

Ong Nguyễn Ngọc Cường, Phaok Mban tacei pato danak dak patei Thanh An brei thau: Hadei di 3 thun peih ngak mboh hu jak jeng tuk camereip. Patei kaok trun hadei sơ chế saong tame paok hu pablei tabiak dom darak pasar negar langiu yau: Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia…Jien laba meng phun patei ba mai hu meng 50 tal 60 trieu đồng sa hecta sa thun dalam tuk nan jien mek tame meng phun cao su tok hu meng 1 tal 6 trieu đồng sa hecta. Thun 2020, jien mek tame meng phun patei tui kuhria mboh labaih 63 tỷ đồng, laba hu labaih 6 tỷ 5 rituh trieu đồng.

Bruk salih janih phun pala oh lac duah hu jalan ngak mbang mek jien tame ka công ty bo daok rik daong langyah dom bruk an sinh xa hoi di xã; ba bruk ngak tani tanat ka labaih 300 urang ngak ngan saong jien bilan labaih 6 trieu đồng sa urang sa bilan. Sa-ai Thạch Út, urang ngak bruk di danak dak ini brei thau:“ Tuk danak dak ini peih tabiak hu ba bruk ngak tani tanat ka bhap bini labik ini, hu rilo mikva dalam palei saong urang bangsa takik jeng hu ngak. Labik ini oh ba tabiak umo thun saong ilamu glaong, labik tame paok pandap hu ba bruk ngak ka 70 urang. Kuhria abih dalam ini  hu labaih 300 urang ngak”.

 Ong Lê Văn Vui, Tổng Yam ndoc Công ty TNHH MTV Cao su Bình Long, tỉnh Bình Phước khan lac: Dalam dom tukvak yaom cao su trun meriak gauk, doanh nghiep ini hu ngak iek bruk pala pablak phun patei me-mbong Nam Mỹ tame dom bein cao su tuk halei jeng ba mai kein laba glaong di abih. Urak ini bruk nan ba mai kein laba meng 3 tal 4 trieu đồng sa hecta. Hu tuk laba labaih 5 trieu đồng sa hecta. Daok dom danak dak pala patei, kein laba yaok thun labaih 40 trieu sa hecta, glaong jang rilo mbang  dut saong phun cao su.

Oh lac salih tapa pala patei, urak ini rilo doanh nghiệp cao su daok dalam tuk salih meng phun cao su tapa pala phun mbang baoh karei, yau panat, kruac bung kalik hijao…patagok bruk ngak nong công nghệ glaong. Tal urak ini, Tập đoàn Cao su Việt Nam (VRG) hu dua labik ngak nong cong nghe glaong, 13 danak dak ngan saong taneh praong labaih 4.370 hecta  hu brei adat blaoh. Urak ini, hu 5 danak dak peih ngak, ngan saong taneh praong 586 hecta piah pala rilo janih kaya nong yau: patei, kruac, dưa lưới, kruac bung kalik hijao…Dalam nan, phun patei tuk halei jeng lac phun pala ralo ngan saong 403 hecta, meblah 82,9%. Jaik abih dom danak dak nan brei peih ngak tui jalan pambuak rilo gah hu tukvak mbiah labaih 10 thun,daok danak dak pala phun patei pagam mô pak di Dầu Tiếng hu tukvak 20 thun. Ông Nguyễn Văn Minh, Phaok Tổng Yam ndoc Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng brei thau:“ Meng thun 2021 tal 2025, Cty hu caik labaih 1.200 hecta taneh di nông trường Minh Tân saong Long Hòa patagok bruk pala phun patei pagam mô di labik nan. Bruk pablei hu blaoh, hu sa labik di Bình Dương pambuak bruk hu ba tabiak tukvak jao patei ka nyaom kapol Dole”.

Bruk salih janih phun pala  pambuak saong dom bruk pambuak gauk piah bac hu ilamu, cong nghe, darak pasar, phun jien di gah pambuak bruk ngak mbang lac jalan nao njauk, yam tal ngak po cong nghe, duah labik dang di darak pasar, brei mboh bruk sami samar dalam ngak mbang pablei salih di rilo đơn vị di Tập đoàn Cao su Việt Nam. Meng bruk thau ba ilamu cong nghe glaong tame ngak tabiak pandap, darak pasar peih tabiak jalan praong lagaih piah duah gah pambuak bruk ngak mbang cak rok patagok dom danak dak ngak nong cong nghe glaong di tukvak anak tal./.

Urang lang: Ai Nghiem - 2/4/2021