Bruk ngak mbang di bhap bani Ninh Thuan tok pambak tame bruk pala drak haong raong glang

Dalam tỉnh Ninh Thuận urak ini hu 32 bangsa takik, ngan haong 144.200 urang, meblah 24,4% taong abih bhap bani di tỉnh. Bruk ngak mbang di bhap bani tok pambak tame bruk pala drak haong raong glang. Min taneh riya binah prong lac mbon ceik, thu lagu, oh caga hu aia piah pruh; langik tasik dak harei dak cuang kandah, nan ye bruk ngak mbang pala drak di bhap bani bangsa takik gaok biak rilo kan kandah. Piah peih ngak hu bruk rami ramik verik gah ngak nong di bhum urang bangsa takik, langiu di bruk pathau khan paglaong akaok saneng, dom gah chức năng saong karja palei patagok bruk pambuak gauk, pataom tame pasang iek, patabiak dom sarak dui pachreih doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), tổ pambuak bruk jhul khang bruk pambuak gauk ngak tui chuỗi giá trị meng ngak tabiak tal pablei veik abih kaya nong, daong ka mikva thau ilamu - kỹ thuật, pasiam veik jalan ngak mbang sit sot, padang bhum ngak pandap ba mai yaom kinh tế glaong.  

Thuận Bắc lac huyện hu rilo bhap bani bangsa takik diuk rai, dom thun mai ini, talei pambuak bruk di urang nong haong doanh nghiệp hu sangka, peih ngak biak catang. Di dom xã yau Bắc Sơn, Công Hải, Phước Kháng lac dom labik bhian gaok kan kandah meng pandiak bhang yaok thun, taphia di bruk padang jalan ngak piah salih janih phun pala, UBND huyện hu peih bruk pambuak gauk haong doanh nghiệp saong urang nong piah blei veik abih pandap panda hadei di tuk piak, yuak.  

Ong Mang Bằng, daok di palei Xóm Bằng (xã Bắc Sơn) khan lac: Thun 2019, sang ong salih 1 sào hamu tapa pala măng tây hijao, meng ngak njauk tui jalan pala drak, phun tamuh praong siam, yaok harei kaoh hu meng 3-4 kg, hu Công ty TNHH Linh Đan Ninh Thuận  blei haong yaom grap tanat 50.000 đồng sa kg, mikva urang nong biak bui sambai, oh daok kuhria ka bruk pablei tabiak. Tui ong Nguyễn Châu Cảnh, Akaok Jabat ngak nong saong patagok palei pala huyện, tal harei ini, huyện Thuận Bắc dui pachreih hu dom jabat pambuak bruk ngak tabiak, pabak brei pandap panda ba tame ngak, pablei pandap ka urang nong yau: Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa - Phan Rang brei mek dahlau pandap piah ngak, khak drak saong blei veik phun tabau di urang nong xã Phước Chiến; Công ty TNHH MTV Hưng Nông Phát blei veik ratak naih di dom xã Công Hải, Bắc Phong; Công ty Cổ phần Cánh Đồng Việt pambuak bruk pala phun nha đam di xã Bắc Sơn... Tapa jalan pambuak bruk, bhap bani bangsa takik thau hu ilamu ngak mbang bahrau, patrun biak rilo jien padai buh tame ngak.

Bruk pambuak gauk ngak jeng cak rok patagok khang di huyện Ninh Phước, Ninh Sơn, Bác Ái... Abih di nyu lac, dom HTX daok di labik hu bhap bani bangsa takik daok ngak siam bruk pambuak haong doanh nghiệp, palih ruah pandap panda biak karei di bhap bani bangsa takik piah peih ngak. Pagap yau: HTX Phước An pambuak haong bhap bani Raglai xã Phước Vinh pala 300 ha tangeiy pajaih, năng suất mek hu 70 tạ sa ha, glaong jang 7 tạ sa ha dut haong tangeiy pablei piah mbang; HTX Phước Hậu pambuak bruk haong urang nong di dom puk palei peih bruk ngak pasamu mblang hamu meng tia laser angaok mblang taneh 29,4 ha, ba mai kein laba 30,4 triệu đồng sa ha; HTX Tầm Ngân pambuak bruk haong mikva xã Lâm Sơn pala baoh mariak hacih sa-at, ngak bruk tui jalan khép kín meng bruk ngak tabiak, paik baoh, sơ chế tal pablei tabiak; HTX Tuấn Tú pambuak bruk haong Trang trại hữu cơ Tiên Tiến pala 40 ha măng tây hijao, pandar samu gauk jalan pruh aia patak pataom, năng suất hu 73 tạ yaok ha, pandap ngak tabiak hu brei harak VietGAP, pablei tabiak rilo angaok darak pasar... Sa-ai Quảng Đại Luyến, Giám đốc HTX Kinh doanh - Dịch vụ kaya nong Như Bình, brei thau: taong abih dom urang dalam HTX  jeng lac urang Cam, meng hatai caong khin pandap panda ngak tabiak hu pablei tani tanat, khaol dahlak tuk halei jeng caik hatai tal bruk pambuak gauk haong doanh nghiệp piah ka dom urang daok dalam HTX jeng yau urang nong di puk palei mboh siam laghaih piah ngak. Meng labaih 200 ha padai pambuak bruk haong Công ty Cổ phần phun pajaih Nha Hố peih ngak tui jalan “1 njauk, 5 trun” brei năng suất yaok vụ meng 7 tấn meteh tal 8 tấn yaok ha, rilo sang hu jien mek tame glaong meng bruk pala padai.  

   Piah daong ka dom sang bhap bani bangsa takik tabiak truh kathaot samar drah saong khang kajap dalam tukvak anak tal, mBan Bangsa tỉnh Ninh Thuận pambuak bruk haong dom sở, ngành saong puk palei padang ngak Danak dak cak rok patagok kinh tế - xã hội bhum urang bangsa takik saong bhum ceik, vaktu 2021-2025, pamaong tal thun 2030. Pasak di danak dak oh lac tok pamaong tal pren khang pablak tame dom phun jien buh tame padang ngak kết cấu hạ tầng bo daok patagok bruk roh duah, jao brei ilamu - kỹ thuật; pachreih ba dom doanh nghiệp, HTX khik ramik saong peih prong bruk pambuak gauk ngak piah paglaong jien mek tame, ngak jeng pren khang cak rok patagok abih gah bhum urang bangsa takik dalam tỉnh Ninh Thuận./.

    Urang lang: Jasi – 12/12