Pathau mikva saong taong abih gauk!
Tui thun bilan, dom adat cambat tanarakun dalam baoh
sang, dalam bhap bini urang Sán Chỉ daok di huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang hu salih barau ka nyu lagaih saong XH urak
ini, min dom yaom glaong dalam ndom puac, daok dang, jalan diukrai siam mekre
meng kan dalam baoh sang jeng daok hu khik kajap. Piah thau cambaih jang ka
jalan diukrai
Meng kan mai, urang Sán Chỉ di huyện Lục
Ngạn, tỉnh Bắc Giang tuk halei jeng iek praong amaik ame adei sa-ai, but pajaih
di drei. Dom urang dalam sang, meng ong muk, amaik ame mbiah tal anek kamuan
jeng thau pabak
“Tiến Sĩ Đặng Thị Hoa, phaok akaok viện baoh sang saong giới, brei thau: “quan hệ baoh sang, quan hệ di
amaik ame saong anek bhik, di ong muk saong dom taco, hu angaok hu ala saong
urang pan njauk tui. Bruk nan khik ka sang biak khang kajap saong urang biak
anit ranam gauk, daong ba gauk. Dalam ngak bruk, urang parabha di urang likei
saong urang kamei, di amaik ame, ong muk tal anek taco. Sit ngak bruk sit,
praong ngak bruk praong”.
Dalam sang, urang Sán Chỉ khik
kajap chế độ phụ quyền, hadei quyền ame lac tal quyền anek likei kacua. Yaok
bruk ngak dalam sang jeng kayua ame rami ramik saong ba tabiak dom jalan ngak
cambaih laih. Dom bruk ngak di harei hadei hu ba tabiak ginum meyai dalam melam
harei dahlau, bhian lac hadei var huak lisei, tuk hu ginup menuac dalam sang.
Tui Tiến sĩ Đặng Thị Hoa, bruk parabha quyền dalam sang cambaih laih yau nan
min dom urang dalam sang tuk ngak bruk di drei jeng iek praong gauk. “bruk likei kumei dalam sang biak gheih.
Pagap yau urang kamei iek bruk lisei ia ging gaok dalam sang, likei ye ngak dom
bruk trak. Urang kamei khik jien min bruk pandar cai brei hu bruk njauk gauk di
dua diuk pasang. Tui dahlak ini lac bangsa hu bruk likei kamei samu gauk biak
glaong, di likei saong kamei, di diuk saong pasang, daok bruk pato pakai di ong
muk ngan saong anek taco biak khang nan ye truyền thống baoh sang biak siam”.
Tuk amaik ame metai, bruk
rabha drap ar lac brei ka dom anek likei saong anek likei kacua tuk halei jeng
hu ralo jang. Meyah sang oh hu anek likei ye anek metau likei halei hiếu thảo
hu palih ngak urang thừa tự saong hu mbang taong abih drap ar di amaik ame gah
diuk. Anek metau likei nan brei phụng thờ muk kei saong ngak ma chay ka sang di
diuk. Jeng yau nan bo talei rahim di tamha kumei saong anek metau kumei, di
amaik ame gah diuk saong anek metau likei tuk halei jeng khang kajap saong biak
anit ranam gauk. Amuk Lý Thị Ba, daok di palei Họ, huyện Lục Ngạn, brei thau: “Anek metau kumei mai sang drei ye hu iek yau
anek kamei sang drei, tuk halei jeng hu amaik ame anit ranam. Sang dahlak hu 3
urang anek metau likei ye jeng iek yau anek di drei. Hu bruk hagaih oh njauk ye
amaik di diuk ndom puac yau amaik pajeng di kol nyu, kol nyu oh khanaong. Hu
bruk hagaih ye amaik di diuk ndom tapak, anek metau oh khanaong. Anek halei
thau saneng, thau angaok thau la ye mboh anit ranam jang min drei jeng iek kol
nyu yau gauk abih”.
Ngan saong urang Sán Chỉ, gah
diuk nan lac biak praong. Sa urang likei ndih tapui tabiak hu 3 họ: sa nan lac
họ ame drei, dua lac họ amaik drei saong klau lac họ gah diuk. Họ gah diuk hu
ieu lac Lúng ta, nan lac ong mik gah diuk. Tui Tiến sĩ Trần Bình, akaok bộ môn
khik iek ilamu, sang bac đại học ilamu Hà Nội, urang Sán Chỉ, langiu bruk pok
kakuh muk kei dalam sang, meyah amaik ame gah diuk metai, metau likei daok ngak
sa bàn kakuh sit gah langiu sang nội piah kakuh. Saong urang iek bruk kakuh ini
oh lac urang diuk, bo lac urang metau likei.
Urang Sán Chỉ biak iek praong talei rohim
anit ranam gauk. Dom urang dalam sa but pajaih tuk halei jeng anit ranam gauk
saong iek praong gauk. Yaok thun tal tuk tết, urang Sán Chỉ bhian nao rivang
adei sa-ai but pajaih. Urang brei ka gauk dom panuac tadhau yuh
Viết bình luận