Dalam dom pluh thun hu mikva anit ranam pok ngak taha palei, ong Hnhớt daok di Plei Piơm, ban sit Đak Đoa hu mbaok langyah, ba siam yaok rituh bruk praong sit dalam palei, xã, huyện meng bruk oh njauk gauk dalam sang, tal bruk merak gauk ka taneh riya, pametai manuac medil lac ngak jru, but bhong…ong Hnhớt tuk halei jeng ngak siam bruk di urang khik iek bruk palei.
Yau ye bruk likei dam bangsa Bhnar saong Jarai di Plei Piơm saong palei Thung Dôr, xã An Phú, ban sit Pleiku, tỉnh Gia Lai kayua oh takre gauk ba tal pametai gauk di thun 2009. Dom harei camereip rah tabiak bruk ini, gah chức năng daok duah thau, khổi tố, bruk pamaoh gauk di likei dam dua palei biak catang. Huac dua gah taong gauk, harei melam ong saong urang jakar palei nduac trun nduac tagok, duah jalan langyah mbiah tal tuk hu siam mekre.
Glaih glaih yau nan min “ thù lao” ong taduan hu tapa yaok mbang langyah ba siam tok dom rituh ribau đồng, atau sa caik alak tapai, drei manuk, gaok tuk mai lac panuac pok meyaom di mikva brei ka ong. Min ong mboh sambai hatai kayua “hu ba brei njauk gauk, jum pataom gauk dalam bhap bini. Taha Hnhớt lac:“Bruk langyah di dom puk palei dahlak oh khin mek jien ndo hagait. Bruk praong nan lac daong ka mikva dalam palei jum ptaom gauk, daong ba gauk, oh neh rabha gauk. Taong abih bruk mesao gauk praong sit dalam palei Jarai, Bana atau Sê Đăng tuk mikva khin ye dahlak jeng mai langyah, dahlak oh joi hagait min kayau mikva jia tui, mai duah ye njauk kham merat, oh lac palei jaik atau palei atah, daok pak Mang Yang atau Đức Cơ, hajan atau pandiak jeng oh huac, dahlak hu mbaok chip tuk mikva khin”
Abih hatai ka bruk jum pataom taong abih mikva, yau nan ye tuk kol Fulro di negar langiu ndem jhak Đảng, Karja, pacuh pajarak mikva trun jalan piah neh rabha bruk jum pataom bangsa, taha Hnhớt biak pandik hatai. Di palei Piơm di ong jeng hu dom urang mbuan jia tui, pang tui panuac pacuh pajarak di kol kanjah jhak ngak srau kadau.
Meng dom ilamu bac megru hu tapa bruk ngak jeng yau dalam raidiuk di drei, ong nao tal yaok baoh sang langyah, tacei pato dom kadha njuak, siam ka urang, tacei pato mikva oh pang, oh jia, oh ngak tui panuac di kol kanjiak jhak pacuh pajarak; oh ngak suan hukum, suan jalan tacei ba di Đảng, Karja. Gam saong nan, ong hu pathau khan ka mikva thau cambaic laic dom sarak, jalan ngak di Đảng, Karja. Taha Hnhớt brei thau: “ Palei Piơm hu rilo bangsa diukrai, urang Bahnar, Jarai hu, urang Kinh hu…Mikva tui rilo agama karei di gauk yau: Tin lành, Công giáo yau nan ye brei khik kajap talei rohim jum ptaom, oh lac bangsa halei, agama halei. Dahlau diah, kol kanjak jhak duah jalan dui katung mikva tui Ksor Kơk cagar veik Karja ngak sraw kadau, dahlak kakei mikva juai jia tui kol nyu, brei jum pataom gauk, sa hatung hatian nao tui Đảng, Wa Ho saong hu mikva pang tui. Urak ini, oh thei pang tui kol kanjiak jhak tra. Riadiuk mikva hu salih birau, grauk palei, sang thei jeng hu radaih patuh, radaih piah jeng pandap pandar, sang danaok hu padang ngak praong siam laneng lanoi.
Yaom lac urak ini umo thun praong, prein yawa oh daok khang kadang piah nao atah langyah tal dom huyện Đak Đoa, Mang Yang, Đức Cơ…yau dahlau diah tra, min ong jeng daok sahaneng lac “taha ye ngak bruk tui prein taha di drei, brei daong ka puk palei” yau nan ye ong daok hu mbaok tuk mikva khin daong. Ngan saong mikva, hu ong taha palei abih hatai ka bruk ngak, naih gheih nan lac sa bruk mboh biak hadah mbaok meta. Ong Chưm daok di ban sit Đak Đoa, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai bui sambai lac: “Taha palei Hnhớt biak naih joi! Thau rilo sap bangsa karei tra. Tuk langyah ka urang Jarai ye meyai sap Jarai, langyah ka urang Bahanar ye meyai sap Bahnar…Dahlau diah dom bruk praong sit dalam palei, atau di dom palei karei hu bruk oh njauk gauk ye hu mbaok ong daong langyah abih. Ong joi bruk langyah ba siam, thei thei jeng anit ranam iek praong ong.”
Ngan saong ong Hnhớt, taha akok palei Piơm, thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai mboh bhap bini jum pataom gauk, anit ranam gauk, trei sir, haniem phol, oh ngak suan hukum nan lac bruk bui sambai praong di abih. Dom bruk ngak di ong rik daong ka bruk jum pataom bangsa jeng yau bruk langyah di puk palei hu dom pakat karja meyaom saong pok brei rilo harak bang khen…Ong Hnhớt njauk lac phun kayau praong lavik thun, lac labik khang kajap piah ka mikva Bahnar, Jarai dalam palei pambak tame./.
Viết bình luận