Jaik sa bilan ini mai, labik blei baoh thanh long di ong Phan Hoàng Nhân, daok pak palei Long Hiệp, xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang daok hu gam bruk blei bingu thanh long di dom urang ngak bein piah jao ka sa doanh nghiệp daok pak huyện Châu Thành, tỉnh Long An. Po labik blei ini jeng oh thau dom urang nan duah blei bingu thanh long piah ngak hagait? Tok thau lac piah pablei ka urang Trung Quốc. Bingi thanh long bo labik ini blei nan lac oh ka rak (daok caduk), yaom meng 2.500đ tal 3.000 đồng sa kg, piah pablei veik duah laba 1.000 đồng sa kg. Dom harei ini mai, tuk phun thanh long tabiak bingu, labik Hoàng Nhân blei hu jaik 10 tấn bingu yaok harei. Amuk Nguyễn Thị Bích Duyên, urang ngak bein di palei Khương Thọ, xã Quơn Long brei thau, kayua phun tabiak ralo bingu nan ye cakak pablei meneing piah duah jien: Thanh long di drei labaih bingu nan ye tuk hu urang mai duah blei drei cakak pablei meneing, tok caik veik 15 bingu ka baoh nyu tabiak praong. Meyah caik veik ralo bingu baoh nyu oh prong. Yaom glaong drei jeng oh hu pablei abih bo caik veik ka nyu tabiak baoh. Nyu oh pambak hagait tal baoh thanh long, oh pambak hagait tal talei dhal; hu jien mek tame drei caik  pablei meneng.

Di huyện Chợ Gạo, dom urang ngak bein pala thanh long ndom lac, yaom glaong ye pablei bingu, oh abih pren iek glaong saong oh abih jien blei khak, blei jru khik caga phun pala. Ong Nguyễn Văn Thường, urang ngak nong daok pak palei Đăng Phong, xã Đăng Hưng Phước, huyện Chợ Gạo lac: Meyah bingu thanh long yaom glaong ye drei cakak pablei laba jang caik raong baoh, ka nyu khang phun, năng suất phun glaong jang. Thei blei yaom glaong ye dahlak pablei abih oh caik ka nyu ngak baoh. Suai livik oh thau yau habar min mboh hu laba ye drei cakak pablei.

Tapa duah thau di khaol dahlak, dalam huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang urak ini hu takik abih 4 labik blei baoh thanh long gam blei bingu thanh long. Ta-eng palei Long Hiệp, xã Quơn Long daok hu amuk Trần Thị Châu Giang (daok pak Quận Ô Môn, bal Cần Thơ) saong ong Trần Văn Đồng (daok pak huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh) mai pah 1.000 mét vuông taneh di sang amuk Nguyễn Thị Lên padang ngak sang mac sơ chế bingu thanh long. Sang mac ini hu 1 kho la-ar  caik hu 20 tấn bingu thanh long saong  3 lò sấy hu công suất 3-4 tấn bingu thanh long sa harei. Abih tih phun jien padang ngak sang mac sơ chế ini jaik 2 tỷ đồng, bingu sơ chế bloh hu ba pablei tapa Trung Quốc. Taom gaok haong khaol dahlak, amuk Trần Thị Châu Giang, po sang mac sơ chế bingu thanh long jeng oh ka thau cambaih bruk pandar saong labik blei bingu ini. Urang duah blei bingu piah ngak tea, dahlak tangi urang brei thau yau nan. Dahlak tangi urang lac urang mek bingu pahe srau haong tea. Caduk tuk sấy tabiak hu sambo kanjik katam mekre ralo. Dahlak pablei ka urang blei di pabah mbang negar.

  Di xã Dương Xuân Hội, huyện Châu Thành, tỉnh Long An hu công ty trách nhiệm hữu hạn pablei tabiak negar lingiu baoh thanh long Hoàng Huy lac labik praong dang tabiak blei bingu thanh long di ralo puk palei..

Kadha njauk ndom nan lac, yaom lac bruk pablei salih bingu thanh long hu meng dom bilan ini mai min karja puk palei oh ka thau cambaih bruk ini saong oh ka hu jalan ngak halei piah daong ka dom po bein caik hatai sangka tuk pablei bingu thanh long. Ong Lê Văn Tạo, akaok UB bhap bani xã Đăng Hưng Phước, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang ndom lac: Bruk blei bingu thanh long hu mboh dalam dom harei ini min. Nao jalan drei mboh mikva cakak buh tame yot, tangi meng thau mikva paik pablei. Drei oh ka thau labik halei dang tabiak blei, oh ka thau cambaih laih nan ye oh ka hu jalan ngak hagait. Urak ini jeng hu panuac tacei dom jabat chuyên môn roh duah brei thau kein laba, khat lihik yau habar piah langyah brei urang nong thau ka bruk nan.

Daok sang mac sơ chế bingu thanh long di palei Long Hiệp, xã Quơn Long yaom lac padang ngak oh hu harak adat min ong Đinh Văn Tiến Akaok UB bhap bani xã daok daok brei ka urang buh jien tabiak padang ngak.

Daok dom gah chức năng pak huyện Chợ Gạo brei thau, oh meda pacang cakak hu bruk urang mai blei bingu thanh long, min njauk pathau khan brei meikva thau piah ka mikva urang nong caik hatai oh nduac tui kein laba anak meta bo cakak abih bingu pablei. Ong Nguyễn Ngọc Vinh, Akaok balai Khik caga phun pala huyện Chợ Gạo ndom lac: Balai khik caga phun pala huyện hu panuac kakei urang nong juai cakak pablei bingu thanh long siam bo caik veik ka nyu tabiak baoh, tok cakak pablei bingu labaih. Ngan haong urang duah blei bingu thanh long ye drei jeng paglaong hatai sangka. Khaol dahlak patagok bruk pasang iek duah thau, pathau khan pablak dalam dom mbang chuyển giao ilamu kỹ thuật daong ka urang nong thau bruk blei bingu thanh long urak ini.

Tỉnh Tiền Giang saong Long An hu jaik 10.000 ha phun thanh long. Kayua labik pablei tabiak hu mbuan lagaih nan ye mô hình ini ba mai kein laba glaong. Kayua nan ye, urang pala thanh long njauk patagok bruk iek glang, pandar ilamu kỹ thuật bahrau tame piah patagok năng suất, chất lượng baoh thanh long. Juai mboh laba di anak meta bo cakak abih bingu thanh long pablei meda pambak tal năng suất saong tuổi thọ phun thanh long. Yau bruk thương lái Trung Quốc dahlau deih mai duah blei hala phun kandiuk, phun xương sáo ngak ka urang peih prong mblang taneh pala, pablei, hadei di nan thương lái nao lahik mbaok ngak ka urang nong having akaok kayua kuan yaok tấn hala thu boh oh thau ngak hagait – lac kadha njauk caik ka mikva pablei bingu thanh long urak ini caik hatai./.