Pathau mikva saong tong abih gauk! Lac tỉnh hu labaih 30% bhap bini Khmer, dom thun tapa, taphia dom sarak daong ba di Trung ương, Trà Vinh hu ba tabiak rilo jalan ngak piah patrun kan kathaot samar dalam bhum bangsa takik. Meng nan mbaok meta palei pala saong raidiuk di bhap bini hu salih bharau mboh di anak meta.. Min dom bruk ngak hu nan, nyu oh ka samu haong pren buh tabiak, oh ka biak khang kajap, nan ye brei hu bruk kham merat yam tagok di dom baoh sang kan kathaot. Kadha vak di Sa Oanh, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum taneran kraong CL

Dahlau deih, sang sa-ai Sơn Thị Sa Rươne daok di xã Ngọc Biên, huyện Trà Cú kurang anak, kurang likuk kayua nao ngak mbang pah harei labik ini, harei labik deih. Meng tuk hu brei mesraiy 15 triệu đồng piah raong limo, sa-ai Sa Rươne meng tabiak truh kan kathaot saong padang hu baoh sang praong yaom labaih 50 triệu đồng. “Amaik ame gah pasang brei hu công taneh, gah dahlak oh hu hagait, thei pah hagait ngak nan. Urak ini hu jien padai jang dahlau meng hu Karja daong. Hadei di tuk bayar abih sraiy gilang pariak, daok labaih hu 3 drei limo, kham merat ngak mbang piah hu ginup meda jang”.

Ini lac sa dalam dom baoh sang ngak mbang hu di sa palei hu urang bangsa Khmer tal 82% menuac sia, rilo meng ngak nông. Piah dui patrun baoh sang kathaot hu 5 tal 6% yaok thun,  xã Ngọc Biên hu peih ngak rilo jalan pablak gauk, ba tabiak rilo bruk ngak mbang bahrau lagaih haong bruk di palei, dalam nan njauk ndom tal bruk pala njam di takai hamu mek hu laba labaih 50 triệu đồng sa vụ. Lingiu di nan, karja saong đảng bộ palei thau pambuak tame bruk daong di dom danak dak, dự án piah daong phun jien ka bhap bini. Meng phun jien brei mesraiy di Gilang pariak sarak karja, 5 thun tapa, Ngọc Biên hu labaih 14.000 mbang baoh sang kathaot hu mesraiy phun jien abih tih labaih 114 tỷ đồng. Meyah thun 2011, jien mek tame kuhria tui akaok menuac di Ngọc Biên oh ka tal 4 triệu đồng sa urang ye urak ini hu 18 triệu đồng. Min baoh sang kathaot, jaik si kathaot di xã jeng daok hu labaih 20%. Amuk Trần Thị Hồng Thủy - Phó akaok UB bhap bini xã Ngọc Biên brei thau: “Anak tal xã jeng ngak siam dom sarak an sinh xã hội, dom danak dak patrun kathaot saong pablak tame phun jien meng dom danak dak karei, iek glang raidiuk di bhap bini bangsa takik piah ka baoh sang kathaot hu takik jang urak ini”.

Daok di xã Phong Phú – sa palei hu 73% bhap bini Khmer di huyện Cầu Kè, lingiu dom sarak di Karja yau Quyết định 167, 74, 102 daong sang daok, taneh daok, taneh pala drak, palei tuk halei jeng sangka jak ba, pambuak tame dom pren khang piah dak padang xã. Abih di nyu nan lac bahrau ini, meng Quyết định ka 29 di Thủ tướng Rajaei, dalam xã hu 157 baoh sang hu mbang tui saong hu pilih ruah daong jien blei taneh daok ka 130 baoh sang, tui yaom jien abih tih jaik 4 tỷ 3 rituh triệu đồng, daong ka rilo sang kathaot patrun kan kandah, sahnăng hatai ngak mbang. Tui adat, taneh brei ka yaok baoh sang kathaot ngak sang di palei pala tok hu 300 mét vuông min karja palei kham merat jak ba piah hu rilo jang, hadei di tuk padang sang bloh, baoh sang kathaot daok hu labik piah rok danao raong ikan atau raong limo, kubao, menuk, ada piah duah jien. Amuk Kim Thị Lệ, sa baoh sang kathaot hu daong taneh jaik 400 mét vuông brei thau: “Amaik anek dahlak daok dalam sang tual angaok taneh di urang, mboh kathaot lô, karja brei taneh ngak sang gam haong 15 triệu đồng. Uan tabuan thau dar phor karja lô. Dahlak hu 2 urang anek, sa urang nao ngak mbang pah di ban raya Hồ Chí Minh, sa urang daok di sang, thei pah hagait ngak nan, oh hu hamu puh hagait”.

Piah patui jalan paglaong raidiuk mbang ngui daok dang ka bhap bini bangsa takik, abih di nyu nan lac piah daong ka mikva tabiak truh kan kathaot khang kajap, ong Huỳnh Văn Đức, akaok UB bhap bini xã Phong Phú brei thau: “Akaok thun kol dahlak padang mBan patruh eik patrun kathaot, pilih ruah sang piah buh jien tame daong patruh kathaot. Padang jalan ngak pambuak haong danak dak patrun kathaot, ngak habar buh phun jien tame oh bayar veik tui hatai caong di baoh sang, tapa dom phun jien mesraiy di gilang pariak sarak karja, ngak habar piah patagok raidiuk bhap bini bangsa takik, patrun kathaot khang kajap.

Dom thun jaik ini, yaok thun sang kan kathaot dalam bhum bangsa Khmer di tỉnh Trà Vinh trun hu 4%. Min mbiah tal urak ini, baoh sang Khmer kan kathaot saong jaik si kan kathaot jeng daok hu labaih 30%. Bruk kan kathaot veik jeng bhian rah tabiak. Tapa duah thau, hu tal 80% baoh sang Khmer tabiak truh kan kathaot min daok jaik tanut sang kathaot. Kayua yau nan ye, piah patrun kathaot khang kajap, meng ini tal thun 2020,  Trà Vinh peih ngak tui jalan patagok pren khang meng dalam baoh sang kathaot, gam pataom tame patagok cơ sở hạ tầng palei pala, jhul khang bruk pato bruk ngak, ba brei bruk ngak, padang dom mô hình sản xuất hu kein laba glaong brei ka baoh sang kathaot ngak tui, ngak siam dom sarak ka sang daok, y tế, pato megru, phun jien brei mesraiy. Taphia nan, tỉnh tacei urang jakar, urang đảng di yaok ấp, khóm brei hu trách nhiệm daong ka 2 tal 3 baoh sang kathaot dalam palei pandar njauk saong hu laba dom phun jien daong brei. Amuk Phan Thị Thanh Bình, Giám đốc Sở Lao động, Thương binh - Xã hội tỉnh Trà Vinh brei thau ka jalan ngak anak tal piah patrun kathaot dalam bhum bhap bini bangsa takik: Anak tal brei paglaong kein laba bruk pathau khan dalam bhap bini piah ngak habar paglaong akaok sahneng saong bruk ngak di drei dalam patrun kathaot. Ka dua, brei paglaong kein laba dom danak dak đầu tư di Karja di tỉnh, pambuak rilo danak dak piah patagok pren khang daong paglaong raidiuk bhap bini bhum palei hu rilo urang bangsa takik.

Meng bruk sangka di Đảng saong Karja, gam haong bruk kham merat di dom pakat uỷ Đảng, Karja palei, saong bruk caong yam tagok meng pren di drei di bhap bini bangsa, jia lac kinh tế - xã hội, rai diuk bhap bini di tỉnh Trà Vinh jeng yau bhap bini bangsa Khmer dalam tỉnh hu salih bahrau saong cakrok patagok khang kajap./.