ADAT KAKUH PO HUNG DI TÂY NGUYÊN
Thứ bảy, 06:30, 29/04/2023 Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn
VOV4.VOV.VN - Di dom tỉnh Tây Nguyên, Harei Pacit daa Po Hung yaok thun, yaom mada daok atah di bhum Phú Thọ piah pok gilau di Kalan Po Hung, min tapi di Bhum cek Tay Nguyen ini mikva yaok rahra jeng ba mboh hatai pok praong glaong dhar phol di drei.

Yaok thun, di harei 10 bingun bilan 3, amuk Tạ Thị Ka, daok di phường Thống Nhất, ban Buôn Ma Thuột lac hu mbaok di Labik inem krung ilamo sajarah negar Đình Lạc Giao, ban Buôn Ma Thuột, piah hu mbaok tame Harei Pahadar Po Hung. Amuk brei thau lac, dom thun dahlau diah daok ranaih, prein yava daok khang kadang, thun halei amuk jeng mai Phú Thọ hu mbaok tame harei Pahadar Po Hung. Labaih 10 thun ini mai, amuk tuk halei jeng hu mbaok haong kapul dom urang taha di Gelang Đình Lạc Giao, kuhria ngak harei pahadar Po Hung, rami ramik caga sap janih ndap nda har meneng gilau apui ieu yang. “Dahlak mboh lac bruk caga dahlau biak praong praong saong yaok rahra jeng pamaong tal harei Pacit daa Po Hung, hu peih ngak biak praong prang saong bui sambai. Abih tih rahra di pak ini hu peih ngak gam bui sambai gam chreih chrai caong hu mai tal labik kalan kakuh dom po Hung piah hu eng drei cuh gilau hatai hadar veik, pamaong tal halau gha di palei negar drei.”

Oh taeng di Đắk Lắk bo daok mboh di dom tỉnh Tây Nguyên, Harei Pahadar Po Hung jeng hu peih ngak biak praong prang. Di tinh Đắk Nông, kapul dom urang manek di daok atah palei Phú Thọ hu padang ngak sa baoh kalan kakuh di bhum tapen negar Đăk Bu So, ngak labik piah hadar tal bhum tanah palei pala. Di Lâm Đồng, meng di thun 2002, Kalan kakuh Âu Lạc jeng hu padang di ceik Phượng Hoàng, di labik ma-in jirah craok Prenn, phường 3, ban Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Saai Phan Thị Thúy Vi, sa urang ba jalan main du lịch di ban Đà Lạt brei thau lac, gilang kalan kakuh ini jeng lac labik pachreih hu rilo rahra saong tuai damuai, abih di nyu nan lac dalam tukvak masa Pahadar Harei Po Hung. “Kalan Thượng ieu lac Kanlan kakuh Po Lạc Long Quân saong Po amaik Âu Cơ, daok di labik glaong abih dut saong mbaok ia tasik lac 1.250 mét, nao takai meng gah mala takai kalan tal ini lac labaih 630 tankap kanyan lac tagok tal tabung ceik Phượng Hoàng. Hadei di Kalan Thượng lac nao trun kalan Trung, lac labik kakuh Patao ka 7 saong trun kalan Hạ lac kakuh patao puac di abih di rai po Po Hung. Di pak ini ye mblang taneh kalan lac biak praong, ye bhian peih ngak dom bruk pataom rilo manuac yau ye hội trại, harei pataom pakacah papaok ahar tapei nung yaok thun. Daok di kalan Thượng ye di harei bingun 10 bilan 3 ye hu harei rija cuh gilau ka dom po Hung.”

Akaok thun ini, UBND tỉnh Đắk Lắk hu harak gal payua tagok Thủ tướng Rajaei ka bruk likau padang ngak Kalan kakuh Po Hung di bhum taneh Tây nguyên. Tui di nan, tỉnh meda jak ba phun jien di rahra piah padang ngak Kalan kakuh Po Hung di mblang taneh praong 20ha, caik di mbuan ceik Cư Mblim, di  xã Ea Kao (ban Buôn Ma Thuột) saong xã Ea Tiêu (huyện Cư Kuin). Bruk buh jien tame padang ngak Kalan kakuh Po Hung piah brei mboh hatai thau dhar phol biak praong glaong ngan haong rai ong muk ong kei hu prein dak padang khik caga palei negar, pato magru dom ilamo meng kan lac jalan diukrai “manyum ia hadar veik halau”. Gam tui di nan jeng pabak ka caong hu ngak adat cambat tanarakun meng kan di rilo rahra daok di tỉnh Đắk Lắk jang yau dom tỉnh Tây nguyên. Ong Lại Đức Đại, Phó yam ndok Sở Ilamo  – Thể thao saong Du lịch Đắk Lắk brei thau lac. “Ủy ban bhap bini tỉnh jeng hu jao ka Sở Ilamo - Thể thao saong Du lịch dang tabiak likau panuac di dom sở, dom gah piah peih bruk ngak patui di nan piah padang ngak Kalan Po Hung di bhum Tây Nguyên di tinh Đắk Lắk. Tal urak ini ye dom bruk ngak caga dahlau daok dalam tuk peih ngak dom bruk puac di abih tui panuac ieu kakei di Jabat Rajaei. Di pakat tỉnh ye hu ginum biai, dom sở, dom gah lac likau panuac saong hu njauk gauk hu dom bruk ngak patui veik piah pok panuac tagok likau panuac di Thủ tướng brei tapa.”

Meng di thun 2012, Gah UNESCO hu peih bruk pok brei angan ka Adat Pacit daa Pahadar Po Hung di Phú Thọ, Việt Nam, ieu lac inem krung ilamo oh maong mboh, lambaok ka dunya. Adat kakuh Po Hung lac ilamo siam gheih, lac ilamo meng kan di urang Việt Nam. Jang yau rahra di grauk bhum palei dalam taneh ia, dom harei ini, rahra di bhum Tây Nguyên gam pamaong tal harei adat pacit hu makna praong di taneh ia, ngan haong hatai biak iek glaong, biak pahadar saong brei mboh hatai thau dhal phol Po./.

Urang lang: TS. Phú Văn Hẳn

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC