Jaik sa bilan ini mai, rilo bein pala thanh long di huyện Xuyên Mộc, huyện Châu Đức tame bilan paik baoh saong po bein gaok kan kandah tuk baoh thanh long laik yaom, urang blei salih oh khin blei. Sang amuk Nguyễn Thị Thanh Thy, daok di puk Trang Định, xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc pala thanh long labaih 10 thun ini mai saong ka oh mboh tuk halei yaom pablei nyu bier yau urak ini. Min, yaom bier yau nan bo dom harei ini urang blei salih jeng oh mai blei, nan ye thanh long druh bak bein: “Dom harei jaik di ini baoh hu paik biak rilo nan ye bruk pablei biak kan, yaom daok  500 đồng tal 1 ribau dong sa kg, ieu urang blei jeng oh hu thei blei. Jien pah manuac ngak, jien khak drak tagok glaong bo yaom yau ini,  ngak habar hu laba. Urak ini po bein caong khin kanja ngak habar piah hu jalan tani tanat yaom kaom”.

Dom thun dahlau, dom janih baoh kayau yau ye pa-aok, bơ, darang, patei… jeng bhian laik tame bruk yau thanh long urak ini. Nan ye panuac sua tangi ba tabiak jeng lac ngak tabiak hadom saong ngak tabiak yau habar piah ka dom janih baoh kayau kan khik piah suai, oh laik tame bruk pablei tuh, pablei thac, pablei oh hu thei blei.

Huyện Châu Đức meblah 40% yaom kaya nong di tinh saong tuk halei jeng ba jalan ka urang nong ngak tui jalan hữu cơ, ngak nong hacih piah ka pandap panda kaya nong hu labik dang di darak pasa. Ong Nguyễn Tấn Bản, akaok UBND huyện Châu Đức brei thau, caong tabiak truh bruk having akaok duah labik pablei ka baoh kayau ye dahlau di abih urang nong njauk salih jalan sahaneng, jalan ngak. Nan lac, njauk iek tui quy hoạch bhum pala di palei saong bruk caong hu di darak pasa bo pala, ngak, patagok bruk pambuak gauk dalam pala, ngak saong pablei tabiak, hu mbaok tame dom bruk pala, ngak, chế biến,  khik piah...  “Urak ini mikva jeng daok ngak tui jalan ngak meng kan, nan ye yaom kaom kaya nong oh tani tanat lac bruk oh hagait piah tatuak drei. Bruk njauk ndem di pak ini, lac rahra njauk thau ngak tui jalan hữu cơ, ngak hacih ye pandap panda kaya nong meng hu jalan  cak rok patagok khang kajap. Tuk pandap panda hu angan je ye doanh nghiep, kapul pablei meda mbak carak jang saong blei veik abih pandap panda gam gam saong suai lavik”.

Tui Sở Ngak nong saong patagok palei pala tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, mblang taneh pala phun mbang baoh di tinh tagok biak rilo dut saong 5 thun dahlau. Urak ini, dalam tinh hu 13.000 ha phun mbang baoh, rilo meng lac thanh long, durain, panat, bơ, pa-aok, patei, darang… pataom rilo di dom huyện Châu Đức, Xuyên Mộc, Đất Đỏ saong Long Điền.

Amuk Nguyễn Lê Yến Hà,  Phó akaok Chi cục Khik ramik chất lượng Nông lâm thủy sản tỉnh brei thau, gah suai lavik, yaok labik njauk pasang iek veik bhum pala, sản lượng, taong yaom darak pasa pablei tabiak piah ba jalan urang nong ngak ka nyu lagaih. Dom palei jeng brei pabak ka rahra ilamo pablei salih piah ka urang nong caga dahlau bruk duah jalan pablei tabiak ka pandap panda. Dalam nan, biak caik hatai tal  bruk tani tanat bhum pala: “Ngan haong bhum pala klak ye njauk kakei  rahra ngak njauk tui dom adat ka salamat pandap mbang, pandar dom ilamo công nghệ bahrau dalam pala, ngak saong khik piah, ngak patagok hàm lượng ngak tabiak, patagok yaom glaong di kaya nong. Rahra jeng brei hu harak pambuak bruk pablei pandap piah khik tani tanat bruk pablei tabiak, taphia di nan lac padang jalan khau tin blei tame - pablei tabiak yau habar piah ka rahra yaih khan hu pandap panda, pablei tabiak”.

Tui UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tal thun 2030 gah ngak nong di tinh cak rok patagok tui jalan salamat, mek hu dom tanut chuan dalam saong langiu taneh ia. Tinh hu ieu, hu pachreih dom doanh nghiep dalam saong langiu taneh ia buh jien tame padang labik sơ chế, ngak kaya nong hadei di tuk paik baoh piah paglaong chất lượng pandap panda, patagok yaom glaong di kaya nong, piah ka bruk ngak nong cak rok patagok khang kajap./.