Mai tal dom puk palei di xã Yên Khoái, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn pak halei jeng mboh sa sambo hijao di glai. Nan lac dom glai thông hu mikva dom bangsa Tày, Nùng pala tui dom danak dak di Kanja. Saai Hoàng Văn Bảy khan lac, dahlau di thun 2002, taong abih taneh glai thông ini lac taneh klaak saoh, độ dốc praong saong daok jaih tapen negar nan ye oh pala hu phun hagait, kayua yau nan ye saai hu jak ayut saabat pala jaik 17ha thông. Urak ini glai thông hu brei kuac mek katak piah pablei.

Mikva daok di palei Chi Ma takik taneh ngak padai, rilo meng taneh glai kayua yau nan ye sang halei jeng hu glai thông. Thông lac janih phun mbuan pala, lagaih haong langik tasik, taneh riya nan ye phun tamuh biak siam. Piah mek katak thông hu kein laba kinh tế, saai Hoàng Văn Bảy brei thau:“Urak ini daok mek katak min. yaok harei dah page drei kuah sa dua jalan sa phun blaoh jaih kadung di mala, katak nyu nduac tabiak tuk halei bak kadung ye drei nao pataom mek, min kuah blaoh njauk gaok hajan lac khut abih, njauk maong iek gam langik tasik”.

Sang amuk Hoàng Thị Thân daok di palei Nà Vang, xã Bính Xá, lac sa dalam dom baoh sang ba akaok nao dahlau dalam bruk cak rok patagok kinh tế mbuan ceik glai. Labaih dua piluh thun dahlau, meng taduan khik iek di Nông lâm trường 461, Kapul kinh tế-quốc phòng 338 sang amuk hu taduan khik iek labaih 30 ha glai thông, dalam nan hu 16 ha thông daok mek katak meng dom thun ini mai:“Bruk ngak mbang duah jien rilo meng lac pamaong tame bruk kuah mek katak thông, jeng hu urang ngak hamu min jeng biak takik. Kuah mek katak mbuan jang nao ngak hamu, yaok harei nao klauk tame phun sa mbang deih yau katak cao su. Oh lac klauk tame blaoh nao mek chip, yaok mbang klauk 20 harei meng pataom mek sa mbang. Yaok phun lac 5 – 600 gram, hu phun hu 2 – 300 gram min atau hu phun hu labaih sa kilo. 20 harei drei pataom mek hu meng 5 tal 7 tạ”.

Phun Thông lac janih phun pala lavik thun meda kuah mek katak hu (phun brei katak njauk labaih piluh thun). Deih yau dom janih phun karei, dom thun camriep tuk phun thông daok sit njauk hu sangka iek glang:“Thun camriep njauk sangka 3 mbang nao kaoh ramik, ngak pasiam taneh, thun ka 2 nao ngak pasiam jeng 3 mbang, tal thun ka 3 nao ngak pasiam labaih 2 mbang, thun ka 4 oh daok ngak pasiam veik. Phun thông ini tuk phun praong druh hala trun gok lac hadah hadai. Taneh di mangaok ini jeng laar, min jeng oh jhak”.

Xã Bính Xá, lac xa biak kan kandah, hu 14 puk palei, labaih 600 baoh sang, 3.200 urang, dalam nan taneh ngak padai bahrau hu labaih 200 ha, daok veik lac mbuan ceik. Rilo thun tapa, xã hu buh jien tame meng dom danak dak pala glai, yau ye: danak dak Việt- Đức, 327, danak dak 661…nan ye mbuan ceik hu ma-om sambo mau hijao di glai, dalam nan rilo meng lac phun thông. Ong Đặng Đình Đức, Bí thư, akaok Uỷ ban bhap bini xã Bính Xá brei thau, kinh tế di mikva yrak ini rilo meng lac kuah mek katak meng phun thông:“Dalam xã abih tih mblang taneh pala phun thông lac labaih 8000 ha, yaok baoh sang tui kuhria lac meng 2-3 ha, urak ini hu jien mek tame ye yaok thun jeng hu meng 200-300 triệu, katak bo hu yaom ya bhap bini jeng hu tani tanat jang. Katak hu pablei meneing tapa Trung Quốc, daok hadom lac hu pablei ka dom công ty di gah Lộc Bình”.

Di Lạng Sơn urak ini Lộc Bình saong Đình Lập lac dua huyện hu glai thông praong abih, tui kuhria sản lượng katak thông yaok thun hu meng 4000-4500 tấn. Bruk kuah mek katak, tari taring iek glang saong khik caga glai thông lac bruk ngak mbang daong ka mikva dom bangsa di dom puk palei patrun kan kathaot samar drah saong khang kajap dalam dom thun jaik di ini./.