Bilan Hè Thu thun 2024, sang ong Hoàng Thuỷ Quý daok di palei Tịnh Mỹ, xã Phan Thanh, huyện Bắc Bình brei buac got thanh long, ngak pasiam veik taneh piah salih tapa ngak padai. Tui panuac di ong Quý, bruk buac thanh long kayua phun nyu taha, takik baoh, yaom biar. Sang ong Thông Văn Hải daok di palei Lâm Giang, xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc jeng brei ngak pasiam veik 2 sào meteh taneh thanh long piah ngak padai. Langyah bruk salih meng thanh long tapa ngak padai, ong Hải brei thau, kayua phun jien buh tame rilo nan ye thun halei jeng khat: "Karja oh daong hagait, min mikva urang ngak nong caong lac Karja daong duah labik pablei, saong ngak habar ka yaom kaom tani tanat".

Yaom thanh long jaik ini oh tani tanat saong bhian trun biar ngak kan kandah tal bruk pala di mikva. Thun 2020, thanh long Bình Thuận hu 33.730 ha saong sản lượng hu jaik 650.000 tấn baoh sa thun, ye tal urak ini,  daok 26.498 ha  saong baoh paik hu 570.560 tấn sa thun. Tapa nan brei mboh bruk trun meng taneh pala tal sản lượng baoh.

Tui panuac di gah ngak nong, yaom pandap thanh long di tỉnh dom thun jaik ini nyu trun duk haong thun dahlau. Yaom lac phun thanh long brei thau lac phun pala praong, min tukvak tapa, bruk pala ngak thanh long jeng daok sit sot saong ngak tui hatai drei eng, bhum pala praong oh ka ginup prein khang meriak gauk.

Gam haong nan, bruk chế biến, khik piah oh ka siam lagaih, darak pasar pablei oh tani tanat, bruk pambuak gauk di urang pala saong doanh nghiệp oh ka khang kajap;… gam haong pajaih thanh long daok taha nao nyu ngak kan kandah tal bruk pala ngak thanh long.

Ong Phan Văn Tấn, Phaok Yam ndok Sở Ngak nong saong Patagok palei pala tỉnh Bình Thuận brei thau, anak bruk ini, UBND tỉnh hu pasang iek, mbaoh tangin brei ngak danak dak cakrok khang kajap phun thanh long tal thun 2030: "Dalam nan kol drei brei ramik ngak pasiam veik bhum pala praong tui tanut salamat pabak hu dom paka dalam taneh ia saong langiu dunya, pambuak haong dom doanh nghiệp piah mbaoh tangin pambuak bruk pablei ka nyu khang kajap, daong mikva padang ngak nhật ký điện tử, thau hu asal di nyu; padang ngak sarak daong ka urang pala thanh long". 

Tui jalan ngak di danak dak, tal thun 2030, taneh pala phun thanh long dalam tỉnh tani tanat di jaik 25.000 ha, baoh kuhria rah tapa hu 22 tấn sa ha, sản lượng hu 550.000 tấn sa thun. Piah danak dak samar peih ngak hu kein laba, brei hu bruk ba tangin tame di dom gah saong dom puk palei pambuak tal.

Ong Phan Đình Khiêm, Phaok Chủ tịch iek gah Liên minh HTX tỉnh Bình Thuận brei thau, dalam tukvak anak tal, HTX brei pambuak bruk haong Sở Ngak nong saong Patagok palei pala, dom gah pambuak tal saong UBND dom huyện, ban sit hu daong dom kapul pambuak bruk, dom HTX, liên hiệp HTX padang dom bruk pambuak gauk dalam pala, ngak, pablei thanh long. Urak ini, Liên minh HTX Bình Thuận daok khik ramik phun jien meng Kadung jien negar langyah bruk ngak, hu Liên minh HTX Việt Nam jao brei. Yaom lac phun jien oh rilo, min meng jalan payeng ka dom sang thành viên dalam HTX mesraiy phun jien piah cakrok phun thanh long. 

"Kadung jien daong ini kol dahlak jeng hu mek panuac di dom sở ngành, dalam nan phun jien tui kuhria tuk camereip lac 20 tỷ đồng. Meyah hu HĐND tỉnh brei tapa saong UBND tỉnh hu harak brei ngak, ye ini jeng lac phun jien daong tapak ka mikva pala ngak thanh long, abih di nyu lac dom HTX dalam tỉnh. Daok meyah hu jao ka Liên minh HTX khik ramik phun jien ini, ye dom HTX mesraiy hu mbuan lagaih jang".

Langiu di bruk padang sarak daong ka urang pala thanh long, padang bhum cakrok phun thanh long hacih pabak ka bruk pablei tapa negar langiu,… jeng brei hu salih khang jalan sahneng meng bruk ngak nong tapa cakrok kinh tế ngak nong, meng pala ngak mek sản lượng lac bruk praong tapa chế biến, pabak bruk ngak nong siam, hacih, salamat, hu yaom kinh tế glaong kak haong cakrok darak pasar saong prein meriak gauk di baoh thanh long./.