Amuk Y Pan hu rahra urang Brâu biak iek praong, anit ranam

Palei Le lac labik hu urang Rơ Măm daok di xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum ngan haong labaih 180 baoh sang, 540 urang. Dom thun dahlau deih, raidiuk di mikva daok pak ini gaok biak rilo kan kandah kayua daok ngak tui jalan klak, ka oh thau pandar ilamo kỹ thuật tame bruk pala drak, raong glang nan ye suai cak rok patagok. Hu bruk daong di kanja, urak ini urang Rơ Măm daok kham marat yam tagok padang raidiuk bahrau. Nan lac meng hu bruk rik daong oh sit di taha palei A Blong dalam bruk jak ba mikba klaak jalan ngak klak piah tui jalan ngak bahrau. “Raidiuk di mikva urak ini hu tani tanat paje. Ndem ka bruk ngak mbang urak ini, mikva hu Đảng kanja drei, mban bangsa di tỉnh, di huyện tacei pato, pathau khan mikva kham merat hu mbaok tame ngak, ka dua tra lac hu đảng kanja daong ni daih, nan ye urak ini abih kan kandah paje, taong abih mikva jeng hu tani tanat paje.”

Dom thun tapa, hu tỉnh Kon Tum daong phun pajaih, kubau, limo, peih dom tal pato pasram ilamo pala saong saong sanka iek glang phun pala, athur raong ka bhap bini nan ye taha palei A Blong tuk halei jeng jak ba mikva ngak tui, pato kakei rai ranaih nao bac megru ilamo pala, patagok phun công nghiệp piah cak rok bruk ngak mbang. Urak ini, dalam palei hu rilo sang hu jien mek tame glaong meng pala phun cao su, cà phê.

Di palei Đắc Mế, xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi hu amuk Y Pan hu rahra urang Brâu biak iek praong, anit ranam saong pok brei angan lac taha palei hu angan je. Hu bhap bini jia tame jao brei labik dang glaong abih dalam palei, taha palei Y Pan kham marat abih drei, ba abih hatai jai saong ilamo dom thun pataom hu piah daong ka mikva dalam palei. Bruk dahlau di abih bo taha ngak lac jak ba bhap bini kham merat ngak bruk, ba dom pajaih bahrau, pandar ilamo kỹ thuật tame bruk ngak piah paglaong raidiuk: “Urak ini oh ngak puh tra, oh jah glai ngak puh piah oh ngak khut taneh, huac hajan lac ia sua. Urak ini rilo meng ngak padai, pala ca phe, cao su, bời lời, bei plom. Dahlau deih jah glai ngak puh meng mbon ceik ini tapa mbon ceik daih, phun kayau meng praong tal sit jeng kaoh abih, min urak ini hu sarak di đảng kanja sangka tal lac oh njauk ngak yau nan veik tra.”

Pang tui panuac di taha Y Pan urak ini raidiuk di mikva Brâu hu salih biak rilo. Urak ini palei Đắc Mế hu 3 baoh sang ngak mbang, pablei salih naih joi, dom baoh sang hu thau jalan pala phun công nghiệp hu yaom kinh te glaong yau ye cà phê, bời lời, cao su, ngak padai ia.

Di palei Đắc Răng, xã Bờ Y hu taha palei A Lào (urang Ca Dong-lac sa nyaom bangsa Xơ Đăng) lac urang hu angan je tuk halei jeng takre bac, takre ngak. Yaom lac umo thun praong min oh mboh tuk halei taha padeih padei bo daok kham marat ngak pasiam mblang bein vil val sang di ong praong labaih 1 ha piah pala bei, cà phê saong raong manuk. Gam ngak ka drei min gam tui di nan taha palei A Lào jeng gam jak ba mikva ba dom janih phun, janih raong hu yaom kinh tế glaong tame bruk pala drak, raong glang: “Urak ini salih bahrau di abih lac rahra thau hu jalan ngak, sarak di Đảng. Pagap yau pala bei plom, pala cà phê ye mikva takre lo, mayah duk haong ong muk di drei meng kan ye nyu salih karei biak rilo yau ye cà phê. Bei plom ye taneh lavik thun nyu oh tamuh tra, pala cà phê lac mbuan jang. Đắc Răng jeng caong ngak habar cak rok piah ngak kaya mada njauk haong tangin di drei ngak tabiak, daok kanja pachreih tui ye nan lac bruk hadei min, drei oh pagam pambak tame rilo.”

Langiu di bruk ba akaok nao dahlau saong jak ba mikva cak rok patagok bruk ngak mbang, patruh eih patrun kathaot, dom taha palei hu angan je yau ye: A Blong, Y Pan, A Lào tuk halei jeng ba akaok nao dahlau dalam bruk pato anek taco di drei hu mbaok tame haong Bộ đội biên phòng saong pakat uỷ, karja palei ngak siam bruk tui iek, khik caga quyen ngak po bhum tapen negar, khik ramik an ninh trật tự xã hội puk palei./.

Urang lang: Thu Thao – 15/10