Urang nong ngak mbang kaya meda di bhum taneh di drei 

Mai palei Chăm Bình Minh, xã Phan Hoà, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận sua tangi angan ong Hai Hổ (angan biak di ong lac Khe Ngành, ndih tapui thun 1962) meda lac thei jeng thau. Tuk hu sua tangi ka angan Hai Hổ, ong ndom bui lac, kayua ong lac anek praong dalam sang (ieu tui sap Yuan lac anh Hai) bo sak rimong, nan ye meng sit ong muk ieu ong lac Hai Hổ. Ong hu rilo urang dalam xã thau tal kayua ong hu hatai anit ranam anek menuac song tari tarieng ngak mbang. 

Bilan hè thu thun 2021, ong Hai Hổ khang hatai ba 3 janih pajaih padai bahrau lac: OM 5451, OM 18 song  Đài Thơm 8 chất lượng siam tame pala, salih ka pajaih padai ML48, TH6 takik kein laba, tuk camereip ba mai siam lagaih, dui pachreih hu bruk sangka di mik va urang nong bangsa Chăm pak ni. Ong Hổ brei thau: Pajaih padai Đài Thơm 8 lagaih haong taneh riya song langik tasik di pak ni . Yaom lac drak 15kg pajaih angaok sa sào, takik jang labaih 10kg dut haong pajaih padai ML48 , min padai tamuh angaok mblang hamu jeng samu gauk, praong siam, khang phun, pacang hu halak, jit palai kaik, abih di nyu lac rầy nâu; năng suất padai hu  74 tạ angaok sa ha, tagok  4 tạ dalam sa ha dut song padai  ML48. Jien buh tabiak ka 1 ha padai Đài Thơm 8 takik jang 1 triệu đồng dut song padai  ML 48, min , jien duah hu glong jang 8 triệu đồng.

Mboh hu kein laba di pajaih padai bahrau, bilan Đông Xuân thun 2021-2022, ong Hai Hổ klah rabha ilamu saong dong pajaih padai ka jiak  20 boh sang gam pala ngak di taneh prong jiak 30ha. Langiu di nan, ong dok hu dong khak drak, jru khik caga phun pala ka dom sang kan kandah song dong dom urang nan pablei padai hadei di tuk yuak. Ong Hổ daok brei thau lac:

  Tuk camereip mik va mek pajaih, hadei nan buh khak, pametai anek ruak .....  

Jeng lac urang ndih tapui thun sak rimong, min sit jang ong Hai Hổ 12 thun,  muk  Huỳnh Thị Muộn ndih tapui thun  1974 di palei Vĩnh Hanh, xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận hu jak jeng dalam bruk khang hatai salih janih phun pala meng mblang taneh ngak padai takik kein laba tapa pala njam hacih saat.

Meng mblang taneh prong jiak 1 ha, muk Muộn pala salih gauk dom janih njam mbang hala  yau: njam húng lủi, quế, lasun ... Piah ba tabiak hu pandap hacih saat, siam mekre, muk Muộn ngak njauk dom bruk batabiak tui tanut chuẩn pala njam hacih  meng taneh pala, ia pruh, iek glang, paik mek tal bruk pablei pandap. Muk Muộn brei thau, dalam tuk pala ngak, rilo meng pandar khak hữu cơ, dom janih chế phẩm sinh học song pacang caga halak halin meng dom janih jru khik caga phun pala hu dalam angan brei pandar. Gam haong nan, khik njauk tuk vak padeih pruh jru dahlau di tuk paik pablei mek.

0:00

Dom gah jeng peih tal pasram megru ka adei saai kumei dalam palei.... 

Tui ong Huỳnh Tấn Sinh – akaok UBND xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, meng bruk pala njam patam hacih saat, siam mekre di muk Muộn tuk vak anak tal xã meda kuhria tal bruk  padang hợp tác xã njam hacih saat piah ngak jeng bhum  pala njam patam boh karaoh mek angan Vĩnh Hanh, rik dong patagok  kinh tế - xã hội di xã harat urang Chăm ni:

Mik va di palei Vinh Hanh thau pambuak gauk salih phun pala 

Tukvak tapa,  Kapul urang ngak nong dom pakat di  Bình Thuận hu pambuak bruk peih rilo tal pato pasram, jao brei ilamu, kỹ thuật, ginum biai ka yaok rituh urang jakar  , urang hội , urang nong bangsa Chăm ka ilamu pala ngak padai bahrau  (SRI); ilamu pala ngak siam mekre song pacang caga halak halin angaok phun pala; iek glang njam patam siam mekre hacih saat... Tapa nan, hu rilo kreih camin urang nong lac urang Chăm tari tareing, kham merat bac megru song thau salih janih phun pala, pandar ilamu bahrau tame bruk ngak mbang pala drak , ba mai kein laba glong yau  ong Hai Hổ song muk  Muộn, 2 urang um othun sak rimong nan. Ong Lư Văn Năm – Paok mban  dak padang  kapul  urang nong  tỉnh Bình Thuận ndom lac

Dalam nan hu mik va urang Chăm di palei  Vĩnh Hanh, xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong salih taneh ngak padai takik kein laba tapa pala njam patam ba mai kein laba kinh tế glong. Bloh, urang dalam kapul  urang ngak nong bangsa Chăm di  xã Phan Hoà, huyện Bắc Bình salih tapa pala padai pajaih bahrau pacang ruak siam, kein laba glong yau  Đài thơm, ST… salih pajaih padai  takik kein laba dahlau deih hu mik va urang nong bangsa Chăm di 2 huyện Bắc Bình song Tuy Phong jeng pachreih tui song ba mai kein laba  kinh tế glong.

Bruk ba pajaih padai bahrau tame pala ngak di ong Khe Ngành atau khang hatai salih mblang taneh ngak padai takik kein laba tapa pala njam patam hacih saat di muk Huỳnh Thị Muộn oh lac patagok jien mek tame ka boh sang bo dok dong ka rilo boh sang urang nong karei dalam palei bac megru, ngak tui biak siam lagaih, rik dong salih bahrau rai duik, ba gauk tabiak truh kan kathaot song yam tagok ngak kaya meda./. 

Urang lang: Hanipha- 5/2