Menek tabiak dalam bhap bani bangsa Mạ saong S’tiêng di palei Tà Lài, xa Ta Lai, tinh Ndong Nai (huyen Tan Phu, Ndong Nai dahlau diah), labik menyim jih dalah saong dak pak daok dang anak bruk mbuan si lahik nao, Ka’ Tuyền prong tagok ngan haong hatai saneng “meyah urang ranaih oh dang tagok, asal halaw gha di ong amuk meda mbuan si lahik nao”. Meng hatai saneng yau nan, thun 2024, Ka’ Tuyền buh tangin tame padang ngak bruk rivang ma-in bhap bani Ta Lai Eco Lodge.
Ngan haong jalan ngak bahrau bahrang ini, abih di nyu lac pandar mang xa hoi piah meyaih khan, Ka’ Tuyền ba Ta Lai Eco Lodge hu jeng mai rivang sitah meblah 50% binah bruk rivang sirah di labik ini, pachreih hu jaik 1.000 tuai damuai yaok thun. Oh sa janih ba tabiak dom bruk rivang ma-in bhian randap yau mbang ndih gam haong bhap bani, vah ghe, roh duah dalam glai, pandap panda kaya mbang di puk palei…, bruk ngak ini daok daong ka labih 30 urang kamei saong urang prong thun dalam palei hu jien mek tame tani tanat 3–5 trieu ndong sa bilan, kadha bo dahlau diah mikva oh ka hu. Ka’ Tuyền jeng hu lambaok ka bhap bani hu mbaok tame dalam danak dak Urang kamei pal akaok raanaih chau A, hu taw angan di giai thuong Rivang ma-in khang kajap Ndong Nam A. Ka’ Tuyền hu vak tagok dalikan siam gheih ka hatai saneng ta-eng drei yam tagok, pandar ilamu piah khik ramik asal ilamo, pandar hadah krah piah patagok mbaok meta di puk palei saong ba haniem phol mai brei ka bhap bani drei.
“Dahlau diah, mikva dalam palei jaik abih oh hu bruk ngak, oh hu jien mek tame tani tanat. Tuk bruk ngak rivang jirah bhap bani hu peih ngak ngak, tuai damuai thau tal Ta Lai rilo jang, yaok thun pachreih hu jaik 1.000 tuai damuai. Mai meng nan, bhap bani abih di nyu lac dom ong amuk prong thun hu jang bruk ngak saong hu jien mek tame tani tanat meng 3-4 trieu ndong sa bilan. Drei hu rilo bruk ngak yau pamere ka bruk mbang ndih daok veik katut panak harei, ngak tabiak pandap meng tangin mai meng bingu hala, atau ngak tabiak pandap panda kaya mbang duh ka labaih 30 urang hu mbaok tame. Mai meng nan, rai diuk di mikva hu salih bahrau hu mboh di meta”.
Di xa Chau Thanh, tinh Tay Ninh (dahlau diah lac xa tapen negar, huyen Chau Thanh, tinh Tay Ninh), Đại úy Nguyễn Thế Ngời tuk halei jeng hu mikva anit ranam saong ndom tal. Ngan haong bruk ngak di Phaok Akaok Kong an xa, sa-ai oh lac ngak siam bruk ngak di drei nan lac khik grap tanat an ninh trat tu bhum tapen bo sa-ai daok ngak rilo bruk pahla, sangka iek glang tal dom urang hu rai diuk kan kandah. Meng hatai saneng “jaik bhap bani piah thau cambaih bhap bani, daong ba bhap bani piah ka bhap bani jia tui”, sa-ai saneng ba tabiak rilo bruk ngak hu makna yau: “Tu tapuk brei ka adei” daong ka anek saih bhum tapen hu tapuk siphau piah puac yaok mbang tabiak ma-in; “Nao gam haong dam dara laman lamuac” daong ka labaih 10 dam dara ngak suan adat hukum gilac veik haong rai diuk bhian harei saong “Anek raong Kong an xa”. Sa-ai dang tabiak raong ba dua uranaih oh hu amaik ame, daong dom adei ngak harak ba-ar brei angan ndih tapui, hu mbao hiem y te saong sa labik pambak piah prong tagok.
Akaok mereip, taong abih jien ndo sa-ai jeng buh tabiak. Tuk bruk ngak ini hu pambak prong, rilo urang ngak pahla jak gauk rik daong tame, daong ka sa-ai peih prong bruk daong ba tal rilo baoh sang kathaot, urang taha metui medhar. Di kreh tapen negar daok rilo kan kandah, thaik binguk Đại úy Ngời hu jeng labik pambak brei ka bruk sron mbuan, nan lac brei mboh ka sa hatai saneng “Kayua bhap bani blaoh drei duh”.
“Bruk ngak ini dahlak saneng mboh meng lavik mai, min tal harei ini meng hu tukvak piah khan brei thau. Hadei di rilo mbang nao saong taom gaok rilo bruk ngak siam gheih, dahlak mboh lac langiu di ap luc bruk ngak, bruk hu mbaok tame dom bruk ngak hu makna ngak ka drei chreih chai bui sambai jang saong hu jang pren khang piah ngak siam bruk ngak di drei.”
Ini lac dua urang di dalam 27 urang hu brei angan di dalam danak dak ginum biai nap mai dom kareih camin naih gheih bac megru saong ngak tui jalan diuk rai di Ho Chi Minh thun 2025, bahrau rah tabiak di tinh Tay Ninh. Gam haong 4 kapul nyaom naih gheih gah Meraong, dalikan “Mo Cay Hijao” di dam dara ranaih xa Ma Cay, tinh Vinh Long hu klah rabha di mbang ginum biai nao mai hu brei mboh ka pren hadah krah saong hatai saneng brei ka bhap bani di dom ayut ranaih dam dara./.
Viết bình luận