Dalam sap caing chreih chrai, adat da-a alak tapai dalam bhap bini di urang Randaiy hu pamedeih sameng chreih. Dom pangin ia ngak meng kanduh baoh kadaoh hu dak tagok gauk biak gheih, ngak jeng “ia jrai” nduac trun caih tapai. Oh lac adat, nan dapok lac bruk urang Randaiy brei mboh bruk iek praong ngan haong tuai damuai.
Dom bruk taong kong caing lagaih, bangi pang hu me-in meng dom urang sit thun umo dalam kalup kapul kong caing mbon palei Tơng Jú, phuong Ea Kao, tinh Dak Lak, daok patui veik drap ar bhap bini tapa bruk tacei ba abih hatai tian di NSUT Vũ Lân. Adei Y Krông Hin Niê brei thau:
“Khol adei hu bac dom kadha caing bahrau saong dom kadha tamia kayua gru Vũ Lân pato. Tuk bac ye khol dahlak thau veik rilo kadha bahrau saong hu dom salih dom ragam tamia saong bruk khik ragam caing. Adei caong khin lac dom kadha caing, dom ragam tamia ini hu pambak praong jang saong rilo urang thau jang”.
Ndam gam hu yaok dom thun gam kong caing saong ilamo Tay Nguyen, NSUT Vũ Lân hu daong ba caing kang, caing kreim tame sang bac saong mai mbon palei; ngak jeng kapul urang sit umo meda hu ba drei tame bruk ilamo, jirah rivang biak tani tnat. Tui ong, pato kong caing ka dam dara oh lac piah duh ka bruk me-in parang iek, bo hu makna jang lac piah ka dam dara thau tanat ka yaom kaom ilamo di bangsa drei, tapa nan khik ramik bruk jum pataom taong abih bangsa dalam negar saong lac bruk hadah mbaok meta bhap bini.
“Dalam luac bruk tacei ba dahlak hulin jeng hu padang ka dom kapul nghe nhan dam dara piah dom urang nan meda ngak hu dalam danak dak ini saong biak hu siam lagaih. Bruk pato pasram ka urang dam dara thau taong caing, thau meda ragam ragu saong abih di nyu nan lac thau tamia haong dom adat bhap bini gok agha, ngak jeng sa ndap nda ba tame bruk di gah jirah rivang ilamo bhap bini lac biak siam lagaih”.
Meng prein ngak di tinh saong dom danak dak jalan ngak pakat negar, Dak Lak hu brei 214 majam caing, labaih 1.140 khan ao jih dalah bingula; peih 26 tal pato bac; pamedeih rilo kadha caing randaiy, M’nong. Meng nan, dom mbon palei hu kein lagaih pato, oh pambak tame bruk brei pah brei nyim caing tuk hu mbaok tame mbang pakacah, me-in caing dalam saong langiu tinh.
Di mbon palei Kmrơng Prong A, phuong Tân An, ilamo kong caing pamedeih khang tukvak gindang. Ong Y Bây Kbuôr, Ong Taha Akaok mbon palei, breoi thau, mbon palei hu 4 kapul caing meng urang dam dara tal urang praong thun umo, bhian parang iek saong me-in haong gauk.
“Tapa dom bruk kapul di drei hu khik tani tanat saong ngak bruk bhian, hu me-in haong gauk, bac tangi, yaok mbang nao lac dom ayut hu sa bruk bac tangi rivang iek tapak ka bruk khik tamik saong bac tangi dom bhum palei karei. Dom urang hu angan praong thun thau ka ilmao kong caing di drei brei pato veik ka dom dam dara dalam mbon palei. Dom dam dara taong hu dom kadha caing saong pato veik ka dom adei dam dara di dalam mbon palei”.
Dua pluh thun meng tuk drap ar ilamo bhap bini hu brei angan, Dak Lak urak ini daok labaih 1.600 majam caing, yaok rituh kapul caing, jaik 3.750 nghe nhan, dalam nan hu labaih 1.000 urang nghe nhan dam dara. Labik ilamo kong caing hu jeng bruk lambaok ka ilamo gheih karei, daong paglaong thaik thaot Dak Lak dalam bruk ba ilamo tame dalam negar saong labik.
Tui urang dang akaok tinh, dalam jaman bahrau, khik ramik kong caing brei pagam saong jirah rivang ilamo, pandar salih lek taka so, brei he sinh thai ndap nda ilamo karei, ba drap ar jeng bruk patagok karo kajap.
Oh lac sa janih ragu ragam, kong caing Tay Nguyen lac sa bruk pambuak ilamo biak siam gheih, daong khik tani tanat bruk pagam pambuak di dom bangsa adei sa-ai, paglaong ilamo, gul pataom saong pacang khik asal kadha di ilamo. Di yaok mbon palei harei ini, sap caing gam khan dalikal, gam peih jalan harei hadei. Tuk dam dara patui drap ar, mbon palei pato saong dom sarak hu peih ngak samu gauk, kong caing oh lac hu khik ramik bo daok hu pandar dalam raidiuk yaok harei. Tapa di nan gam khik hu ilamo, gam brei kein lagaih piah patagok kinh te – xa hoi bhum palei./.
Viết bình luận