HARAK ANGAN HIJAO SAONG PAMAONG TAL NET ZERO DI BEIN PAKAT NEGAR CON DAO
Thứ sáu, 06:00, 12/12/2025 Urang lang: MINH KIEN Urang lang: MINH KIEN
CHAM.VOV.VN- Langiu di dom angan yau ye Drap ar dunya atau Labik khik sinh quyen, angan Harak angan Hijao di Pahasa dom kapul Lien minh Khik ramik alam langik Dunya bo dac khu Con Dao, Ban raya Ho Chi Minh (dahlau diah ieu lac huyen Con Dao, tinh Ba Ria – Vung Tau) bahrau mek hu lac luac jalan ngak piah mek hu rilo tanut catang ka prein pasang bruk, khik ramik sinh hoc saong bruk patagok karo kajap. Kadha di urang ngak bruk di Rayo Sap ndom Viet Nam.

Ong Trần Đình Huệ, Phaok akaok Bein pakat Negar meng dahlau brei thau, Bein pakat Negar Con Dao hu hu mbaok tame Harak angan Hijao meng di thun 2020. Labik hu rah tapa luac jalan ta-eng taong yaom saong pataom mek bruk brei mboh cambaih laih catang. Bein pakat Negar Con Dao khang hatai buh harak gal tut angan Harak angan Hijao lac kayua bruk khik ramik drap ar ngak siam lagaih gam gam rilo thun danak, hu bruk klah rabha kein lagaih haong bhap bini.

 Njauk ndom mayai lac, Bein pakat Negar Con Dao hu brei mboh lek taka brei ka bruk pasang iek khik ramik. Nan ieu lac, Bein hu cih vak, pataom khik dom anek nduk tasik tagok ar piah mebaoh thun hadei rilo jang thun dahlau; rilo pajaih drei ciim tasik saong dom anek athur karei mai ngak sruh, mai mebaoh menek. Urak ini bein taduan hu labaih 2.100 nduk ine mebaoh labaih 6.300 labang hu labaih 604.000 baoh saong hu labaih 436.000 nduk anek hu brei palao tame tasik.

Ong Huệ brei thau, Bein pakat negar Con Dao hu brei mboh cambaih laih bruk jak jeng anak kapul IUCN ka bruk pasang khik siam, ngak saong padang tabiak bruk siam, pasang iek siam lagaih saong bruk ngak jeng di bruk khik ramik: " Kayua thau srap gap biak siam brei ka bruk kuhria di Bein pakat negar Con Dao, yau nan ye tuk salah blaoh harak gal buh tame mejam ye hu dom urang ilamo di dunya maong iek, hu tapa biak samar piah Bein pakat Negar Con Dao mek hu Harak angan Hijao ini."

 

Ong Nguyễn Khắc Pho, Yam ndok Mban Pasang iek Bein pakat Negar Con Dao brei thau, ini lac labik khik ramik ka 3 di Viet Nam saong ka 101 dalam dunya mek hu harak angan ini. Bruk mbaoh tangin ini lac bruk taduan ka dom kham merat karo kajap dalam bruk pasang iek bruk tantu cambaih laih, samu gauk saong siam lagaih tui tanut chuan pakat negar. Bruk ba drei tame Harak angan Hijao daong Bein pakat Negar Con Dao pandar dom kaya pasang iek siam lagaih, daong ka jalan pasang iek samu gauk tui tanut chuan dalam dunya. Gam haong nan, harak angan ini peih tabiak kein lagaih pambuak dunya, dui pachreih bruk sangka di dom kapul dunya: "Khol dahlak brei patui veik bruk gul pataom, yasa dalam kapul ngak bruk, ngak avak bruk pambuak pagam di rahra saong di karja palei, njauk ndom mayai dahlau abih di nyu nan hu lac dom urang ngak ilamu khoa hoc, kapul dunya jeng yau bruk sangka pan akaok, pato tacei di Ban raya Ho Chi Minh brei ka Con Dao ye khol drei khang hatai lac jeng khik angan Harak angan Hijao ini oh tok dalam 5 thun anak tak bo brei daok suai atah dalam harei hadei."

Dom urang hu ilamo ndom lac, Bein pakat Negar Con Dao ieu lac sa labik biak hu makna tuk ngak bruk di sa labik glai kein siam “kép” di nyu: gam khik ramik angaok tambok, gam khik ramik ala tasik.

Bein urak ini hu khik ramik 5.890 ha glai tamo (hu 77,5% taneh glai tamo di Dac khu) hu ma-om tagok tal 92%. Ini lac baoh sang di rilo janih njauk khik ramik yau Nduk Tasik, Dugong (Lamo Tasik), Praok juk Con Dao.

Ong Nguyễn Hữu Thiện, Phaok Kuk Ngak Glai saong Pasang iek Glai – Mentri Ngak nong saong Alam langik brei thau, bruk pacang khik Bein pakat Negar Con Dao lac jalan ngak piah ngak dom pagun sanya pakat dunya di Viet Nam, dalam nan hu Khung Rilo Sinh học Dalam Dunya Côn Minh-Montreal: " Bruk khik ramik, pacang khik alam langik tasik, yaom kaom darak pasar di sa labik hijao yau Con Dao ieu lac sa banah rik daong piah jeng sa labik khik piah carbon. Ini lac sa bruk rik daong ka dunya, dalam nan Viet Nam ieu lac sa di dalam dom negar hu brei khan saong dunya ka jalan ngak di drei ka net zero". 

Bahrau ini, di harei brei angan Harak angan Hijao di Lien minh Khik ramik alam langik pakat dunya, ong Bùi Minh Thạnh, Phaok Akaok UB Bhap bini Ban raya Ho Chi Minh brei mboh, jalan ngak patagok Con Dao jeng “Kaoh pulao Hijao-Hadah krah-Bahrau-Anit ranam”.

Tuk Con Dao jeng sa banah Karja di Ban raya Ho Chi Minh, dom kein lagaih bahrau hu peih tabiak piah pataom khik ramik saong patagok karo kajap, jirah rivang saong bruk ba drei tame di bhap bini. Urang pan akaok Ban raya Ho Chi Minh saong Dac khu Con Dao jeng ba tabiak tanut cambaih laih dalam tukvak anak tal: Urang pan akaok Ban raya Ho Chi Minh saong Dac khu Con Dao jeng ba tabiak tanut cambaih laih dalam tukvak anak tal: Khik kajap bruk ma-om glai di Dac khu di tanut 80% saong patui veik khik tani tanat dom asal kadha di Harak angan Hijao./.

Urang lang: MINH KIEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)