
Ong Lương Tấn Đạt (angan daok ieu lac ong Hai Đạt, urang daok di bhum palei Xẻo Đước, xa Phú Mỹ) dalam tukvak taong Thực dân Mỹ lac Puk Phaok kapul di bhum palei. Bau tal tukvak kalin kan mesuh metak, ong ndom meyai lac: “thun 1970, hu harei ahaok di khamang par plaik mbom 12 mbang”, piah mboh bruk rambah rambup, kandah kandaiy meng kal dahlau.
Taneh ia abih kalin “jeng daok sa tukvak kan kandah”, ong Hai Đạt mai patagok bruk ngak mbang. Patagok bruk di urang bol lin cụ Hồ, ong oh lac tok sa janih tari taring ngak bruk blaoh daok duah thau, bac megru dom bruk bahrau piah patagok bruk ngak mbang di baoh sang.
Thun 2010, urang lin meng kal hu peih ka drei sa jalan karei tuk ba drei ngak dahlau bruk raong ikan bei di bhum palei. Jeng meng nan, baoh sang ong dak harei dak hu mbang hu ngui jang, tal ini bruk raong ikan bei jeng ba mai jien mek tame tani tanat saron mbon:
“Dahlak hulin raong ikan bei, gam saong bruk ngak danao raong aring hadang. Raong 3 baoh danao ikan bei, harei meng blaoh sraong mek ikan di sa danao, pablei dom ikan praong saoh min jeng hu labaih 50 trieu, meyah sraong mek abih pablei jeng hu jaik 100 trieu jien ndong. Yaok tal labaih 6 bilan dahlak hulin sraong mek ikan pablei sa mbang, pablei abih ye sa thun jeng duah hu 150 trieu dong. Raong aring hadang ye mbiah jeng hu labaih 100 trieu veik, thun blaoh njauk aring rilo lo.”

Dahlau daih, dalam bhum palei Xẻo Đước hu labaih 100 urang bol lin meng kal. Urak ini, daok 70 urang daok diuk. Rilo urang dalam nan oh lac sa janih daong prein yava ralo darah di drei ka gah Meraong negar hu peih paha, taneh ia hu tame sa baoh nagar. Tukvak sron mbon salamat dom urang nan jeng kham merat tame bruk ngak mbang, urak ini oh daok thei daok dalam sarak baoh sang kathaot. Ong Phan Văn Hung, Akaok Kapul Urang bol lin meng kal di bhum palei Xẻo Đước brei thau:
“Raidiuk di adei sa-ai urang bol lin meng kal dalam puk palei ini thei thei jeng hu mbang angui ginup. Thei jeng hu sang danaok khang kajap laneing lanoi, hu ginup taneh piah patagok bruk ngak mbang. ndang saong karja ba tabiak jalan hagait ye khol urang bol lin meng kal jeng ba rup drei ngak dahlau. Yau dalam bruk padang palei ngak nong bahrau jak ba mikva ngak haong gauk piah ka bhum palei hu hijao, hacih sa-at, gheih ghang. Meng di nan, rik daong piah xa ngak salah blaoh bruk padang palei pala ngak nong bahrau di thun 2016.”

Bhum taneh Xẻo Đước hu maong yau lac sa dalam dom “labik ngak bruk” katmang di ca Mau. Dalam mbang kalin kan mesuh metak saong kalin taong Mỹ, labik Tinh uy padang di labik ini. Xẻo Đước meng kal rahra sa hatai tui bruk katmang. Xẻo Đước urak ini rahra sa hatai piah patagok bruk ngak mbang. Njauk di nyu ieu lac, dom baoh sang mbang tui sarak, hu daong ka bruk ngak katmang gilac jeng sa bruk naih gheih di bhum palei. Ong Nguyễn Trường Sơn, Phaok akaok UB Bhap bini xa Phú Mỹ brei thau:
“Xa Phú Mỹ hu urang ngak bruk pakat angaok sangka, buh jien tame, nan bruk kinh te, xa hoi di bhum palei lagaih ka bruk patagok. Dom thun jaik di ini, khol dahlak hulin hu buh jien tame rilo ndap nda, jalan mbak, gom hadah, balai, sang bac, meng nan raik diuk rahra hu rilo salih bahrau. Dalam nan mboh lac, raidiuk di dom baoh sang mbang tui sarak karja, urang hu ngak bruk katmang ye meng tanut samu gauk tal tanut glaong jang dut haong om baoh sang karei. Urak ini dom baoh sang kathaot di xa daok tok mala 1% dalam dom baoh sang kathaot oh hu mbang tui sarak, oh hu urang ngak bruk katmang. Ini lac bruk hadah mbaok di bhum palei.”

Hadei mesuh metak, bhum taneh Xẻo Đước salih bahrau yaok harei. Dom jalan mbak hu peih praong, dom baoh sang khang kajap laneing lanoi hu padang tagok dak harei dak ralo, raidiuk rahra dak harei dak hu paglaong. Dalam nan, hu bruk rik daong di dom urang bol lin meng kal, tuk patui hatai katmang, rik prein padang palei pala. Piah ngak ka Xẻo Đước jeng sa labik hu angan ka sajarah – Labik ngak bruk di Tinh uy Xẻo Đước, labik brei mboh ka hatai kham merat, tari taring di urang Ca Mau./.
Viết bình luận