Urang blei pandap mbang yaok harei biak kan kandah 

Dang iek di darak tamuh eng anak pabah mbang labik chế xuất Tân Thuận (quận 7, TPHCM) biar harei kabroi, dahlak mboh lac, dom menuac blei pandap, rilo meng lac công nhân saong urang ngak bruk hu jien takik, thei jeng sahneng kuhria dahlau di tuk blei sa janih pandap halei nan, yaom lac nan dom pandap mbang lap di abih. Sa-ai Hương, sa urang kumei công nhân lac: “Yaom tagok lo nan ye brei sahneng kuhria”. Sa-ai Hương haong yaok rabau urang ngak dalam labik chế xuất bahrau tan ca saong yau yaok harei, urang nao duah blei pandap piah ngak huak ka sang di drei. Meng du nan jien, sa-ai Hương brei thau, dahlau daih blei ginup ka 4 cambuai mbang, urak ini pandap panda tagok yaom, dalam tuk jien duah hu oh tagok bo daok trun nan ye sa-ai njauk sahneng kuhria tani tanat ka yaok var mbang saong dom janih jien cai pandar karei tui jalan kali kalih di abih.

Jeng yau sa-ai Hương, yaok triệu urang kan kathaot, urang ngak hu jien bilan biar daok having akaok haong bruk pandap tagok yaom, abih di nyu lac kuhria meng jhung thun bloh, tuk yaom xăng menyek gam gam tagok saong tagok di tanut glaong di abih. Dalam tuk bruk ngak, jien bilan… oh ka hu siam veik hadei di jit ruak, ye bhap bini njauk dang anak dom mbang tagok yaom ngak brei kan kandah daok tagok kan kandah.

Jalan halei ka urang duah hu jien takik yam tapa kan kandah kayua tagok yaom, lac panuac tangi sua biak pandik akaok saong oh mbuan langyah hu dalam samar drah. Langiu dom kham merat meng rup drei eng, piah ka urang kan kathaot yam tapa ribuk, ye dom menuac khik ramik jeng brei yam tapa “rabuk yaom” meng dom jalan tư vấn, patabiak sarak meng praong tal sit hu prein tagok khang, lagaih saong njauk tukvak. Rahra saong DN tuk halei jeng caong hu dom sarak daong, pachreih urang blei pandar, ngak tabiak pandap piah raong labik ba jien tame, oh lac mek tame ka nyu abih mbong. Urang kan kathaot jeng caong hu sa hệ thống an sinh xã hội khang kajap. Dalam tuk kan kandah ini, dom bruk nan daok jeng bruk praong njauk hu, saong nan lac jalan siam di abih piah ka yaok rahra yam tapa kan kandah kayua yaom pandap panda tagok.

Taphia dom sarak daong di Karja, bhap bini jeng meda eng drei ba tabiak dom jalan ngak piah cai pandar ka nyu lagaih saong patak pataom jang dahlau. TS Phạm Công Hiệp - giảng viên pakat glaong, Yam ndok danak dak Cử nhân Kinh doanh, Đại học RMIT – hu ba tabiak dom panuac kakei saong jalan ngak ka dom bruk nan yau ini:

Tui TS Phạm Công Hiệp, bhap bini brei hu jalan cai pandar ka nyu lagaih saong caga rup ka dom bruk jhak jang meyah lạm phát tagok. Min kol drei brei bình tĩnh cagar veik saong hu jalan ngak lagaih jang bruk blei pataom pandap meda ngak brei kurang pandap, tui nan ngak brei yaom pandap tagok glaong. Sa jalan ngak praong lac salih tapa pandar năng lượng hacih saong khang kajap dalam sản xuất saong raidiuk. Dom điện ngin, ia harei, radaih điện, pandap pandar abih takik điện…. meda daong patrun kan kandah meng bruk srau kadau xăng menyek yau urak ini.

Bhap bini njauk pasang iek radaih nao mai piah salih bruk pandar năng lượng, trun hu jien chi phí. Bhap bini meda salih tapa radaih pandar năng lượng hacih saong pandar veik yau radaih điện atau radaih juak, takik nao mai meyah oh hu bruk praong saong nao radaih haong gauk, radaih xe buýt công cộng.

Daok jalan ngak di Karja piah pasang iek lạm phát thun 2022, TS Phạm Công Hiệp hu panuac caong lac:

Dalam katut panak harei, Rajaei meda takik brei pabak jien saong trun daok sit dom pok jien pachreih urak ini piah trun meneing lạm phát dalam tukvak ini.Taphia nan, brei pasang iek rilo phun jien đầu tư công, plaih palai pajoa, pasang iek dom DN karja ka nyu catang, abih di nyu lac dom đơn vị dalam gah năng lượng, pandap panda piah patrun patakik di abih bruk đầu cơ tích trữ, ngak kan kandah tal darak pasar saong an sinh xã hội.

Karja jeng brei peih ngak siam, sami samar sarak tài khóa saong jien padai, pasang iek samar drah dom bruk ba tal tagok yaom xăng menyek piah trun kanjah jhak ngan saong cakrok haong lạm phát. Langiu di nan, bruk pablei tabiak negar langiu menyek tamo jeng meda tagok biak rilo ka kadung jien rajaei thun ini tuk yaom menyek daok tagok yaom khang. Kayua yau nan ye, Karja meda pandar meneing jien ini piah trun jien je mangaok yaom xăng menyek daong khik tani tanat yaom xăng menyek dalam taneh ia piah patrun, patakik lạm phát.

TS Phạm Công Hiệp ndom lac: Trun thuế, phí ngan saong xăng menyek jeng lac 1 kham merat praong meng Rajaei piah pasang iek lạm phát. Kayua yau nan ye, Rajaei njauk sahneng kuhria bruk kuhri kuhria veik dom janih thuế phí pambuak tal xăng menyek, abih di nyu lac thuế khik caga môi trường. Taphia nan, brei hu jalan piah khik kajap bruk pabak xăng menyek meng ngak tabiak dalam taneh ia, patagok khik piah xăng menyek blei meng negar langiu tame piah pandar tuk mboh lac njauk pandar./.

Urang lang: Mousaphuong- 3/7