CÔN ĐẢO – MENG GUK DUNYA UAK DREI TAGOK JENG SURGA JIRAH RIVANG
Thứ bảy, 06:00, 17/05/2025 Urang lang: MINH KIÊN Urang lang: MINH KIÊN
CHAM.VOV.VN: Dalam jalan patagok tal thun 2030, meta maong ka kinh te tal thun 2050, huyen Côn Đảo daok brei mboh jirah rivang lac gah kinh te hu makna. Di kein lagaih hu dahlau saong yaom kaom sajarah – ilamo siam gheih, Côn Đảo daok pataom tame dom janih jirah rivang karei yau ye: jirah rivang sinh thai, jirah rivang yang mebang, agama, jirah rivang ilamo – sajarah, padeih padei di labik tasik kaoh pulao glaong pakat saong jirah rivang glai – tasik. Kadha di Lưu Sơn.
Video Player is loading.
Current Time 0:00
/
Duration 0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
Stream Type LIVE
Remaining Time -0:00
 
1x

Mbang akaok meti mai tal Côn Đảo, sa-ai kamei Lương Thị Thanh, tuai damuai mai meng Nghe An, yaom lac hu nao biak rilo kaoh pulao di dalam taneh ia min mai tal Côn Đảo sa-ai mboh hu bruk karei. Nan lac langik tasik hacih sa-at, rilo thaik thaot sang danaok klak yau sang guk, sang Sở Cò, ghur Hàng Dương, Bến Đầm… taong abih lac daok tamo, biak karei saong dui pachreih dom urang chreih jirah.

Urak ini gilai haok tabiak kaoh pulao jeng biak lagaih, lahik 3-4 mon meng taneh riya tabiak kaoh pulao meng jalan tasik, daok jalan ahaok par ye drah samar rilo jang nan meda hu mai sang dalam harei. Min, tui sa-ai Thanh, piah daok di kaoh pulao rilo harei ye urang ngak jirah rivang, karja palei brei patagok rilo bruk jirah dui pachreih tuai damuai:

“Biak di taneh di Côn Đảo biak sit, labik jirah ye oh hu rilo, meyah buh tabiak sa harei ye nao hu abih kaoh pulao paje. Tui dahlak hulin, dom urang ngak jirah rivang brei hu bruk ngak piah ngak jeng bruk karei dut haong dom kaoh pulao karei yau ye: dom labik me-in jirah… Meyah angaok kaoh pulao hu inem karei piah tuai damuai mai tal ini oh lac ka bruk duh yang mebang, agama bo daok meda jirah me-in, padeih padei lahei”.

Amuk Trần Thanh Thuý, Akaok Kapul Jirah rivang Côn Đảo ndom mayai lac, labaih 90% tuai damuai mai tal Côn Đảo lac jirah duh yang mebang, agama. Asal kadha ini ngak oh samu gauk di dom tour jalan jirah rivang glai tasik, jirah rivang inem mek sajarah, pato megru. Tui amuk Thúy, di dom kaoh pulao daok di Bein pakat negar Côn Đảo hu biak rilo danak dak yau ye: tame dalam ia iek karang, iek nduk mebaoh, palao nduk tame tasik, vah ikan, padang kajang ndih tapa malam… Piah tuai damuai mai tal kaoh pulao meda jirah taong abih meyao meyit, dui atah tukvak daok gilac kaoh pulao, Kapul Jirah daok jak ba dom urang daok dalam kapul ngak jeng sa talei pambuak dom meyit meyao meng bruk daok gilac veik, pandap mbang, tour jirah, labik jirah rivang…

“Urak ini, dom urang dalam kapul saong karja palei biak caong pambuak gilac haong gauk, caong khin dui atah tukvak di tuai damuai daok gilac Côn Đảo atah jang piah jirah di angaok glai – ala tasik di Bein pakat negar. Dalam glai hu phun talei ndik, phun ngak gheih, ia craoh biak gheih bo tuai damuai oh hu tukvak jirah. Urak ini tabiak dom kaoh pulao lac hu labik piah padeih padei, hu labik padang kajang piah ka tuai damuai jirah dom bruk yau ye vah ikan, luai ia, tame dalam ia iek karang, iek nduk mebaoh, mbang pandap mbang”.

 

Ong Lê Anh Tú, Bi thu Huyen uy Côn Đảo brei thau, jalan ngak tal thun 2030, Côn Đảo raok meng 1 – 1,2 trieu mbang tuai/thun, dalam nan hu labaih 47.000 mbang tuai dunya; jien mek tame meng blei salih gah jirah rivang hu labaih 20.000 ty dong. Tal thun 2050, tuai damuai mai jirah kuhria hu 2 trieu mbang tuai/thun, tuai dunya meblah meng 20 - 25%. Tukvak anak tal Côn Đảo brei jhul khang dom labik padeih padei 4 – 5 patuk, labik jirah me-in pagam haong sangka prein yava, pahat padhih di tasik, meyit meyao MICE, pasak blei salih saong kinh te malam di dom labik yau ye Cỏ Ống, Bến Đầm saong pasak Côn Sơn:

“Ngan haong labik Cỏ Ống ye urak ini huyen daok salah blaoh dom harak gar puac abih di ramik rabha labik, ngan haong labih 520ha. Hadei di nan huyen ngak ka blaoh ramik tantu tani tanat 1/500, dom harak gar dalam 2025 piah ieu da-a buh jien tame dom danak dak jirah rivang pagam haong sinh thai, pacang khik alam langik”.

Ngan haong jalan kuhria ini, huyen Côn Đảo caong takre brei dui pachreih khang bruk hu mbaok tame di rahra, gah ngak mbang pablei salih dalam bruk padang labik jirah rivang hijao, tani tanat, karo kajap, tapa nan paglaong raidiuk rahra saong jhul tagok cakrok kinh te – xa hoi bhum palei.

Sarak ka 11 di Tinh uy Ba Ria – Vung Tau jeng mboh lac, Côn Đảo jeng labik jirah rivang pakat negar, pakat dalam bhum Dong Nam A saong pakat dunya, ngan haong ndap nda jirah rivang hijao, asar siam, siam mekre haong alam moi truong.

Urang lang: MINH KIÊN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023