BHXH tỉnh Bình Dương bahrau peih Mbang ndem mayai nao mai haong doanh nghiep saong urang ngak ka sarak BHXH, BHYT. Mbang nyaom hu ndem ka dom yaom glaong di sarak BHXH, BHYT dalam bruk kinh tế-xã hội. Min hu oh takik rahra saong doanh nghiep jeng ka oh mboh cambaih yaom glaong di sarak BHXH, BHYT, nan ye ka oh halain hatain caga hu mbaok tame.

Nan ye, mbang nyaom peih tabiak piah daong langyah , tacei jalan ka dom DN saong urang ngak ka bruk hu mbaok tame saong mbang tui sarak BHXH, BHYT; gam haong nan langyah dom tavak tavaiy pambuak tal.

Di Mbang nyaom, lambaok rilo doanh nghiep brei mboh bruk caik hatai tal Du thao Hukum BHXH (pasiam veik) daok hu Quốc hội ginum biai saong kuhria brei tapa di Mbang nyaom ka 7, abih di nyu nan lac dom che do padeih huu saong BHXH sa mbang. Pagap yau “urang ngak thun ini umo 35 thun saong hu mbaok tame BHXH hu 15 thun. Mayah taduan BHXH sa mbang, hadei di nan lac patui veik hu mbaok tame BHXH meng akaok. Nan ye, jien bilan padeih huu di urang ngak hadei di ini meda gaok tavak tavaiy hagait halei oh?”.

Javap jaloi panuac sua tangi ini, BHXH tỉnh Bình Dương brei thau, yaom kuhria rah tapa jien bilan kak BHXH hu brei thau tui adat di Paka 62, Paka 64 Hukum BHXH 2014; Paka 9, Paka 10 Sarak ka 115/2015; Paka 20 Thông tư ka 59/2015/TT-BLĐTBXH; Khoản 19 saong 21, Paka 1 Thông tư ka 06/2021/TT-BLĐTBXH hu kuhria yau hadei di ini: Yaom jien bilan hưu yaok bilan hu kuhria meng tỷ lệ  phần trăm mbang jien bilan padeih huu yaok bilan gam haong yaom kuhria rah tapa jien bilan kak BHXH.

Dalam nan, tỷ lệ phần trăm  jien bilan padeih huu yaok bilan hu brei thau lac jien kak BHXH ginup 20 thun (ngan haong likei) saong 15 thun (ngan haong kumei) ye mbang jien bilan padeih huu lac 45%; hadei di nan, yaok thun kak BHXH ye jien bilan ini hu kuhria pabak tame 2%. Tỷ lệ phần trăm mbang jien bilan padeih huu yaok bilan glaong abih lac 75%. Tanut kuhria jien mek tame tui bilan kak BHXH hu kuhria meng dom tanut jien bilan kak BHXH di abih tukvak kak. Jien mek tame tui bilan hu kak BHXH piah ngak asal kadha kuhria tanut yaok bilan kak BHXH di urang ngak hu rami ramik tui tanut yaom cai pandar di yaok tukvak tui adat di Rajaei.

Langiu di nan, urang hu mbaok tame BHXH tự nguyện hu tukvak kak BHXH glaong jang dom thun samu haong jien bilan padeih huu lac 75% tuk padeih huu, ye langiu di jien bilan padeih hưu daok hu mbang jien daong sa mbang. Tanut jien daong sa mbang hu kuhria tui dom thun kak BHXH glaong jang dom thun samu haong yaom jien bilan padeih huu lac 75%, yaok thun kak BHXH ye hu kuhria samu meteh bilan tanut kuhria rah tapa yaom jien bilan di bilan kak BHXH.

Yau nan, thun kak BHXH dak rilo saong tanut jien bilan kuhria ngak asal piah kak BHXH dak glaong, ye jien bilan padeih huu di urang ngak taduan hu dak glaong. Kayua yau nan ye, mayah urang ngak taduan BHXH sa mbang, hadei di nan patui veik hu mbaok tame BHXH, ye dom thun hu mbaok tame BHXH meda njauk trun, nan ye yaom jien bilan padeih huu oh glaong.

Pagap yau sa bruk lac, urang ngak hu dom thun kak BHXH ginup tui adat di Hukum BHXH piah taduan che do padeih huu, min jeng daok dalam umo thun ngak bruk. Nan ye, tuk urang ngak padeih ngak, padeih kak BHXH saong ngak bruk karei piah cang ginup umo padeih huu, ye jien bilan padeih huu meda gaok cuang kandah hagait halei oh? Bruk ini, lambaok ka BHXH tỉnh Bình Dương brei thau: “bruk padeih kak BHXH meda gaok kan kandah, kayua mayah kak BHXH ginup 20 thun (ngan haong like) saong 15 thun (ngan haong umei), ye jien bilan padeih huu tok lac 45% yaom jien bilan kuhria ngak asak piah kak BHXH”.

BHXH tỉnh Bình Dương jeng hu ba tabiak sa bruk pagap karei, nan lac Mayah sa urang ngak lac kumei ginup 20 thun kak BHXH, haong yaom jien bilan kuhria rah tapa bilan kak BHXH lac 4 triệu đồng, ye jien bilan padeih huu hu taduan yau hadei di ini: yaom jien bilan padeih huu (55%)- samu 2,2 triệu đồng sa bilan; abih tih jien bilan padeih huu (240 bilan) samu 528 triệu đồng; BHYT yaom 972 ribau dong sa bilan – samu 19,4 triệu đồng; daong jien ngak ndam matai saong tử tuất lac 24,6 triệu đồng. Yau nan, abih tih paok jien taduan hu lac labaih 572 triệu đồng. Dalam tuk nan, mayah taduan BHXH sa mbang ye hu kuhria: 4 triệu đồng x (1,5 x 13 + 2 x 7)= 134 triệu đồng- nan ye nyu bier jang 438 triệu đồng./.