MA-OM HIJAO TANEH SAOH MBUAN CEIK KALU PIAH URANG XƠ ĐĂNG HU BRUK NGAK MBANG KHANG KAJAP
Thứ bảy, 07:00, 12/10/2024 Urang lang: TS. PHÚ VĂN HẲN Urang lang: TS. PHÚ VĂN HẲN
CHAM.VOV.VN - Mai meng sarak jao brei ngak saong biyar jien mayit brei ka moi truong glai, mikva urang bangsa Xơ Đăng daok di palei Ty Tu, xa Đăk Hà, huyện Tu Mơ Rông, tinh Kon Tum hu jien mek tame karo, dak harei dak tani tanat dalam raidiuk, mbang ngui. Urang Xơ Đăng dak harei dak jia tame dalam bruk ngak mbang, pala drak saong dak harei dak tabiak truh kan kathaot. Kadha vak di Khoa Điềm urang vak daok di Tay Nguyen brei thau.
Video Player is loading.
Current Time 0:00
/
Duration 0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
Stream Type LIVE
Remaining Time -0:00
 
1x

Palei Ti Tu, xa Đăk Hà, huyen Tu Mơ Rông hu 80 baoh sang ngan haong jaik 500 urang. 4 thun blaoh tapa, meng pajaih daong brei di kanja saong eng drei blei, rahra dalam di palei hu pala bahrau labaih 30 héc-ta glai, rilo abih di nyu ieu lac phun manyek thông klau hala. Ba akaok nao dahlau dalam bruk pala glai di taneh klak lawik di palei Ti Tu hu saai Vi Văn Chồm, Bi thu Chi bo gam akaok palei. Thun 2021 saai Chồm buh jien blei pajaih piah pala 1,5 héc-ta phun thông klau hala. Dalam 2 thun 2022, 2023, mai meng gah daong pajaih di kanja saong sang saai pala veik jaik 1.500 phun sơn tra, mắc ca. Saai Vi Văn Chồm, brei thau lac, sang saai jang yau dom baoh sang daok di palei Ti Tu thau hu dom kein lagaih di bruk pala glai:

“Mikva di ini sahaneng mboh kein lagaih mai meng bruk pala glai. Drei pala glai gam ma-aom hijao ka glai, gam pacang caga khik taneh, khik hu ia piah ka mikva ngak padai. Patakik hu haluk taneh jaleih, hajan hangin, sua ribuk. Yang ka dua di nyu mboh katak manyek phun thông jeng hu yaom glaong, phun thong jeng lagaih haong langik tasik, taneh riya di ini, yau nan ye mikva biak takre pala phun thông”.

Gam haong bruk khik ramik siam labaih 2.000 héc-ta glai tamo, 4 thun blaoh tapa, rahra 9 palei di xã Đăk Hà jeng pala bahrau hu jaik 200 héc-ta glai. Dalam nan hu labaih 100 héc-ta mai meng kadung jien kanja daong blei pajaih ngan haong tanut yaok jien 10 triệu đồng brei ka sa héc ta saong haong taneh daok veik kayua mikva buh jien tame eng gam haong bruk daong ba meng kadung jien rahra rik tame. Ong Dương Đăng Khoa, Akaok UBND xã Đăk Hà brei thau, jeng oh lac mbuan piah ka rahra salih meng bruk pala phun panak harei oh kein lagaih salih tapa ngak mbang pala glai :

“Ngan haong taong abih urang jabat di dalam karja di politik bap rein yawa tame biak catang, glo akaok rahra jeng dak harei dak tagok glaong. Dalau di nyu hu urang hu angan je, urang jakar di palei ba akaok nao dahlau dalam bruk pala glai, mikva mboh hu kein lagaih, dak harei dak chreih ngak tui. Jeng meda hu dalam nan mboh dom baoh sang ka oh thau cambac jalan sangka ieik glang. Karja jeng hu sangka ieik glang dak wah daong ba brei ka mikwa peih ngak siam bruk ngak ini”.  

Kham marat pala ma-aom hijao taneh ceik kalu piah ba bruk ngak mbang, duah jien karo brei ka rahra, meng thun 2021 tal ini, huyen Tu Mơ Rông hu pala labaih 2.000 héc-ta glai pataom gauk gam haong labaih 1,2 triệu phun karei, rilo dadam nan hu phun manyek thông, sơn tra, mắc ca... Dalam thun ini, UBND tinh Kon Tum jao pala bahrau 270 héc-ta glai. Kuhria tal abih bilan 9 bahrau blaoh, huyen pala hu labaih 325 héc-ta, tagok glaong 55 héc ta dut tui caong khin dalau. Ong Võ Trung Mạnh, Akaok UBND huyện Tu Mơ Rông brei thau lac, piah salih hu bruk ngak, meng bruk jak glai ngak puh pakak yau meng dalau salih tapa pala glai, khik caga glai, ye njauk daong ka rahra khik siam tani tanat hu bruk ngak mbang ngui:

“Tui pakat karja huyện bruk cak rok patagok glai njauk pagam haong bruk khik tani tanat haong haong bruk mbang ngui, yau nan ye huyen hu pato tacei ka dom xa, dom kapul nyaom, dom urang ngak mbang blei salih daong ka rahra pala glai, gam daong cak rok patagok pala dom janih mala glai meng pala. Pagap yau pala phun manaih, pala phun sâm talei, dom janih phun jru piah tani tanat dalam tukvak masa ka oh hu kein lagaih mai meng pala glai jeng duah hu kein lagaih dalam tuk wak masa raong ka phun pala atah dhua”.

Tui jalan kuhria pala glai piah pala phun jru, raong glang di mala phun glai gam haong patagok pachreih ngak jirah main du lich, huyen Tu Mơ Rông hu khik ramik, khik siam labaih 58.000 héc-ta glai tamo, jeng daok pachreih pala glai tagok. Langiu di nan bruk pachreih rahra kham marat pala glai, kanja huyen jeng hu jak ba rilo prein khang piah oh padeih ma-aom hijao taneh glai cek kalu kalang. Ini ieu lac asal janih kadha hu angan piah ka huyện Tu Mơ Rông peih praong taneh jaik 4.000 héc-ta phun jru hu blaoh, jhul pakhang bruk cak rok patagok bruk ngak mbang meng glai, ba bruk mbang ngui duah jien karo kajap ka yaok piluh ribau urang bangsa takik Xơ Đăng, ieu lac urang bangsa takik hu ralo labaih 95% rahra di dalam huyen./.

Urang lang: TS. PHÚ VĂN HẲN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023