Adit puac bilan 8, cei gru anai gru sang bac THCS saong THPT Lê Hữu Trác mai ravang sang di 2 adei sa-ai pajeng lac Thị Chúc, Thị Yêm, bangsa M’Nông (palei Tân Bình, xã Đắk Ngo, huyện Tuy Đức). Dua adei daok daong amaik ame ngak hareik, buh khak ka bein cà phê. Sang dom adei lac sang kan kathaot. Adei Thị Chúc biak drut drui tuk dom gru mai ravang, pachreih ba. 

 “Sang adei kan kandah, hu dom cei gru anai gru, amaik ame pachreih ba adei nao bac. Thun bac bahrau adei hu caga ginup blaoh tapuk siphau. Adei kham merat bac ta-a kayua amaik ame.”

Ong Điểu Thắng, ame di Thị Chúc saong Thị Yêm brei thau, 2 anek kamei umo 15 thun paje, lac menuac ngak bruk daong prein ka sang, min ong tuk halei jeng pachreih ba dom anek nao bac piah raidiuk harei hadei hu mbaun lagaih jang. Meng hu dom sarak daong di Đảng, Karja bo dom anek di ong oh daok klaak bac meteh dhi tra.

 “Sang drei biak kan kandah, daok atah sang bac, jeng hu bruk sangka di Đảng, Karja, sang bac, daong ka dom kamuan jien mbang, jien daok, jien nao mai. Drei jeng kham merat pachreih ba dom anek kham merat nao bac piah thau akhar haroh, thau kuhri kuhria piah raidiuk harei hadei hu mbuan sahnang jang.”

Ong Nguyễn Thế Hiệt, Hiệu trưởng sang bac THCS – THPT Lê Hữu Trác, xã Đắk Ngo, huyện Tuy Đức brei thau, di bhum biak kan kandah, rilo anek saih lac menuac ngak bruk daong prein sang tuk umo bahrau 15-16 thun. Piah khik ginup anek saih nao bac, mban giám hiệu saong dom gru pato bhian mai tal dom puk palei jak ba dom adei nao bac. Tapa nan, dom gru hu pathau khan dom sarak daong di Đảng, Karja brei ka anek saih bhum atah bayah, bhum bangsa takik, daong ka amaik ame anek saih thau hu yaom glaong di bruk bac ngan saong raidiuk.

 “Mban giám hiệu sang bac haong gru chủ nhiệm, pambuak haong dom puk palei, karja palei nao jak ba dom adei nao bac. Daok sarak ye xã bhum 3, bhum biak kan kandak njauk hu 2 sarak tui Nghị định 81 daong jien bac ta-a saong Nghị định 116 daong brah, jien mbang, jien daok ka dom adei, biak siam.”

Tỉnh biak caik hatai sangka tal anek saih daok di bhum atah bayah, bhum bangsa takik. Caga ka thun bac bahrau, gah pato megru pambuak bruk haong hệ thống chính trị di cơ sở mai tal yaok puk palei piah thau cambaih saong jak ba anek saih nao bac. Meng dom anek saih sang kan kandah, gah pato megru duah jalan daong brei. Jalan ngak di gah pato megru lac oh caik luai ka anek saih halei klaak bac kayua sang kan kandah.

Urak ini dom sarak daong ka anek saih bhum atah bayah, bhum bangsa takik tui Nghị định ka 116 thun 2016 saong Nghị định 81 thun 2021 di Rajaei daok tagok hu rilo siam lagaih di tỉnh Đắk Nông. Dalam dom thun bac 2022-2023 saong 2023-2024, hu labaih 14.000 anek saih dalam tỉnh hu daong jien mbang, jien daok, jien sahui bac megru haong yaom jien abih tih lac jaik 21 tỷ đồng. Ong Phan Thanh Hải, Yam ndok Sở Pato Megru tỉnh Đắk Nông brei thau:

“Dalam dom thun tapa, dom sarak di Trung ương saong di tỉnh biak caik hatai sangka tal anek kamuan, anek saih di bhum atah bayah, bhum bangsa takik. Abih di nyu lac hu 2 Nghị định 116 saong 81 di rajaei. Bruk daong ini hu tame dalam raidiuk, daong pachreih dom kamuan bhum atah bayah, abih di nyu lac anek kamuan bhum bangsa takik nao bac hu mbuan lagaih jang, trun hu bruk anek saih klaak bac biak rilo dalam dom thun tapa.”

 Dom harei ini, anek saih di bhum atah bayah, bhum bangsa takik di Đắk Nông jeng yau di Tây Nguyên, daok chreih chrai mai bac gilac veik. Gam haong bruk kham merat di gah pato megru, dom cei gru, anai gru pambuak pagam haong puk palei, dom sarak di Đảng, Karja daok hu daong biak siam ka dom adei kham mertat yam tapa kan kandah, yam tal harei hadei hadah hadai./.