Lac ame di 3 urang anek daok umo mbang bac, sa-ai Minh Tuấn (Quận 7, TP.HCM) brei thau, kapul amaik ame meyah ngak njauk ye meda duah hu jalan ngak piah daong gauk, oh njauk lac họp blaoh ba tabiak sa yaom jien parabha tui akaok manuac piah rik tame atau lac labik piah ka amaik ame brei mboh hu bruk taduan buh tabiak.

Sa-ai Tuấn hu anek prong daok bac pakat dua, saong oh ka hu thun halei sa-ai mboh kapul amaik ame kamalah gauk ka buk rik jien tame kadung jien di kapul. Taong abih dom janih jien mek tame – cai tabiak jeng hu dom urang amaik ame ngak brei ka nyu cambaih laih meng akaok mereip. Yaom jien mek tame mbiah haong prein saong dom urang amaik ame jeng halar hatian daong gauk: “Lavik lavik pagap yau ti vi khut atau dom bruk bahrau tamuh tabiak amaik ame khin kuhria ka anek ye khaol dahlak meda tabiak panuac brei blei. Anek prong di dahlak bac dalam 5 thun ye taong abih yaom jien rik tame kadung jien oh ka tal 10 triệu.”

Tui ong Trần Trung Mậu, Phaok Akaok Kapul urang dahlau diah ngak gru pato di TP.HCM, kapul amaik ame njauk hu dalam sang bac, lac labik pambuak pagam di sang bac saong anek saih. Min kapul amaik ame tok ngak dom bruk yau tui mong tui iek bruk bac ta-a di dom adei, samar drah ba tabiak panuac daong ka dom bruk kan kandah dalam tal bac,…Saong kadung jien di kapul oh hu lạm dụng bruk  xã hội hoá bo ba tabiak rilo bruk mek jien tame saong cai pandar tabiak oh njauk, poh pang jeng. Bruk jak ba oh brei kuhria tui akaok manuac. Urak ini, oh njauk lac taong abih amaik ame thei jeng hu rai diuk yau gauk saong njauk hatai haong dom yaom jien buh tabiak langiu di jien học phí. Kayua yau nan ye, bruk jak ba brei công khai, brei hu jalan ngak cambaih laih di sang bac.

Taphia di nan, bruk thu chi yaom lac tabiak meng amaik ame, min urang dang akaok sang bac njauk mong iek, thau cambaih piah hu dom jalan thu chi njauk, iek jeng, oh lac jak ba gam sa tuk rilo bruk saong bruk jak ba brei tui jalan halan hatian. Ong Mậu ndom lac: "Taong abih dom jalan ngak di Kapul amaik ame anek saih tal bac atau lac Kapul amaik ame di sang bac jeng brei tapa Hiệu trưởng. Hiệu trưởng lac menuac pan saong njauk sahneng kuhria iek njauk ngak atau oh, meyah hiệu trưởng oh thau tal, ye yaok tal bac, yaok sang bac hu sa jalan ngak karei di gauk. Kayua yau nan ye dahlak saneng lac labik dang di Hiệu trưởng lac biak prong". 

Tui PGS.TS Nguyễn Kim Hồng, urang dahlau diah ngak Hiệu trưởng sang bac Đại học Sư phạm TP.HCM, urak ini bruk xã hội hoá pato megru oh hu makna lac taong abih jien sahui di bruk pato megru njauk jao abih ka bhap bani. Bruk rik jien dalam sang bac, kuhria gam kadung jien di Kapul amaik ame njauk hu quy định catang saong hu pasang iek dalam dom bruk thu chi di sang bac. Hiệu trưởng jeng lac menuac hu labik dang prong, taduan mek saong pasang iek, brei tapa dom bruk cai pandar ini.

Anak meta mboh lac, hu dom kapul amaik ame pagam pambak tame bruk amaik ame caong khin anek bik hu bac ta-a di labik siam di abih bo mek jien oh njauk, ngak ka amaik ame sahneng mboh lac meyah drei oh rik jien tame ye anek bik drei njauk mong iek karei. Kayua yau nan ye, bruk mek jien tame kadung jien ini juai parabha tui akaok manuac ngan haong hatai saneng taong abih dom amaik ame thei jeng hu jien piah rik tame dreh yau gauk. 

PGS.TS Nguyễn Kim Hồng mboh lac, bruk rik tame dom janih jien langiu di jien học phí saong oh lac jien bắt buộc ye brei ka urang hu bruk halan hatian. Sa kapul amaik ame siam lac dom menuac daong ba gauk: “Ngan saong sa Kapul amaik ame siam, dom sang kaya meda rik daong rilo jang dut haong dom baoh sang karei. Dom baoh sang oh hu rilo jien jeng oh njauk kateik geik tuk rik jien ka bruk ngak di anek saih, oh hu quyền yau nan."

Ndom katut veik, bruk mek jien tame saong cai pandar kadung jien amaik ame dahlau di abih brei ngak ka nyu tantu, cambaih laih saong siam laghaih, praong di abih lac paglaong bruk halan hatian. Langiu di nan, jeng brei hu adat cambaih laih piah ka bruk xã hội hoá dalam sang bac oh daok mek angan kapul maik ame./.