Di huyện bhum ceik Bác Ái, meng danak dak pala phun di taneh saoh, mbuan ceik kalu kayua Bein Negar Phước Bình peih ngak saong daong phun pajaih meng 5 thun dahlau, rilo sang bhap bini bangsa Raglai khang hatai salih phun pala takik kein laba tapa pala baoh kruac bhung kanduh hijao.

Tapa tukvak pala saong sangka iek glang, phun kruac bhung kanduh hijao biak lagaih haong taneh riya di huyen; kein laba glaong jang dut haong pala padai apuh, pala tangei. Tal tuh ini, rilo sang bhap bini bangsa takik di huyen Bác Ái hu jien mek tame meng yaok pluh tal yaok rituh trieu dong meng pala kruac bhung kanduh hijao.

Sang ong Pi năng Chiên, palei Bạc Rây 1, xã Phước Bình – sa dalam dom urang khang hatai salih meng tangei, padai apuh takik kein laba tapa pala kruac bhung kanduh hijao. Hadei di 5 thun pala iek 150 phun kruac bhung, ong Pi năng Chiên hu jien mek tame labaih 70 trieu dong, hadei di tuk kaoh abih phun jien buh tame ngak.

Daok pak Ninh Phước, huyen hu bhap bini bangsa Cam daok, karja hu pilih ruah bruk patagok ngak nong tui jalan “mblang hamu praong”, patagok dom janih phun ba mai yaom kinh te glaong yau nyo, medar, abih di nyu nan lac mang tei. Duk ka yaom kinh te, “mblang hamu praong” saong ngakpadai pajaih di dom xa Phước Hậu, Phước Thái tagok jien laba rilo jang 5,8 trieu dong sa ha dut haong ngak padai mbang; ngak brah hacih di palei Hamu Tanran laba tagok hu rilo jang 7 trieu dong sa ha dut haong ngak padai dai tra. Meng nan, raidiuk bol bhap rahra Cam di huyen Ninh Phước dak harei dak patagok, rilo sang tabiak truh kathaot, yam tagok ngak kaya, padang sang danaok gheih praong.

Abih di nyu nan lac, peih ngak Danak dak “Pandar ilamu saong kỹ thuật dalam raong lamo mek ralow di dom xa kan kandah, bhum bangsa takik” di dom xa bhum bangsa takik dalam dom huyen Ninh Phước, Ninh Sơn, Bác Ái, tal tuk ini, hu yaok rituh sang bhap bini bangsa takik hu pato pakai, pathram megru bruk raong lamo mek ralow. Rilo sang hu patagok tapol lamo yaok pluh drei haong phun jien yaok rituh trieu dong, hu jien mek tame tani tanat.

Gam haong bruk patagok padang ngak dom bruk cakrok patagok kinh te di bhum bangsa takik saong bhum ceik, tinh Ninh Thuận hu jhul khang bruk ngak jeng talei pambuak gauk dalam ngak tabiak, pablei kaya pandap saong patagok bruk ngak nong tui talei yaom di dom huyen Ninh Phước, Ninh Sơn, Bác Ái...

Taphia nan, dom huyen hu rilo bruk pambuak gauk raong glang pablei tabiak anek pabo, pabe, lamo, pabui, menuk haong labik ngak ralow. Dom bruk pambuak tui talei yaom ngak tabiak, che bien pablei hu 15 kaya pandap pagam haong Danak dak OCOP dalam huyen, talei yaom ini hu brei angan lac pandap kaya OCOP hu meng 3-4 patuk.

Tapa taong yaom, hu mbaok tame talei pambuak, rahra oh lac hu pablei kaya pandap haong yaom tani tanat, salamat bo yaom mek hu di dom bruk ngak pambuak gauk jeng glaong jang meng 15-20% dut haong ngak tabiak tui jalan meng kal, takik hu bruk pala njauk, lahik yaom.

Tui ong Đặng Kim Cương, Yam ndok So Ngak nong saong Patagok palei pala Ninh Thuận, meng rilo thun tapa, Ninh Thuận kham merat peih ngak dom sarak daong patagok bruk ngak nong saong palei pala saong hu dom sarak dui pachreih dom doanh nghiep buh jien tame bruk ngak nong; jhul tagok bruk pambuak gauk ngak, salih bahrau kong nghe. Meng nan, daong siam tame bruk patagok dom bruk ngak praong, dom bruk pambuak gauk di doanh nghiep, hop tac xa saong sang rahra, meng pala ngak tal che bien saong pablei tui talei yaom.

Meda ndom lac, dom bruk ngak nong tỉnh Ninh Thuận peih ngak dalam tukvak tapa hu daong patagok yaom kinh te dalam bruk ngak nong di tỉnh. Raidiuk bol bhap rahra bangsa takik hu paglaong, rilo sang bhap bini bangsa takik tabiak truh kathaot saong yam tagok ngak kaya meda, hu jien daong dom sang bangsa takik daok kan kandah ba gauk patagok bruk ngak mbang./.