Tui ong Phạm Văn Việt, Taong Yam ndok Cty Việt Thắng Jean, Phó akaok Kapul jhik pet TP.HCM, tal thun 2024, dom doanh nghiệp jhik manyim mayah oh pabak hu dom asal kadha hijao di EU meda njauk kak je khik caga alam môi trường. Tuk nan, doanh nghiệp njauk blei tín chỉ cacbon yaom 86 USD/tấn tuk pablei tame darak pasa ini. Mayah doanh nghiệp pablei tabiak takik ye meda oh ginup jien piah blei tín chỉ ini. Tal tukvak ini, Ban raya bahrau hu 5-10% doanh nghiệp jhik manyim mek hu dom asal kadha di kinh te hijao Châu Âu (EU). Ong Việt brei thau, piah bruk ngak hijao ye njauk hijao meng akaok tal pablei tabiak, meng bruk ramik ngak, pilih ruah pandap ngak, công nghệ tal bruk pandar, nan ye ngan haong doanh nghiệp sit njauk hu sarak daong cambaih laih: “Ngan haong doanh nghiệp Việt Nam, kan kandah lac bahrau taong yaom tui yaook bruk ngak nan ye mayah lac doanh nghiệp gia công atau FOB (chỉ định) ye biak kan. Doanh nghiệp daok dalam chuỗi cung ứng pandap panda hu tanut chuan ye njauk peih ngak saong urang langyah ka drei min suai. Kayua yau nan ye, kol drei njauk hu jalan ngak, urang langyah ramik ngak tui dây chuyền yau habar ka nyu lagaih di abih saong langyah biak cambaih ye meng buh jien tame ngak”.

Oh lac jhik manyim bo rilo gah karei bruk salih hijao jeng kan kandah, kayua 97% doanh nghiệp di TPHCM lac doanh nghiệp sit saong mbaih nan ye takik phun jien saong công nghệ. Doanh nghiệp caong hu mesraiy phun jien hijao ye kan kayua adat hukum ka oh ginup piah ka gilang paraik khang hatai brei masaiy.

Daok gah năng lượng, yaok thun TPHCM pandar 25 tỷ Kwh điện, meblah 10% năng lượng di taneh ia, dalam nan năng lượng hacih, điện ia harei bahrau meblah 7%. Radaih pajeng công cộng hu takik, 86% rahra di Ban raya ndik radaih mac, radaih pandar dien biak takik. Ini jeng lac cuang kandah praong di TPHCM dalam bruk patagok kinh te hijao, kayua bruk ngak tabiak năng lượng hacih, năng lượng pasiam veik brei hu phun jien biak rilo.

Ndem ka ilamo dalam bruk paglaong kinh te hijao di Singapore, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Minh Khương, gru pato pakat glaong di Sang bac Chính sách công - Lý Quang Diệu, Đại học negar Singapore brei thau lac: “Tui ilamo di Singapore, Rajaei buh tabiak 70% piah ka dom doanh nghiep peih ngak dom danak dak hijao. Doanh nghiệp halei hu danak dak hijao halei siam gheih ye Rajaei meda buh tabiak paok jien ngak tuk camriep piah jhul patagok, abih di nyu nan lac danak dak patak pataom điện. Singapore hu jabat taduan bruk ngak lac Tổng cục Năng lượng ka bruk salih năng lượng ini bo dahlak hu panuac caong Việt Nam njauk peih ngak. TP.HCM hu Sarak ka 98 biak siam gheih bo kol drei pandar ngak habar takik di nyu 50% baoh sang hu điện ia harei”

Daok jalan ngak, sarak, ong Võ Văn Hoan, Phó akaok UBND TP.HCM brei thau lac: Urak ini, TP.HCM daok pataom tame padang ngak sarak ka cak rok patagok kinh te hijao. Khung sarak ini meda hu ngak salah dalam thun hadei. Taphia di nan, Ban raya jeng padang ngak veik paok asal kadha piah taong yaom, dut iek bruk tathuak nerak di dom doanh nghiệp, jabat kanja piah hu jalan ngak, sarak dui pachreih: “Kol drei meda padang ngak paok asal kadha piah dut iek hu bruk tathuak nerak, khik ramik bruk tathuak nerak saong trun manieng nerak. Yaok sa doanh nghiệp njauk thau drei pandar năng lượng yau habar, tathuak hadom tấn cacbon. Gah ngak tabiak, gah ngak kong, gah ngak nong, saong dom gah karei hu asal kadha yau nan, kol drei meng hu sarak lagaih, sarak dui pachreih. Doanh nghiệp halei pandar takik năng lượng, năng lượng takik tathuak nerak meda hu mbang tui kein laba yau habar”.

Urak ini, dom doanh nghiệp di TP.HCM meblah 30% doanh nghiệp dalam taneh ia saong bruk tathuak nerak sang kreig meblah tal 23% dom nerak tathuak di sang kreih dalam taneh ia. Ini lac cuang kandah di Ban raya dalam cak rok patagok kinh te hijao. Min, bruk TPHCM daok pataom prein tame padang ngak dom khung sarak samu gauk, siam lagaih, jaik taphia haong anak mata meda lac jalan dui pachreih, jhul samar bruk salih hijao di doanh nghiệp, gam haong nan, ieu pataom hu rilo prein khang dalam saong langiu taneh ia hu mbaok tame./.