Ngan haong labaih 40 ribau urang, bhap bani Cam Bình Thuận daok diukrai pataom  gauk di dom huyện Bắc Bình, Tánh Linh, Hàm Thuận Bắc…Bhap bani Cam hu bein ilamo biak karei, biak daneiy angan saong hu ralo janih. Taphia di dom inem mek, ilamo hu mboh di meta, palei ngak meng kan, urang Cam hu ngak tabiak dom janih ragu ragam, nghệ thuật bangsa biak karei saong hu ba tame dalam rai diuk bhian harei di bhap bani, ngak tabiak dom yaom ilamo biak gheih karei.

Ariya nan lac sa janih akayat di urang Cam Bình Thuận. Ini lac dom kadha akayat ngan haong rilo janih karei di gauk yau: pauac ariya, daoh ong medol, ariya pato adat... asal kadha Ariya biak rilo janih, bhian hu ndom tal bruk mbang ngui daok dang di bol bhap rah ra, dom tal angaok yau patao bia, halau janeng saong dom tal ala di bol bhap rah ra...Tui nghệ nhân Lâm Tấn Bình, dahlau diah, Ariya hu khik veik biak rilo dalam bhap bani Cam. Yau nan min, rai diuk cak rok patagok, dom tapuk cih vak meng akhar Cam khik piah Ariya saong urang thau daoh thau puac Ariya daok dak harei dak takik. 

Daok di dom xã bhum glaong di huyện Hàm Thuận Bắc, dom janih kadha daoh bhap bani, ragam tamia, ragu ragam bhap bani di urang Raglay saong K’ho jeng njauk klaak lahik nao. Ong K’Văn Bún, xã Đông Giang nan lac sa dalam takik urang daok thau daoh saong ma-in dom alat ragam bangsa di urang K’ho brei thau, dahlau diah, dom kadha daoh bhap bini, ragam tamia meng kan caik veik, sap raklei, kong chieng… piah pang piah iek oh kurang hu di bhap bani K’ho…Urak ini salih tame nan lac dom kadha daoh di jaman ini.

Peih ngak bruk "Khik ramik, patagok yaom ilamo meng kan siam gheih di dom bangsa takik pambuak pagam haong cak rok bruk rivang ma-in" daok dalam danak dak pakat negar cak rok patagok bruk ngak mbang kinh tế - bol bhap rahra bhum urang bangsa takik tukvak 2021 - 2030, Muyim tỉnh Bình Thuận hu peih 5 tal pato veik ilamo puac Ariya, pato bruk ngak lan am di urang Cam, pato tamia ka mikva urang K’ho ka labaih 100 urang tui bac nan lac anek kamuan dom bangsa takik dalam tỉnh. Ini hu mong yau “gai padak" rik daong biak prong tame bruk khik ramik drap ar hu makna biak praong glong ini di bhum taneh Bình Thuận.

Taphia di bruk peih dom tal pato tacei gilac ilamu ngak lan am meng kan di urang Cam, pato tacei gilac ilamo ngak ma-in bhap bani, Muyim tỉnh daok hu peih ngak iek, peih ngak gilac adat mbang Katê di urang Cam tỉnh Bình Thuận di dom bimon kalan. Tukvak anak tal, Muyim peih ngak bruk pato pathram ka jalan ngak, ilamu dak padang bruk inem krung pambuak gauk haong dom bruk rivang ma-in saong blei, pagam mek  pandap panda caong khin duh ka bruk dak padang bruk pambuak pagam haong dom bruk rivang ma-in yulit inem krung ilamo Cam.

Piah rik daong khik ramik, patagok yaom ilamo, jhul pakhang cak rok bruk rivang ma-in, dom thun jaik di ini, tỉnh Bình Thuận hu padang ngak veik, ngak bahrau rilo adat cambat jeng dom janih rivang ma-in biak gheih karei, bahrau pachreih hu rilo tuai damuai mai mong iek, duah thau. Pagap yau adat mbang Katê urang Cam di bimon Pô Sah Inư, ban Phan Thiết saong adat Nghinh Ông di bhap bani urang Lo di Bình Thuận.

Khik ramik saong patagok yaom ilamo meng kan bhum bhap bani dom bangsa takik nan lac sa dalam dom bruk hu Đảng, Karja sangka brei ngak dahlau, nan lac bruk njauk ngak chip dalam tukvak urak ini. Piah ba dom yaom ilamo meng kan jeng drap ar, biak biai hu daok dalam rai diuk di bhap bani, bhap  bini urang bangsa, abih di nyu lac tal rai rah ranaih njauk paglaong jalan sahaneng brei khik saong khik piah.

Ngan haong dom kham merat sa tangin haong gauk di dom pakat karja saong bhap bani bangsa takik, dom yaom ilamo meng kan di dom bangsa takik  dalam tỉnh meda hu khik ramik saong patagok, rik daong ngak brei kaya meda jang, mbak carak jang bein ilamo meng kan di Bình Thuận jang yau di Việt Nam./.