Bhum taneh tapen negar meng Khe Sanh tal Hướng Phùng di huyện Hướng Hóa hu pagap yau sa Đà Lạt ka dua, kayua taneh bhong ba-zan saong langik la-an bingi luac thun. Meda lac kayua yau nan ye bo urang Prang pilih ruah labik ini padang ngak dom bein cà phê praong meng dom thun bilan khai thác thuộc địa di Đông Dương. Dom xã Hướng Phùng, Hướng Linh, Hướng Sơn hu maong lac pasak di cà phê Quảng Trị, praong abih tih labaih 5.000 hec ta.

Gam haong phun cà phê ye phun bei plaom daok hu dom labik ngak tabiak peih praong darak pasar pablei tapa châu Âu saong châu Mỹ. Meng taneh praong abih tih labaih 12.000 héc ta, yaom jien phun bei plaom ba mai ka urang ngak nong di Quảng Trị tok dang hadei phun padai. Di 2 huyện Hướng Hóa saong Đakrông, bhum pala bei plaom piah ngak pandap di sang mac ngak tapung bei plaom Hướng Hóa hu labaih 6.000 héc ta. Sản lượng ini urak ini daok pabak hu 60 % prein ngak di sang mac. Meda lac tok hu di Quảng Trị, dom urang pala bei plaom hu padang kalup kapul sa rituh triệu. Ong Lê Văn Thể, Yam ndok Sang mac tapung bei plaom  Hướng Hóa - Quảng Trị brei thau: “Phun bei plaom pala dalam bhum ini hu năng suất biak glaong saong tapung biak siam, hu menuac blei dalam taneh ia saong langiu negar biak takre, hu angan je siam piah pablei kaya pandap ini. Dahlak mboh prein khang di bruk patagok năng suất biak praong, năng suất bei plaom kuhria rah tapa di Quảng Trị  lac meng 16 tal 20 tấn tui labik.”

Di dom bhum taneh trung du saong bhum ceik tapen negar Quảng Trị daok hu patei saong dom janih phun jru. Tui yaok pataom di gah ngak nong, Quảng Trị hu jaik 1.000 janih phun jru karei di gauk, yau ye dom janih phun quế, sa nhân, bời lời, chẩu, cà gai leo, chè vằng, hương nhu, kanyik, laya, Diệp Hạ Châu…Amuk Mai Thị Thủy, Cty cao dược liệu Định Sơn- Quảng Trị khan lac: “Bhum pala di kol dahlak oh hu jru hóa chất, hóa học, kol dahlak pandar pandap hữu cơ piah ngak…”

Jeng yau dom tỉnh bhum ceik karei, Quảng Trị hu oh takik kaya nong hu yaom kinh tế glaong, bak prein khang piah cakrok, daong ba jalan ngak mbang saong paglaong jien mek tame ka bhap bini. Min dom janih kaya nong ini takik hu prein khang piah tame dom darak pasar praong, kan tame; daok ngak sit sot, oh ka padang hu dom bruk pambuak gauk khang kajap. Dom kaya pandap hu sangka ngak siam mẫu mã, nhãn hiệu saong mek hu chứng nhận OCOP pakat tỉnh min bruk yaih khan oh ka khang nan ye oh ka peih praong hu darak pasar. Tui dom chuyên gia, piah ngak hu rilo janih kaya nong hacih, piah paglaong prein meriak gauk, cakrok khang kajap ka dom kaya nong labik bhum ceik, dom sở, ngành, dom tỉnh saong urang pala, ngak, brei pabak dom paka cambaih laih. Ong Phạm Hồng Quất, Akaok Cục Patagok darak pasar saong doanh nghiệp khoa học công nghệ brei thau: “Kurang rilo janih piah urang salih karei atau dom kaya nong urak ini hu biak rilo phân khúc bahrau saong kaya pandap hijao hacih, pambuak haong cakrok khang kajap ye ini lac dom jalan meda patagok hu siam lagaih di drei. Khin ngak hu bruk nan, brei patagok bruk pambuak gauk saong cakrok hệ sinh thái salih bahrau hadah krah, pambuak khang kajap haong hệ sinh thái padang mbang ngui hadah krah pakat negar saong pambuak kajap haong urang Viet daok di taneh ia langiu piah meda nao samar saong khang kajap”.

Meda ndom lac, langik tasik hu alin hadiah ka bhum taneh Quảng Trị dom siam lagaih karei piah cakrok patagok bruk ngak nong. Yaom lac taneh bhum pala, ngak oh praong min dom janih kaya nong hu biak rilo janih. Piah paglaong yaom kaya nong, abih di nyu lac di labik bhum ceik ye dom urang ngak nong daok nao jaik saong padang angan ka dom kaya pandap tui jalan đặc sản. Yaom glaong nan, lac bruk pataom veik di sa bhum palei bak pandiak haong ngin…/.

Lang sap: Mousa Phương