Tal bac sap Mông di sang bac phổ thông bangsa gam bac gam daok THCS huyện bhum glaong Kỳ Sơn hu peih ngak yaok adit. Dom anek saih caik hatai pang gru pato langyah, cih vak yaok baoh akhar. Ong Phan Văn Thiết, akaok jabat pato megru huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An brei thau: "Sap Mông ye khaol dahlak hu kuhria caha ka dom adei anek saih meng tal bac 3, tal harei ini dom kamuan tok bac brei paglaong tagok, daok veik dom adei thau cambaiah laih meng sap ndom panuac puac jeng yau akhar vak. Daok sap Thái ye khaol dahlak jeng hu peih ngak dom thun jaik di ini. Dom anek saih  hu bac megru tui".

Meng thun bac 2005-2006, Nghệ An hu peih bruk pato sap Mông ka anek saih tiểu học di dom huyện Tương Dương, Kỳ Sơn, Quế Phong. Danak dak pato bac tui tapuk siphau bangsa takik kayua Mentri Pato megru patabiak.

Meng hatai caong khin jeng anai gru pato akhar Thái tuk sap bangsa hu ba tame pato. Anai gru Vi Thị Mỹ Duyên urak ini daok pato di sangbac tiểu học Lượng Minh hu mboh tangin tame tal bac akhar Thái di pasak pato bruk ngak, pato megru gam gam huyện Tương Dương peih tabiak: "Tapa tal bac sap Thái hu peih tabiak di huyện Tương Dương ye adei thau hu akhar Thái piah daong khik ramik akhar Thái di bangsa..."

Meda ndom lac, dom puk palei dalam tỉnh Nghệ An hu kuhria caga ka bruk peih pato sap bangsa ka nyu siam gheih jang. Urak ini, Nghệ An hu dua bộ akhar Thái klak, hệ Lai Pao saong Lai Tay kayua yau nan ye bruk palih ruah bộ akhar halei piah ba tame pato jeng lac kadha njauk sangka. Kayua lac  bộ akhar sap bangsa hu ba pato dalam dom sang bac njauk lac bộ akhar meng kan hu bhap bani pandar, hu jabat chuyên môn pasang iek tapa atau bộ akhar hu pakat hu thẩm quyền mboh tangin tapa. Taphia di nan, jaik abih dom gru pato sap bangsa oh ka hu patao pakai chính quy. Saong bruk duah dom urang tri thức di puk palei hu mbaok tame padang danak dak tapuk siphau sap bangsa gaok biak rilo kan kandah. Ong Phan Văn Thiết, akaok jabat pato megru huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An khan lac: “Urak ini ndom tui quy chuẩn ye brei hu chứng chỉ meng hu dang pato. Ta-eng gru pato ye khaol dahlak oh ka hu chứng chỉ min dang pato biak siam. Kayau yau nan ye, gru pato tagok tal pato sap bangsa ye oh meda hu kadha hagait, oh hu hagait karei ka gah ilamu chuyên môn. Daok chứng chỉ tukvak katut panak khaol dahlak meda mek hu. Kayua yau nan ye bo dom gru pato thei jeng halar hatian cang ngak ”.

Tỉnh Nghệ An ba tabiak jalan ngak lac tal thun 2025 ngak hu salah tapuk giáo khoa, tài liệu tacei pato bruk pato bac pakat tiểu học ngan haong  8 sap bangsa hu patabiak danak dak môn bac, hu ginup gru pato lac urang bangsa takik hu pato pakai, pasram megru paglaong ilamu piah pato bac dom môn sap bangsa takik. Meng bruk kuhria caga biak tani tanat di drei, Nghệ An daok caga jhul khang bruk pato sap bangsa dalam sang bac njauk tui tukvak ba tabiak saong vaktu peih ngak dalam negar./.