Sang ong Huỳnh Văn Hân, daok di xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) pala  0,7ha phun gara ralo marah bhong, gam haong 1.000 gok. Tuk camareip, ong Hân pala phun gara tui cara meng halei mai. Tapi min piah njauk hatai darak pasar, ong jeng ye dom baoh sang karei pala ngak tui tanut VietGAP. Urak ini ralo urang truh kathaot, jeng kaya mada hu rai diuk tani tanat jeng urang kaya mada raidiuk trei sil mai meng phun gara”.

Di xã Tân Thuận Bình, sang ong Lê Văn Tấn pala pala 0,3ha phun gara ralo putih hu 10 thun. Barau padeih tangin pahacih bein, ong Tấn brei thau lac: “dom thun jaik di ini, taneh pala gara dak harei dak peih praong, kayua pala ralo jeng yaom pablei trun bien. Dalam tuk yaom blei buh tame ngak mbang yaom kaom daok glaong. Kayua yau nan ye urang ngak nong duah jien biak tatang”.

Urak ini urang pala daok saneng kuria: “Phun gara ralo di nyu “njauk ralo baoh yaom trun”, “druh yaom ye njauk baoh”. Hu thun lagaih, yaom biak bien urang pala njauk paik klak. Kayua urang mai blei pamayaom nao mayaom mai, jien buh tame glaong jang jieng pablei baoh.

Bruk pablei baoh gara daok kurang pambuak haong urang pala, pablei tabiak daok kurang. Kapul hop tac xa ngak Nong hacih Hưng Thịnh Phát di xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo hu 80 angan, gam haong labaih 50 ha. Langiu di nan, kapul hop tac xa daok padang 8 tổ pambuak gauk di 8 palei ngak tui tanut GlobalGAP, gam haong taneh 115ha. Tapi min, baoh naga di mikwa ngak tabiak biak ralo, blaoh urang kapul hop tac xa blei tame oh ka ralo, barau blei hu meng 10-20%, daok weik urang pala pablei ka kakkaiy”.

Huyện Chợ Gạo ieu lac sa labik pala phun baoh naga di tỉnh Tiền Giang, gam haong labaih 6.600ha. Labaih 5.545ha taneh daok brei baoh, gam haong mek hu labaih 180.000 tấn/năm. Tui UBND huyện Chợ Gạo lac, baoh naga mada hu trun hu kurang jang dut tui dom thun dalau. Kayua lac yaom pablei trun tagok oh karo. Urang pala pablei baoh naga tapa urang mai blei salih. Tui di nan yaom blei ndap nda buh tame ngak tagok glaong, baoh karaoh trun kayua langik tasik oh lagaih, pandiak dui atah bilan thu.

Tỉnh Tiền Giang brei thau lac baoh naga ieu lac sa janih asal di bhum drei. Dom thun blaoh, dom gah dhan dalam tỉnh jeng ye bhum palei padang danak dak piah brei patagok baoh naga tui bilan dalam nan njauk caik hatai brei pasiam karo baoh karaoh, pambuak bruk ngak mbang. Min tapi baoh naga jang daok kan daman kayua tawak di pablei tabiak darak pasar blei tame.

Ong Nguyễn Văn Mẫn, akaok Sở ngak Nong patagok palei pala tỉnh Tiền Giang brei thau lac, piah pakaro phun naga, dalam masa meng anak, cara ngak yau habar gah ngak nong padang karo jalan pambuak siam bruk ngak, pasiam baoh naga njauk tui tanut di pablei tabiak darak pasar. Gam tui di nan gah ngak mbang blei salih di nyu, kapul hop tac xa, tổ hợp tác; pachreih urang nong pala naga thanh long tui jalan siam karo; ngak tui jalan siam lagaih. Anak mata padang gah ngak nong pachreih bruk pambuak pala - haong blei mek ndap nda baoh karaoh tui tanut GAP./.