
Tui Pho Giao su, Tien si Lê Ngọc Thắng, dahlau diah Akok Vien Dan toc hoc Viet Nam, mbaoh tangin Sarak 1719 ka Danak dak pakat negar ka bruk patagok kinh te - xa hoi bhum urang bangsa takik saong bhum ceik lac sa bruk salih birau dalam jalan sahaneng ngak tabiak sarak. Nyu padeih tukvak di 181 sarak sit, brai rai, piah salih tapa danak dak praong, taong abih gah. Dalam nan, bruk ngak sarak jeng hu rilo karei.
“Mbang akok meti dalam sajarah, sarak bangsa di khol dahlak hu sa danak dak karei daong ka urang kumei saong uranaih nan lac Danak dak 8”
Sarak mbaoh tangin brei phun jien tagok tal labaih 137.000 ti dong ka taong abih danak dak, brei mboh bruk kham merat khang kadang di Ndang saong Karja.
Piah patagok dom bruk ngak saong yam atah jang dalam vaktu ka II ( 2026 - 2030), PGS.TS Lê Ngọc Thắng tacei tabiak pak bruk praong njauk brei langyah tantu. Akok meti, nan lac Pablak tame bruk likei kumei samu gauk atau buh jien tame ngak tapak? Ong Thắng ba tabiak kadha: njauk tal tuk brei sahaneng ka karei. Meyah dahlau diah pablak bruk likei kumei samu gauk tame danak dak karei lac njauk brei paglong jalan sahaneng, suai lavik, bruk likei kumei samu gauk lac bruk brei buh jien tame ngak ta-eng dahlau.
"Dahlak mboh lac, bruk likei kumei samu gauk lac bruk di meteh xa hoi…Dak takik pablak tame dak siam, kayua bruk likei kumei samu gauk hu iek yau bruk brei ngak dahlau karei, oh njauk lac bruk daong”.
Sa bruk kan kandah veik lac bruk kuhria iek abih tal bac.Tui PGS.TS. Lê Ngọc Thắng, njauk brei kuhria iek veik dalam 10 thun (2021-2030) kanjauk lagaih saong bruk ngak piah calei kadha sua tangi: Danak dak 8 hu ngak brei salih karei tui kadha likei kumei samu gauk ka urang kumei bangsa takik? Dom taong yaom nan meda lac kadha khang kajap ka bruk ngak sarak ka harei hadei.
Bruk kan kandah ka pak, nan lac pambuak dom bruk manuac sia xa hoi samar drah. Bruk likei kumei samu gauk oh atah hu haong dom bruk lakhah caga, tok diuk pasang dalam but pajaih, diuk pasang klak gauk tuk urang kumei nao ngak mbang atah, rambeik rambai atau pablei pagat manuac. Danak dak 8 brei mboh saong langyah dom bruk nan tapak, iek nan lac bruk oh kurang hu dalam bruk jao brei adat ka urang kumei.
Meng dom bruk langyah yau birau bau tal angaok nan, PGS.TS. Lê Ngọc Thắng ba tabiak jalan ngak tukvak anak tal lac njauk ngak patui veik dom bruk praong: paglong jlan sahaneng, khik quyen saong kein lagaih njauk tui hukum, sangka raidiuk, jalan sahaneng saong abih di nyu lac bruk ngak kinh te ka urang kumei.
“ Sarak bangsa biak lac pambuak rilo gah, rilo bruk, pambak tal anek manuac – oh lac 53 bangsa takik bo gam bhap bini urang Kinh. Nyu dom gah y te, ilamo, pato megru, patruh iek patrun kathaot. Yau nan ye, dom danak dak di Danak dak Pakat negar njauk brei pasang iek taong abih gah. Sahaneng ka bruk taom gaok, dahlak njauk hatai haong bruk tui ngak labik tal dhua, manuac saong bhum palei hu kuhria dahau blaoh, abih di nyu lac brei ngak dahlak di bhum biak kan kandah”.
Danak dak 8 oh lac sa danak dak bruk ngak bo daok brei mboh bruk kham merat di gah chinh tri praong di Dang saong Karja drei. Lac bruk ngak dahlau di Kapol urang kumei Viet Nam, bruk pataom tame dom bruk cambaic laic, langyah dom bruk samar chip saong pamong tal iek bruk likei kumei samu gauk lac sa bruk buh jien tame ngak tapak lac leik so anek cil piah peih tabiak bruk salih birau khang kajap, padang xa hoi sumu gauk, labik urang kumei saong uranaih bhum glong oh lac urang njauk kuhria caga daong bo daok lac po padang bruk patagok di bhum palei drei./.
Viết bình luận