Bhap bini Khmer daok di bhum Bảy Núi, tỉnh An Giang urak ini tani tanat raidiuk

Xã Châu Lăng dalam huyện Tri Tôn lac sa dalam dom xã hu rilo urang bangsa Khmer daok. Dom thun tapa, meng phun jien Danak dak 135 saong rilo phun jien xã hội hóa, yaok ratuh sang Khmer di xã hu daong patagok dom bruk ngak bahrau yau pala bimao pong dalam sang, raong lanung, raong lamo, ilamu pala njam patam hacih sa-at... Meng nan, jien mek tame di mikva hu tagok jang rilo mbang, bruk patrun kathaot tagok hu 20-25% sa thun. Kuhria rah tapa, yaok thun hu takik di abih 15% dom sang dalam xã Châu Lăng tabiak truh kathaot.

Ong Chau Dol, urang Khmer ngak nong daok di ấp Rò Leng, xã Châu Lăng, langiu di 7 công taneh bein pala dom janih phun mbang baoh yau pa-ok, la-u, vú sữa, panat…, ong hu pala 2 công njam patam saong daok hu ngak var ro raong pabe. Ong Chau Dol khan lac: “Meng khak pabe, dahlak pa-auk jeng khak hữu cơ piah buh ka njam patam bloh mek phun tangei, phun ratak haluk, njam sabei … ngak pandap mbang ka pabe. Hadei di yaok mbang pablei pabe, dahlak khik veik pabe pajaih ka nyu caih menek. Meng nan, dahlak hu jien mek tame luac thun”.

Daok ong Chau Sóc, urang Khmer ngak nong daok di xã An Tức, meng padang trang trại raong limo palimek, ong samar yam tagok cakrok kinh tế. Meng bruk blei lamo anek, limo praong di bhum Bảy Núi haong blei lamo meng Campuchia mai raong palimek, bloh pablei lamo ralow, trang trại di ong Chau Sóc hu jien mek tame labaih 1 tỷ đồng yaok thun. Langiu di nan, sang ong daok hu labik raong lamo haong yaok pluh drei daok brei “lai tạo” dom pajaih lamo praong, ralow rilo piah lagaih haong darak pasar. Ong caong lac tal jhung thun, sang ong meda hu jien mek tame rilo meng mbang pablei lamo ralow pajaih bahrau ini.

Ndom ka bruk ngak nong, dahlau daih mikva urang Khmer di Bảy Núi rilo meng ngak padai tui jalan meng kan, ngak meng tangin takai ye urak ini, bruk pandar ilamu kỹ thuật hu caik hatai, iek praong. Di huyện Tri Tôn, hu dom urang ngak nong yaom lac hu takik taneh, meng 2 tal 5 ha min meng tari taring, kham merat ngak padai pambuak haong pablei salih, raong limo kubao, ngak dom bruk ngak nong karei karei... nan ye hu jien mek tame yaok thun meng 250 – 700 triệu đồng. Bruk njauk ndom tal di urang bangsa Khmer lac hatai tari taring dalam ngak mbang, kham merat yam tagok meng kan kathaot saong oh padeih bac megru, duah thau darak pasar piah ngak kaya meda ka drei saong ka puk palei.  

Ô Lâm, lac xã hu urang bangsa Khmer daok rilo abih di huyện Tri Tôn, jeng lac labik hu sang kan kathaot biak rilo. Sa-ai Bồ Kim My, urang jakar pachreih nông xã Ô Lâm brei thau, kuhria tal urak ini dalam xã daok dom pluh baoh sang oh ka hu điện pandar. Tukvak tapa, dom sang Khmer hu daong ngak điện ia harei meng danak dak “Patagok bruk pandar năng lượng ka urang kan kathaot di dom tỉnh bhum taneran kraong CL di Việt Nam tapa bruk pandar dom jalan ngak năng lượng hijao saong khang kajap”, kayua mBan Khik ramik Danak dak Patagok năng lượng khang kajap pambuak haong Pasak patagok Sáng tạo Xanh  peih tabiak ngak di An Giang.

Ong Trương Kiến Thọ, Phaok Yam ndok Sở Ngak nong saong Patagok palei pala tỉnh An Giang brei thau: Urak ini danak dak hu daong ngak labaih 1.100 hệ thống pin năng lượng ia harei ka dom sang kathaot, jaik kathaot, sang kan kandah daok di bhum oh ka hu điện di 2 huyện Tri Tôn haong Tịnh Biên. Hệ thống pin hu ngak tui jalan daong brei saong pabak tame di dom baoh sang, daong ka dom baoh sang nan hu điện pandar. Bruk pambuak ngak nong haong điện ia harei lac jalan nao lagaih, gam pandar hu dom hagait hu meng langik tasik, gam patagok jien mek tame ka urang ngak nong, paglaong kein laba bruk pala drak di mangaok sa mblang taneh, pamaong tal patagok ngak nong hijao, lagaih haong biến đổi khí hậu./.

Urang lang: M. Phuong – 03/09