Dalam labik daok trọ joa lange di hẻm sit jalan Phạm Thế Hiển, Quận 8, sa-ai Bùi Thị Ngọc Châu (umo 40 thun) peih sổ BHXH piah kuhria. Meng Cà Mau tagok TP.HCM ngak bruk 15 thun ini mai, sa-ai Châu blei BHXH bắt buộc hu 13 thun. Tal urak ini, Cty jhik khan ao di sa-ai takik bruk ngak, jien bilan tok daok labaih 4 triệu đồng sa bilan, sa-ai likau padeih bruk, cang suak mek BHXH 1 mbang.

Sa-ai Châu khan lac, jien bilan di dua diuk pasang meyah hu tăng ca jeng tok hu 14-15 triệu, kali kali piah raong 2 anek sit. Mboh rilo menuac daok jaik taphia caong suak BHXH sa mbang blaoh nao palei, sa-ai jeng khin ngak yau nan, blaoh nao palei di Cà Mau, duah bruk ngak bahrau di palei, atau padang sa baoh sang sit piah daok. “Kham merat ngak dom thun nan, urak ini urang jeng caong suak mek jien bảo hiểm piah nao palei, hu hasit phun jien piah pablei salih, oh njauk ngak mbang pah miat. Dom menuac daok di ban raya dalam tuk cang mbang jien bilan padeih hưu, urang hu sang piah daok, meyah drei daok cang ye abih jien pah bilik trọ, blaoh jien mbang huak ni daih...”.

Daok sa-ai Nguyễn Thị Trân, urak ini daok ngak thời vụ di Cty TNHH Tỷ Hùng, quận Bình Tân. Pasang sa-ai Trân lac menuac duah jien raong sang, min bruk peih radaih kua công nghệ urak ini jien duah hu jeng takik. Dua diuk pasang hu 3 urang anek ye 2 anek sit payua di palei. Sa-ai Trân brei thau lac daok cang suak BHXH sa mbang blaoh nao palei, oh daok veik di ban raya tra:“Drei oh tame Cty tra, cang suak BHXH sa mbang, kayua urak ini rilo labik oh pilih ruah urang ngak tra. Drei praong thun ye, nao ngak thời vụ oh tani tanat. Drei daok caong đóng BHXH min kayua oh hu bruk ngak nan ye drei suak mek. Meyah Cty hu bruk ngak yau dahlau, drei oh padeih, oh suak mek bảo hiểm ngak hagait.

Bruk urang ngak lahik bruk khin suak mek BHXH piah langyah kan kandah di anak meta lac bruk oh thei caong khin, min taphia nan, jeng hu oh takik urang ngak caong padeih bruk meteh dhi piah mek BHXH. Ngan saong urang ngak, hadei di tuk suak mek bảo hiểm, meyah mai ngak bruk veik, jien bilan tuk nan mai veik tanut tuk camereip lac oh ka tal 5 triệu đồng yaok bilan. Kayua yau nan ye, brei hu bruk kuhria kuhria, salih karei sarak BHXH ka nyu lagaih jang piah patrun patakik urang ngak suak mek BHXH sa mbang.

Tui ong Trần Hải Nam, Vụ phó BHXH (Mintri LĐTBXH), di mbang pasiam veik Hukum BHXH ini, mban soạn thảo pasang iek veik dom bruk daok tavak tavaiy di sarak urak ini, ba tabiak jalan pasiam, pabak rilo paka tui jalan patagok quyền lợi, pachreih urang ngak khik veik tukvak đóng, patui jalan đóng piah hu mbang jien bilan padeih hưu yaok bilan.

Dự thảo hukum jeng ba tabiak dua jalan ka bruk mbang BHXH sa mbang piah likau panuac dom mintri, dom gah, dom tỉnh ban, rahra saong doanh nghiệp.  Ong Trần Hải Nam mboh lac, piah patrun patakik bruk suak BHXH sa mbang, kadha praong lac khik hu bruk ngak tani tanat ka urang ngak:“Meyah kol drei ngak siam sarak ka darak pasar urang ngak, khik ramik bruk ngak atau palagaih ka urang ngak samar salih bruk, urang meda padeih bruk di labik ini min duah hu bruk ngak karei chip. Daok meyah padeih bruk saong oh hu ngak bruk veik di labik karei, ye kol drei jeng brei kuhria tal dom jalan ngak, piah salih, oh lac tok pamaong tame BHXH sa mbang, bo urang meda duah hu jien meng labik karei”.

Dự thảo Hukum BHXH daok hu mek panuac tal abih bilan 4, kuhria ba tagok Rajaei di bilan 6, pok tagok Quốc hội ginum biai brei panuac di mbang nyaom Quốc hội bilan 10/2023, brei tapa di mbang nyaom bilan 5/2024 saong hu ba tame pandar meng harei 1/1/2025.

Dalam tuk daok cang dom sarak bahrau, dom chuyên gia pachreih urang ngak sahneng kuhria tantu, cambaih laih dahlau di tuk suak mek BHXH sa mbang. Tuk oh daok ginup prein yava piah ngak bruk, ye bruk hu jien tani tanat hu daong ba mai ka tuk taha hu sahanang hatai./.